آیا این جهان تاریک و آتشفشانی می‌تواند میزبان زندگی باشد؟
آیا زندگی ، حتی شکل ابتدایی باید حتما در دنیایی مثل زمین ایجاد بشود؟ گاهی ما شک می‌کنیم که نکند در این مورد اشتباه می‌کنیم و داستان‌های علمی تخیلی بامزه‌ای هم در این مورد نوشته شد. تصویر کلی این داستان‌ها این است که دنیایی خشن از دید ما پر از گرانش و گازهای سمی را تصور می‌کنند که جاندارانی دارند و آنها مثلا با هم به صورت علمی بحث می‌کنند که در دنیاهایی مثل زمین با این همه آب و گرانش کم، حیات غیرممکن است!
اما تحقیق امروز ما این است که در مراحلی برای سکونت‌پذیری، باید جوی روی یک سیاره ایجاد شود و دست کم یکی از راه‌ها آن فعالیت آتشفشانی قابل ملاحظه است.
تیمی از شکارچیان سیارات فراخورشیدی دنیایی را کشف کرده‌اند که مملو از آتشفشان‌های فعال است. از این گذشته نیمی از سیاره در روشنایی دائمی روز است، در حالی که دیگری در تاریکی دائمی فرو رفته.
اما آنچه محققان را مجذوب خود کرده این است که همین شرایط سخت و دشوار جوی برای سیاره درست کرده. تاکنون جستجوی فضایی برای یافتن سیاره‌ای شبیه به زمین در خارج از منظومه شمسی که اتمسفر داشته باشند، موفق نبوده. دست کم نتوانسته‌ایم این امر را ثابت کنیم.
اما اوایل این ماه، ناسا یک گزینه محتمل را معرفی کرد. و حالا محققان سیاره دیگری را در این منظومه فراخورشیدی پیدا کرده‌اند که LP 791-18 D نامیده می‌شود.
این دنیای جذاب دقیقاً در داخل منطقه به اصطلاح قابل سکونت قرار دارد، یعنی با فاصله‌ای از ستاره مرکزی قرار دارد که نه گرما سوزان و ذوب کننده است و نه سیاره آنچنان دور است که همه چیز یخ‌زده باشد.
البته به گفته Björn Benneke، اخترشناس سرپرست این مطالعه احتمالا در طول روز به خاطر گرما آب مایع روی سطح سیاره وجود ندارد. اما میزان فعالیت آتشفشانی که ما گمان می‌کنیم در سرتاسر این سیاره وجود دارد، می‌تواند اتمسفر را حفظ کند و در نتیجه شب‌هنگام آب می‌تواند دوباره به صورت مایع دربیاید.
چرا آتشفشان‌ها برای زیست‌پذیری مهم هستند؟
بسیاری از دانشمندان سیاره‌شناسی بر این باورند که فعالیت‌های آتشفشانی کلیدی هستند . جهان پایداری بدون وجود آنها نمی‌تواند شکل بگیرد. چرا که انتشار گاز‌ها در طول فوران آتشفشانی به جو کمک می‌کند و می‌تواند به سیاره کمک کند تا دمای متوسط را حفظ کند.
بدون اتمسفر، نوع حیاتی که روی زمین شکوفا می‌شود وجود نمی‌داشت. این لایه جو اکسیژن را در هوا نگه می‌دارد، تابش مضر فرابنفش خورشید را فیلتر می‌کند و فشار را برای وجود آب مایع در سطح سیاره حفظ می‌کند و در ضمن جهان را گرم و قابل زندگی نگه می‌دارد.
تا حدی به همین دلیل است که دانشمندان مجذوب این سیاره فراخورشیدی شده‌اند، دنیای معتدلی به اندازه زمین که به دور یک ستاره کوتوله قرمز کوچک در فاصله 90 سال نوری در صورت فلکی جنوبی دهانه می‌چرخد.
کشف دنیای جدید که در نشریه Nature اعلام شده، به کمک چندین رصدخانه مستقر در زمین و داده‌های ناسا TESS (ماهواره بررسی سیاره فراخورشیدی عبوری)و تلسکوپ فضایی اسپیتزر که در سال 2020 بازنشسته شد، میسر شد.
به گفته ناسا، دانشمندان اطلاعات قبلی از دو سیاره فراخورشیدی دیگر داشتند که به دور یک ستاره می‌چرخند، که به آنها B و C می‌گویند. سیاره بیرونی C، حدود 2.5 برابر زمین و بیش از هفت برابر جرم آن داشت.
سیاره‌های فراخورشیدی C و D که به تازگی کشف شده‌اند، در حین چرخش به دور ستاره، این دو از نزدیک از یکدیگر عبور می‌کنند. به دلیل اندازه عظیم C، گرانش آن را روی D تاثیر می‌گذارد و مسیر آن را در اطراف ستاره به شکل بیضی کشیده‌تری درمی‌آورد. اگر این سیاره فراخورشیدی مانند قمر Io مشتری رفتار کند، مدار تغییر شکل یافته آن باعث ایجاد اصطکاک در داخل سیاره می‌شود که باعث فوران‌های آتشفشانی زیادی در سطح ماه می‌شود. آیو آتشفشانی‌ترین جهان در منظومه شمسی خودمان است.
یکی از سؤالات اصلی در اختر زیست‌شناسی این است که آیا فعالیت‌های زمین‌شناسی – مانند صفحات تکتونیک و آتشفشان‌ها – برای ظهور حیات لازم است؟
تیم تحقیقاتی امیدوار است که به کمک رصد با تلسکوپ فضایی جیمز وب، رصدخانه فروسرخ مشهور در فضا، بتوان اطلاعاتی در مورد جو این سیاره فراخورشیدی به دست آورد. به عنوان مثال، آب و متان را در جو آن تشخیص داد.
جیمز وب، با تکنیکی به نام طیف سنجی انتقال می‌تواند این کار را بکند. هنگامی که سیارات از مقابل ستاره میزبان خود عبور می‌کنند، نور ستاره‌ها از طریق جو آنها فیلتر می‌شود. مولکول‌های درون اتمسفر، طول‌موج‌های نور یا رنگ‌های خاصی را جذب می‌کنند، بنابراین با تفکیک نور ستاره به بخش‌های اصلی آن ستاره‌شناسان می‌توانند تشخیص دهند که کدام بخش‌های نوری از دست رفته است تا ترکیب مولکولی جو را تشخیص دهند.
