پیوند کلیه از خوک از نظر ژنتیکی تغییرداده شده؛ امیدی تازه برای بیماران نیازمند کلیه
توانا لونی، زنی ۵۳ ساله از آلاباما، با دریافت کلیه‌ای از یک خوک از نظر ژنتیکی تغییرداده شده، نام خود را در تاریخ پزشکی به ثبت رساند. او که در سال ۱۹۹۹ کلیه‌اش را به مادرش اهدا کرده بود، سال‌ها بعد به دلیل عوارض بارداری و بیماری پره‌اکلامپسی (Preeclampsia) با نارسایی کلیه روبه‌رو شد. حالا، لونی به‌عنوان نخستین فرد زنده‌ای که با کلیه‌ای از یک حیوان از نظر ژنتیکی تغییرداده شده، زندگی می‌کند، زندگی‌اش متجول شده.
این پیوند، که در بیمارستان NYU Langone Health انجام شد، نه‌تنها جان لونی را نجات داد، بلکه گامی بزرگ در دنیای پزشکی و پیوند اعضا محسوب می‌شود.
از اهدای کلیه به مادر تا نارسایی کلیوی خود
لونی که در سال ۱۹۹۹ کلیه‌ای را به مادرش اهدا کرده بود، سال‌ها بعد با مشکلات جدی کلیوی روبه‌رو شد. فشار خون بالا ناشی از بارداری، کلیه باقی‌مانده او را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد و او را مجبور به دیالیز مداوم کرد. از سال ۲۰۱۶، او تحت دیالیز بود؛ فرآیندی سخت و طاقت‌فرسا که هشت سال از زندگی‌اش را به خود اختصاص داد.
اگرچه به دلیل سابقه اهدای کلیه در اولویت فهرست دریافت پیوند قرار داشت، اما سطح بالای آنتی‌بادی‌های مضر در بدنش باعث شد که یافتن یک کلیه انسانی مناسب تقریباً غیرممکن شود. وقتی دیالیز نیز دیگر توان حمایت از بدنش را نداشت، لونی تصمیم گرفت به آخرین گزینه موجود روی آورد: شرکت در آزمایش بالینی پیوند کلیه از خوک.
زنوترنسپلنتیشن؛ فناوری امیدبخش پیوند اعضا از حیوان به انسان
پیوند اعضای حیوانات به انسان، که به آن زنوترنسپلنتیشن (Xenotransplantation) گفته می‌شود، یکی از آرزوهای دیرینه علم پزشکی است. اگرچه در گذشته آزمایش‌های متعددی بر روی حیوانات و حتی انسان‌های در مرحله مرگ مغزی انجام شده بود، اما چالش‌های بزرگی مانند پس‌زدن عضو و هماهنگی با سیستم ایمنی بدن انسان، مانع پیشرفت این روش می‌شد.
در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های عظیمی در زمینه ویرایش ژن و مدیریت سیستم ایمنی، این ایده را به واقعیت نزدیک کرده است. خوک‌ها به‌عنوان اهداکنندگان ایده‌آل انتخاب شده‌اند؛ چراکه رشد سریعی دارند، تعداد زیادی بچه به دنیا می‌آورند و از قبل در زنجیره تأمین غذایی انسان‌ها نقش دارند.
پیوند کلیه از خوک به توانا لونی؛ جراحی و نتایج اولیه
در تاریخ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳، توانا لونی تحت یک جراحی ۷ ساعته کلیه‌ای را از یک خوک ژنتیکی‌شده دریافت کرد. این خوک، توسط شرکت بیوتکنولوژی Revivicor پرورش یافته بود و کلیه آن با ۱۰ تغییر ژنتیکی طراحی شده بود تا با بدن انسان سازگاری بیشتری داشته باشد. این تغییرات شامل حذف ژن‌هایی بود که می‌توانستند باعث واکنش ایمنی بدن شوند و اضافه‌کردن تیموس غده‌ای (Thymus Gland) برای تنظیم بهتر سیستم ایمنی.
بعد از جراحی، لونی نه‌تنها از نظر پزشکی بهبود یافت، بلکه انرژی و روحیه جدیدی پیدا کرد. او در یک کنفرانس خبری با خنده گفت: «حالا پر از انرژی هستم، اشتهایم برگشته و بعد از ۸ سال، بالاخره می‌توانم به سرویس بهداشتی بروم!» او همچنین اضافه کرد که قصد دارد این موفقیت را با سفری به دیزنی‌لند جشن بگیرد.
چالش‌ها و درس‌های آموخته‌شده از موارد پیشین
این جراحی سومین مورد موفق پیوند کلیه خوک به یک انسان بود. پیش از این، دو بیمار دیگر که در مراحل پایانی زندگی خود بودند، پیوندهای مشابهی دریافت کرده بودند:
- ریک اسلِیمَن، اولین بیمار، دو ماه پس از جراحی فوت کرد.
- لیزا پیسانو، بیمار دوم، نشانه‌های بهبودی اولیه داشت، اما کلیه او پس از ۴۷ روز پس زده شد و در نهایت فوت کرد.
بااین‌حال، لونی به دلیل عدم ابتلا به بیماری terminal و وضعیت نسبتاً بهترش، شانس بیشتری برای موفقیت داشت. پزشکان او نیز از این فرصت برای آزمایش روش‌های جدید و یادگیری بهتر استفاده کردند.
گامی بزرگ به‌سوی آینده پیوند اعضا
دکتر رابرت مونتگومری، که این جراحی را رهبری کرد، پیوند لونی را «لحظه‌ای تاریخی» توصیف کرد و اعلام کرد که این پیشرفت‌ها احتمالاً به زودی وارد آزمایش‌های بالینی گسترده خواهند شد.
کوین لونجینو، مدیرعامل بنیاد ملی کلیه آمریکا، نیز این پیشرفت را ستود و گفت: «بیماران و خانواده‌ها ترجیح می‌دهند که تحقیقات سریع‌تر انجام شود، چراکه خطرات بی‌عملی بسیار بیشتر از خطرات ناشناخته زنوترنسپلنتیشن است.»
زندگی جدید و امید به آینده
لونی اکنون در نزدیکی نیویورک سیتی، تحت مراقبت پزشکان و با استفاده از فناوری‌های پوشیدنی پیشرفته، زندگی می‌کند. تیم پزشکی با استفاده از داروهای جدید و نظارت مستمر، در تلاش‌اند که احتمال پس‌زدن کلیه را به حداقل برسانند. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، او می‌تواند طی سه ماه آینده به خانه بازگردد.
جمع‌بندی؛ انقلابی در دنیای پزشکی
پیوند کلیه ژنتیکی‌شده از خوک به توانا لونی، نقطه عطفی در تاریخ پزشکی است. این دستاورد نه‌تنها امید تازه‌ای برای بیش از ۱۰۰ هزار نفر در صف انتظار پیوند اعضا در آمریکا ایجاد کرده، بلکه مسیر توسعه روش‌های نوآورانه در مقابله با کمبود اعضای انسانی را هموار کرده است.
لونی اکنون نمادی از قدرت علم، امید و شجاعت انسانی است؛ کسی که با پذیرش ریسک، راهی تازه برای نجات جان هزاران نفر باز کرد. آینده زنوترنسپلنتیشن روشن‌تر از همیشه است و شاید روزی برسد که هیچ بیماری در انتظار پیوند عضو نباشد.
این نوشته‌ها را هم بخوانید
