کشف هیولای آناکوندا در جنگلهای برزیل

دانشمندان به تازگی گونهای جدید از مارهای عظیمالجثه آناکوندا را در جنگلهای بارانی آمازون شناسایی کردهاند که به گفتهی آنها، بزرگترین مارهای موجود جهان محسوب میشود. این تیم تحقیقاتی که از دانشگاه کوئینزلند به آمازون اکوادور سفر کرده بودند، برای پژوهش دربارهی این گونهی تازه کشف شده که با نام علمی آناکوندای سبز شمالی (Eunectes akayima) شناخته میشود، به دعوت مردم بومی واورانی (Waorani) به منطقهای دورافتاده رفتند.
پروفسور برایان فرای (Bryan Fry)، زیستشناس دانشگاه کوئینزلند و سرپرست تیم، در مورد این کشف توضیح داد که طی 10 روز تحقیقات خود در این منطقه، موفق به مشاهده چندین آناکوندا شدند که در آبهای کمعمق به انتظار طعمهی خود کمین کرده بودند. یکی از آناکونداهای ماده که این تیم مشاهده کرد، 6.3 متر (20.7 فوت) طول داشت. این تحقیقات بهطور همزمان برای مستندی از شبکهی نشنال جئوگرافیک با عنوان «از قطب به قطب با ویل اسمیت» انجام میشد.
دانشمندان همچنین گزارشهایی از مشاهدهی مارهایی با طول 7.5 متر و وزن 500 کیلوگرم (1100 پوند) در این منطقه دریافت کردهاند. طبق اطلاعات موزهی تاریخ طبیعی بریتانیا، آناکوندای سبز سنگینترین مار جهان است؛ مارهای مشابهی با وزن بیش از 227 کیلوگرم و طول 8.43 متر نیز پیشتر در این منطقه ثبت شده بودند. اگرچه مارهای پایتون Reticulated Python معمولاً طول بیشتری دارند، اما سبکتر هستند و وزن کمتری دارند.
این تیم به مقایسهی ژنتیکی این گونهی جدید با دیگر گونههای آناکوندا در مناطق مختلف پرداختند و متوجه شدند که این گونهی تازه کشف شده از آناکوندای سبز جنوبی نزدیک به 10 میلیون سال پیش از نظر تکاملی جدا شده و حدود 5.5 درصد تفاوت ژنتیکی با آن دارد. پروفسور فرای میگوید این تفاوت ژنتیکی به طور قابلتوجهی بالاست و برای درک بهتر، انسانها تنها حدود 2 درصد با شامپانزهها تفاوت ژنتیکی دارند.
این مطالعه همچنین نگرانیهایی را درباره وضعیت زیستگاه آمازون و تأثیرات مخرب فعالیتهای انسانی مانند جنگلزدایی و تغییرات اقلیمی بر گونههای نادر مانند آناکونداها مطرح کرده است. به گفتهی محققان، این فعالیتها به از بین رفتن زیستگاه آمازون منجر شده و پیشبینی میشود تا سال 2050 حدود 40 درصد از جنگلهای این منطقه از بین بروند. از سوی دیگر، این آناکونداها به عنوان گونههای شاخص برای ارزیابی سلامت اکوسیستم شناخته میشوند و هر گونه تهدید علیه آنها، تهدیدی برای کل زیستبوم آمازون محسوب میشود.
در حال حاضر، چهار نوع اصلی از آناکوندا شناخته شدهاند:
- آناکوندای سبز (Green Anaconda): بزرگترین و شناختهشدهترین نوع آناکوندا که طول آن به بیش از 9 متر و وزن آن به بیش از 200 کیلوگرم میرسد. این نوع آناکوندا عمدتاً در حوضه آمازون یافت میشود و با پوستی به رنگ سبز-قهوهای که به استتار آن در زیستگاههای گیاهی کمک میکند شناخته میشود.
- آناکوندای زرد (Yellow Anaconda): این گونه کوچکتر و کموزنتر است و به طول حدود 3 متر و وزن 60 کیلوگرم میرسد. پوست آن زرد-قهوهای با خالهای تیره است و در تالابها و مراتع آمریکای جنوبی از جمله آرژانتین، برزیل و پاراگوئه زندگی میکند.
- آناکوندای خالدار تیره (Dark-Spotted Anaconda): این گونه نسبتاً ناشناخته است و تنها در مناطق کوچکی از شمال آمریکای جنوبی مانند گویان، سورینام و گویان فرانسه یافت میشود. آناکوندای خالدار تیره دارای پوستی به رنگ قهوهای تیره یا سیاه با خالهای سفید است که آن را در محیطهای جنگلی استتار میکند.
