تنها پستاندار خونسرد جهان در جزیرهای زندگی میکرد و شبیه یک کروکودیل پیر میشد
یکی از نخستین چیزهایی که در درس علوم یا زیستشناسی به دانشآموزان میآموزند، تفاوت بین حیوانات گرم و خونسرد است. در حالی که خزندگان برای گرم شدن بایستی در معرض نور خورشید قرار بگیرند، پستانداران – حتی آنهایی که در دریا هستند – باید به طور منظم غذا بخورند تا انرژی لازم برای حفظ دمای داخلی ثابت را به دست آورند. با این حال، یک پستاندار، که در یک جزیره مدیترانهای فقیر از منابع طبیعی زندگی میکرد، ویژگی عجیبی داشت و هنجارها را تغییر داد و تبدیل به تنها پستاندار خونسرد در جهان شد.
یک گونه بز منقرض شده به نام Myotragus balearicus زمانی در سرزمینی زندگی میکرد که جزایر بالئاری را به سرزمین اصلی اروپا متصل میکرد. این جاندار در همینجا ماند و با محاصره شدن جزایر بالئاریک توسط دریا، این بز باستانی ساکن جزیرهای شد که اکنون جزیره اسپانیایی مایورکا نامیده میشود.
این جانداز با قد تنها ۴۵ سانتیمتر، دستخوش یک سری تغییرات مورفولوژیکی شدند که منجر به کوتاهتر شدن اندامها، اندازه مغز کوچکتر و اندامهای حسی کوچکتر شد، در واقع به گونهای کوتوله تبدیل شد. این بزها اولین حیواناتی محسبو میشدند که با ساختارهای استخوانی مشابهی که در خزندگان یافت میشوند، کشف شدهاند.
خزندگان بسیار آهسته رشد میکنند و توانایی کنترل یا حتی متوقف کردن کامل رشد خود را بر اساس در دسترس بودن منابع دارند. این کند شدن یا توقف دورهای سرعت رشد، نشانههای آشکاری در استخوانهای این گونهها به جا میگذارد.
با نگاهی به بافتشناسی استخوانهای بز منقرض شده، محققان همان بافتهای لایهای را پیدا کردند که قبلاً فقط در خزندگان خونسرد یافت شده بود. این تیم، استخوانهای بز را با استخوانهای کروکودیل مقایسه کردند و شباهتهای قابلتوجهی پیدا کردند، با همان توانایی در داشتن نرخ رشد آهسته و انعطافپذیر و حتی توقف کامل رشد.
M. balearicus نیز بسیار دیر به بلوغ رسید، که در حدود ۱۲ سال بود. در مقابل، یک گونه معمولی بز ممکن است قبل از ۹ ماهگی به بارداری جنسی برسد.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که این بزها سبک زندگی بسیار کندتری نسبت به گونههای معمولی بزهای مدرن داشتهاند. آنها به جای دویدن و پریدن از روی صخرههای جزیره، زمان بیشتری را در زیر نور آفتاب سپری میکردند و آهستهتر حرکت میکردند.
این جانداز نه تنها ظرفیتهای هوازی و ویژگیهای رفتاریاش را کاهش داد، بلکه نرخ رشد و نیازهای متابولیکی منعطف کرد.
این تحقیق جالب در Proceedings of the National Academy of Sciences در سال ۲۰۰۹ منتشر شد.
در گونههای خونسرد یا اکتوترمها، استخوانها معمولاً از استخوان لایهای با رشد آهسته ساخته میشوند. استخوانهای فیبرولاملار سریعرشد، معمولاً در گونههای خونگرم یافت میشوند. محققان این احتمال را در نظر گرفتهاند یک حالت میانی سوم بین شرایط کاملاً خون گرم یا کاملاً سرد میتواند وجود داشته باشد.
بز کوتوله M. balearicus یک مدل مطالعه عالی است، زیرا جزیرهای که در آن زندگی میکرد هیچ شکارچی طبیعی نداشت. در جزیره فقیر مایورکا، این گونه ویژگیهای خزندهمانندی پیدا کرد باعث شد مدت ۵.۲ میلیون سال دوام پیدا کند و منقرض نشود، یعنی بیش از دو برابر گونههای موجود در سرزمین اصلی.
متأسفانه تنها گونه پستاندار خونسرد جهان با کاهش گونههای گیاهی ترجیحی آنها، احتمالاً نهایتا منقرض شد. این امر به دنبال ورورد انسان به این جزیره در ۳ هزار قبل رخ داد.
این نوشتهها را هم بخوانید
