نمایش ۲۰ سال تحول ابرنواخترها در ۲۰ ثانیه – تصاویر «تایم لپس» جدید ناسا
ناسا دو فیلم جدید منتشر کرده که چگونگی تغییر دو ابرنواختر را در آسمان را به نمایش میگذارد: Cassiopeia A و سحابی خرچنگ. هر دوی اینها، بقایای ستارگان عظیمی هستند که به ابرنواختر تبدیل شدهاند. ویدئوهای تایم لپس دادههای ۲۰ ساله تلسکوپ اشعه ایکس چاندرا را تنها در ۲۰ ثانیه برای ما خلاصه میکند.
انفجاری که سحابی خرچنگ را ایجاد کرد تقریباً ۱۰۰۰ سال پیش در سال ۱۰۵۴ در آسمان زمین دیده شد. منجمان چینی و بسیاری دیگر در سراسر جهان آن را گزارش کردند (فقدان ذکر در اروپا ممکن است مربوط به دخالت و سانسور کلیسای کاتولیک باشد).
چاندرا توانسته است تغییرات بسیار زیاد اطراف این جرم شدید را از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ ردیابی کند.
حتی مشاهدات بیشتری در حال انجام است زیرا جریانهای گازی قابل مشاهده در مشاهدات ۲۰۲۲ دوباره در اواخر امسال دنبال میشود.
Cassiopeia A یک باقیمانده ابرنواختر بسیار جوانتر است. ۳۴۰ سال پیش از زمین قابل مشاهده بود و چاندرا نیز از سال ۲۰۰۰ آن را مشاهده کرده است. مشاهدات قبلی که تغییرات آن را نشان میداد بر دوره ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ متمرکز بود، اما در تایم لپس جدید تا سال ۲۰۱۸ تمدید شد. امواج شوک در رصدها، یعنی شتاب گرفتن ذرات شتاب، پرتوهای ایکس را در این فرآیند ساطع میکنند.
Cassiopeia A دارای یک ستاره نوترونی در هسته خود دارد که توسط چاندرا مدت کوتاهی پس از پرتاب تلسکوپ در سال ۱۹۹۹ کشف شد.
تصاویر Cassiopeia A اخیراً با تکنیک جدیدی پردازش شدهاند که بر میزان وضوح میافزایند.
مقاله در مورد این فیلمها در مجله Astrophysical منتشر شده.
ابرنواخترها از جمله قویترین و دراماتیکترین رویدادهای فضایی هستند که مرگ انفجاری ستارگان عظیم را نشان میدهند.
ابرنواخترها زمانی اتفاق میافتند که یک ستاره عظیم سوخت خود را تمام میکند و دیگر نمیتواند خود را در برابر گرانش خود نگه دارد. دو نوع اصلی ابرنواختر وجود دارد: نوع اول و نوع دوم.
ابرنواخترهای نوع اول: اینها در منظومههای ستارهای دوتایی رخ میدهند که در آن یک ستاره کوتوله سفید و دیگری ستاره همراه است. کوتوله سفید ماده را تا زمانی که به جرم بحرانی برسد از همدم خود جمع میکند و باعث ایجاد یک واکنش همجوشی هستهای میشود که ستاره را از بین میبرد.
ابرنواخترهای نوع دوم: این ابرنواخترها در ستارگان پرجرم (معمولاً هشت برابر جرم خورشید ما یا بیشتر) در پایان چرخه زندگی آنها رخ میدهد. هنگامی که همجوشی هستهای در هسته ستاره متوقف میشود، گرانش باعث میشود که هسته به سرعت فرو بریزد و منجر به انفجاری فاجعه بار شود.
مراحل یک ابرنواختر:
همجوشی و تولید در هسته: یک ستاره عظیم در طول عمر خود، عناصر سبکتر را به عناصر سنگینتر در هستهاش ترکیب میکند. هیدروژن به هلیوم، سپس هلیوم به کربن، و به همین ترتیب تا زمانی که به آهن میرسد، ذوب میشود، که دیگر نمیتواند همجوشی ایجاد کند. وقتی هسته ستاره عمدتاً آهنی میشود، همجوشی هستهای متوقف میشود و هسته فرو میریزد.
فروپاشی و بازگشت: فروپاشی هسته در کسری از ثانیه اتفاق میافتد و باعث افزایش دما و فشار میشود. این فروپاشی یک موج ضربهای ایجاد میکند که به بیرون برگشته و ستاره را در یک انفجار شدید از هم میپاشد.
انفجار و پرتاب: لایههای بیرونی ستاره با سرعتهای باورنکردنی به فضا منفجر میشوند و مقدار زیادی انرژی به شکل نور و تابش آزاد میکنند. این انفجار به قدری درخشان است که میتواند برای مدت کوتاهی از کل کهکشانها پیشی بگیرد.
تشکیل ستاره نوترونی یا سیاه چاله: در ابرنواخترهای نوع دوم، فروپاشی هسته میتواند منجر به تشکیل ستاره نوترونی یا سیاهچاله شود. اگر جرم هسته بین ۱.۴ تا ۳ جرم خورشید باشد، یک ستاره نوترونی تشکیل میدهد. اگر جرم آن از ۳ خورشید بیشتر شود، می تواند سیاهچاله هم تشکیل بدهد.
تایم لپس سحابی خرچنگ
تایم لپس ابرنواختر Cassiopeia A
این نوشتهها را هم بخوانید
