دلفینهای نظامی: محافظان مخفی اقیانوسها و زرادخانههای هستهای آمریکا
دلفینها، این موجودات جذاب و بازیگوش دریایی، اغلب به دلیل هوش بالا، کنجکاوی و رفتار دوستانهشان شناخته میشوند. اما فراتر از این تصویر عمومی، آنها تواناییهای شگفتانگیزی دارند که شامل یادگیری سریع، تقلید رفتارها و حل مسائل پیچیده است. این ویژگیها باعث شده که دلفینها نهتنها در زمینههای علمی و تفریحی، بلکه در عملیاتهای نظامی نیز نقش حیاتی ایفا کنند. از دهه ۱۹۶۰، دلفینها به عنوان ابزار نظامی مورد استفاده قرار گرفتهاند و توانستهاند وظایفی را انجام دهند که فناوریهای انسانی هنوز قادر به انجام آن نیستند.
دلفینها در خدمت ارتش آمریکا
یکی از شگفتانگیزترین کاربردهای دلفینها، حفاظت از پایگاههای زیردریایی هستهای آمریکا است. این دلفینها در پایگاههای کینگزبِی (King’s Bay) در جورجیا و کیتسَپ (Kitsap) در نزدیکی سیاتل مستقر هستند و از یکچهارم زرادخانه هستهای ایالات متحده محافظت میکنند. وظیفه آنها شامل شناسایی تهدیدات زیرآبی، از جمله مینهای دریایی و غواصان دشمن است. توانایی منحصربهفرد دلفینها در تشخیص اجسام و شرایط غیرعادی در اعماق آب، آنها را به نگهبانان بینظیری برای این تأسیسات تبدیل کرده است.
آغاز پژوهشهای نظامی روی دلفینها
برنامه استفاده از دلفینها در نیروی دریایی آمریکا از سال ۱۹۵۹ آغاز شد. در این پژوهشها، گونههای مختلفی از حیوانات دریایی، از جمله دلفینها، شیرهای دریایی، لاکپشتها و حتی کوسهها، مورد آزمایش قرار گرفتند. هدف از این تحقیقات، بررسی تواناییهای حسی، فیزیکی و قابلیت آموزش این گونهها بود. پس از چندین سال آزمایش، دلفینهای پوزهبطری (Bottlenose dolphins) و شیرهای دریایی کالیفرنیا به دلیل هوش بالا و توانایی تعامل با انسان انتخاب شدند. از آن زمان، این دو گونه به اعضای اصلی «برنامه پستانداران دریایی نیروی دریایی» (NMMP) تبدیل شدهاند.
تواناییهای منحصربهفرد دلفینها
دلفینها به لطف قابلیت اکولاسیون (Echolocation) میتوانند محیط اطراف خود را با استفاده از امواج صوتی «ببینند». این قابلیت به آنها امکان میدهد که در شرایطی که فناوریهای انسانی مانند رادارها و سونارها به سختی عمل میکنند، بهراحتی اجسام کوچک مانند مینهای دریایی یا غواصان را تشخیص دهند. دلفینها این امواج صوتی را از طریق لبهای صوتی (Phonic lips) خود که در مسیر بینی قرار دارند، تولید میکنند. ارتعاش این لبها امواج صوتی پیچیدهای تولید میکند که هنگام بازتاب از اجسام، تصویری دقیق از محیط اطراف به دلفین میدهد.
علاوه بر این، دلفینها میتوانند به عمقهای صدها متری آب فرو بروند، بدون آنکه دچار عوارضی مانند «بندز» (Bends) شوند که در غواصان انسانی شایع است. این تواناییها، همراه با سرعت و چابکی بالا، آنها را به ابزاری ایدهآل برای مأموریتهای زیرآبی تبدیل کرده است.
مأموریتهای گذشته دلفینها در میدان جنگ
دلفینهای نظامی در جنگ ویتنام برای اولین بار بهصورت عملیاتی مورد استفاده قرار گرفتند. آنها وظیفه داشتند در خلیج کامران (Cam Ranh Bay) از قایقهای نظامی در برابر غواصان دشمن محافظت کنند. دلفینهایی که در این عملیات شرکت داشتند، نامهایی مانند گارث و تینکر داشتند و به دلیل موفقیت مأموریتهایشان شهرت یافتند.
در دهه ۱۹۸۰، دلفینها در اسکورت نفتکشهای کویتی در خلیج فارس شرکت کردند. در سال ۲۰۰۳، آنها با کمک به نیروهای ائتلاف برای پاکسازی مینهای بندر امالقصر در عراق، نقش حیاتی دیگری ایفا کردند. این عملیاتها نشان داد که دلفینها میتوانند در محیطهای جنگی و خطرناک نیز وظایف پیچیدهای را انجام دهند.
چالشهای اخلاقی و انتقادها
با وجود ارزش تاکتیکی دلفینهای نظامی، استفاده از آنها همواره با انتقادهای اخلاقی روبهرو بوده است. منتقدان به مسائلی مانند شرایط نگهداری، محدودیت آزادی و مجبور کردن این موجودات به انجام وظایف خطرناک اشاره میکنند. فعالان حقوق حیوانات خواستار پایان دادن به استفاده از دلفینها در عملیاتهای نظامی هستند و تأکید دارند که فناوریهای پیشرفته انسانی باید جایگزین این موجودات شود.
رقابت جهانی در استفاده از پستانداران دریایی
آمریکا تنها کشوری نیست که از پستانداران دریایی در ارتش خود استفاده میکند. روسیه نیز برنامه مشابهی را دنبال کرده است. در سال ۲۰۱۴، پس از الحاق کریمه، روسیه دلفینهای نظامی اوکراین را تصاحب کرد و از آنها در عملیاتهای خود بهره برد. حتی گزارشهایی از نهنگ بلوگایی (Beluga whale) که بهعنوان جاسوس برای روسیه آموزش دیده بود، منتشر شده است. این نهنگ در آبهای نروژ مشاهده شد و تعامل نزدیکی با انسانها داشت، اما بعدها در شرایطی نامشخص درگذشت.
آینده دلفینهای نظامی
با وجود چالشها و انتقادهای اخلاقی، به نظر میرسد دلفینهای نظامی همچنان بخشی از برنامههای امنیتی کشورهای مختلف باقی بمانند. تواناییهای طبیعی آنها در کنار محدودیتهای فناوریهای انسانی، استفاده از این موجودات را به گزینهای بیرقیب برای عملیاتهای خاص تبدیل کرده است. با این حال، افزایش آگاهی عمومی و پیشرفت فناوری میتواند به تغییر این رویکرد در آینده کمک کند.
این نوشتهها را هم بخوانید