- آناکوندای بولیویایی (Bolivian Anaconda): این گونه که در سال 2002 شناسایی شده، به تازگی به فهرست گونههای آناکوندا اضافه شده است. این مار با پوست قهوهای تیره و خالهای کوچک دایرهای در مناطق دورافتاده بولیوی و برزیل یافت میشود.
هر یک از این گونهها ویژگیها و سازگاریهای منحصربهفرد خود را دارند که به آنها اجازه میدهد در زیستگاههای خاص خود به خوبی زندگی کنند. با این حال، همگی از شکارچیان توانمندی هستند که نقش مهمی در اکوسیستمهای جنگلها و تالابهای آمریکای جنوبی دارند.
افسانهها و شگفتیها؛ قصهی «مگاکوندا»
از دیرباز، داستانهای متعددی دربارهی آناکونداهای غولپیکر که به مراتب بزرگتر و قویتر از مارهای شناختهشدهی جهان هستند، نقل شده است. یکی از مشهورترین این افسانهها مربوط به «مگاکوندا» است؛ ماری عظیمالجثه که گفته میشود طول آن به بیش از 30 متر میرسد و قادر است یک گاو کامل یا حتی قایق کوچک را ببلعد. بر اساس این داستان، مگاکوندا چنان قدرتی دارد که میتواند یک کروکودیل را با یک فشار خرد کند و به راحتی انسان را درسته ببلعد.
زیستگاه آناکوندا؛ قلمرو عظیم در آب و خشکی
آناکونداها به دلیل تواناییهای خاصی که دارند، میتوانند در محیطهای متنوعی از جنگلها و باتلاقهای آمریکای جنوبی زندگی کنند. این مارها به عنوان شناگران ماهر شناخته میشوند و قادرند به راحتی در رودخانهها، نهرها و مردابها حرکت کنند. همچنین آناکونداها قابلیت بالایی در بالارفتن از درختان دارند و ممکن است روی شاخههای آویزان از آب استراحت کنند.
آناکونداها در کشورهای زیر زیستگاه اصلی دارند:
- برزیل: جنگلهای بارانی آمازون در برزیل زیستگاه چندین گونه از آناکونداها هستند.
- ونزوئلا: حوضه رودخانه اورینوکو در ونزوئلا، محیط مناسبی برای زندگی آناکونداهاست.
- کلمبیا و پرو: جنگلهای بارانی آمازون و تالابهای این کشورها میزبان آناکونداها و شکارگاههای طبیعی برای آنهاست.
نحوهی شکار آناکوندا؛ صبر، قدرت و غریزه
آناکونداها شکارچیان کمینگر هستند؛ به این معنا که با استفاده از استتار در محیط اطراف، منتظر طعمهی خود میمانند. آنها با حرکتی سریع و غریزی به سمت طعمه میروند، سپس با پیچیدن به دور بدن طعمه، آن را خفه کرده و بیحرکت میکنند. آناکونداها فکهای انعطافپذیری دارند که میتواند تا زاویهی 180 درجه باز شود و به آنها اجازه میدهد طعمهای بسیار بزرگتر از سر خود را ببلعند. دندانهای تیز و برگشتهی این مارها به آنها کمک میکند که طعمه را به خوبی در اختیار داشته باشند.
خطرات و تهدیدات برای آناکونداها
آناکونداها با تهدیدهای متعددی مواجه هستند؛ از تخریب زیستگاهها و شکارهای غیرقانونی گرفته تا تجارت غیرقانونی برای نگهداری به عنوان حیوان خانگی. جنگلزدایی و خشککردن تالابها برای کشاورزی و توسعهی شهری، زیستگاههای آناکوندا را به شدت کاهش داده و آنها را در معرض خطر قرار داده است. با وجود اینکه این مارها به عنوان موجوداتی ترسناک شناخته میشوند، حملههای آنها به انسان بسیار نادر است و اغلب از مواجهه با انسان پرهیز میکنند. بیشتر حملات گزارش شده به دلیل اشتباه هویت یا رفتار تدافعی آناکونداها در مواجهه با انسانها بوده است.
چرخهی حیات آناکوندا؛ تولد و بقای جانوران جنگلی
آناکونداها به صورت زندهزا (Ovoviviparous) زادآوری میکنند، به این معنا که تخمها در داخل بدن مادر به جنین تبدیل شده و نوزادان زنده به دنیا میآیند. یک آناکوندای ماده میتواند بین 20 تا بیش از 100 بچه مار به دنیا بیاورد. در طبیعت، طول عمر این مارها به طور متوسط 10 تا 12 سال است، اما در شرایط اسارت و با مراقبت مناسب، ممکن است تا بیش از 30 سال عمر کنند.
این نوشتهها را هم بخوانید