زمین چند ماه پیش در رویدادی که تنها یک بار در 10 هزار سال رخ می‌دهد، با پرنورترین انفجار پرتو گاما برخورد کرده بود!
ناسا تأیید کرده است که در 9 اکتبر 2022، منظومه شمسی ما با یک انفجار پرتو گاما برخورد کرد که در فاصله حدود 1900 سال نوری از ما منشا گرفته. این پرتورهای گاما درخشان‌تر از هر زمان دیگری از آغاز تمدن بشریتا حالا هستند، چیزی که آژانس فضایی آن احتمال بروز آن را تنها “1 در 10000 سال” می‌نامد. این رویداد برای مدتی کوتاه حسگرهای ماهواره فضایی را کور خواهد کرد.
انفجار پرتو گاما یکی از شگفتی های عجیبی است که با آن برخورد می‌کنیم. برای کمک به اجرای معاهده منع آزمایش‌های هسته‌ای در سال 1963، ایالات متحده مجموعه ای از ماهواره های Vela را پرتاب کرد که برای شناسایی انفجارهای هسته ای در سطح زمین یا در جو طراحی شده بودند. شگفتی در سال 1967 زمانی رخ داد که Vela 3 و 4 انفجاری از پرتوهای گاما را شناسایی کردند که نه از زمین، بلکه از فضای خارج از جو بودند.
از آن زمان، انفجارهای پرتو گاما به دلیل رویدادهای پرانرژی که آنها را تولید می‌کند، سرنخ هایی از ماهیت جهان را به دانشمندان داده است و توجه علمی زیادی را به خود جلب کرده است.
به گفته ناسا، در 8 اکتبر 2022، اولین نشانه مبنی بر نزدیک شدن پرتوهای گامای مزبور به منظومه شمسی ما مشاهده شد. نزدیک شدن آنها در واقع فاصله 20 میلیارد مایلی زمین ابتدا کشف خواهد شد. آن هم توسط ابزارهای کاوشگر وویجر 1 در اعماق فضا که یک پرش ناگهانی در انرژی بالا را شناسایی خواهند کرد.
این پرتوهای گاما از کنار آن عبور کرده‌اند و تا 30 ساعت بعد هم عبور آنها ادامه می‌یابد و بسیاری از حسگرهای فضایی ویجر را کور می‌کنند و کلا 10 ساعت ویجر را غیرعملیاتی می‌کنند.
یافته‌های تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی ناسا، رصدخانه سوئیفت نیل گرلز و بقیه رصدکننده‌ها، منبع انفجار GRB 221009A را از نقطه‌ای در صورت فلکی ساگیتا شناسایی کردند. این انفجار نه تنها 70 برابر درخشان‌تر از هر انفجار قبلی است، بلکه 15 قدر از طیف الکترومغناطیسی از رادیو تا پرتوهای گاما را هم در بر خواهد گرفت.
متأسفانه، اگرچه منبع GRB 221009A مشخص شده ، اما معلوم شده که در خطی قرار دارد که مستقیماً از خط مرکزی کهکشان ما می‌گذرد، به این معنی که باید از ده‌ها هزار سال نوری گاز و غبار عبور کنند تا به ما برسند. این امر مانع از مشاهده مستقیم منبع می‌شود، اما امواج رادیویی مرتبط با انفجار از این حجم گرد و غبار فضایی عبور می‌کنند.
محتمل‌ترین مکانیسمی که این انفجار را ایجاد کرد، تولد یک سیاهچاله است، زیرا هسته یک ستاره پرجرم در پایان عمر خود به درون خود فرو می ریزد و در نتیجه یک ابرنواختر ایجاد می‌شود. جریان‌های پرانرژی تولید می‌شوند. امواج ضربه‌ای این جریان‌های پرانرژی به نوبه خود پرتوهای گاما تولید می‌کنند.
از آنجایی که این انفجار از نظر کیهانی بسیار نزدیک است، فرصتی منحصر به فرد برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درخشش پس از چنین رویدادهایی فراهم می‌کند.
این یافته‌ها در The Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
منبع: ناسا
