مدیرعامل Bookshop.org در نبرد با آمازون؛ مأموریتی برای نجات کتابفروشیهای مستقل

اندی هانتر، بنیانگذار و مدیرعامل Bookshop.org، در حال اجرای یک مأموریت جاهطلبانه برای ایجاد یک اکوسیستم کتاب مستقل و مقابله با سلطه آمازون بر بازار کتاب است. او پلتفرمی را طراحی کرده که به کتابفروشیهای مستقل این امکان را میدهد که کتابهای خود را بهصورت آنلاین بفروشند، آن هم بدون نیاز به نگهداری موجودی یا پردازش سفارشات. این سایت که در ژانویه ۲۰۲۰ راهاندازی شد، تاکنون بیش از ۳۵ میلیون دلار برای کتابفروشیهای محلی درآمدزایی کرده است.
اما حالا Bookshop وارد یک چالش جدید شده است: ورود به بازار کتابهای الکترونیکی (eBooks) و تلاش برای رقابت با Kindle. آمازون که نهتنها بازار کتابهای فیزیکی را در اختیار دارد، بلکه بیشترین سهم فروش کتابهای دیجیتال را نیز به خود اختصاص داده و با کنترل سختافزاری و نرمافزاری این اکوسیستم، عملاً هرگونه رقابت را از بین برده.
با این حال، هانتر مصمم است که در این نبرد شرکت کند و یک جایگزین مستقل برای Kindle ایجاد کند. این کار اما با موانع بزرگی روبهرو است، از جمله سیاستهای محدودکننده اپل و گوگل در اپلیکیشنهای موبایل، انحصارطلبی آمازون در فرمتهای کتاب الکترونیکی و مشکل قفل دیجیتال (DRM – Digital Rights Management) که مانع از جابهجایی آزادانه کتابهای خریداریشده بین دستگاهها میشود.
چرا Bookshop راهاندازی شد؟
اندی هانتر بیش از ۱۵ سال در صنعت نشر فعالیت داشته و در این مدت، از نزدیک دیده است که چگونه آمازون باعث تعطیلی گسترده کتابفروشیهای مستقل شده است. او در مورد این موضوع میگوید:
«در سالهای اخیر، حدود نیمی از کتابفروشیهای مستقل در آمریکا تعطیل شدهاند، زیرا آمازون بهتدریج بازار را در اختیار گرفته است. اکنون ۶۰٪ از کل کتابهای فروختهشده در آمریکا از طریق آمازون انجام میشود. اگر روند به همین شکل ادامه پیدا کند، بهزودی هیچ کتابفروشی مستقلی باقی نخواهد ماند.»
با آگاهی از این تهدید، هانتر در سال ۲۰۲۰ تصمیم گرفت که یک پلتفرم برای فروش آنلاین کتابهای کتابفروشیهای مستقل ایجاد کند. او از مدلهایی مانند برندهای آرایشی مشهور که بدون داشتن موجودی فیزیکی، میلیونها دلار درآمد داشتند الهام گرفت و به این نتیجه رسید که کتابفروشیهای مستقل نیز میتوانند بدون نیاز به نگهداری انبار، در بازار آنلاین رقابت کنند.
مدل کسبوکار Bookshop بسیار ساده اما هوشمندانه است:
- کتابفروشیها نیازی به نگهداری موجودی ندارند. کتابهای سفارشدادهشده مستقیماً از طریق توزیعکنندگان عمده برای مشتری ارسال میشوند.
- بدون نیاز به دانش فنی، کتابفروشیهای مستقل میتوانند بهصورت آنلاین فروش داشته باشند. ثبتنام در Bookshop تنها ۳۰ دقیقه زمان میبرد و بعد از آن، کتابفروشی میتواند بهطور مستقیم با مشتریان ارتباط داشته باشد.
- سهم بالای سود برای کتابفروشیها: بیش از ۸۰ درصد از سود Bookshop به کتابفروشیهای مستقل اختصاص داده میشود.
هانتر در این باره توضیح میدهد:
«ما میتوانستیم مدل کسبوکار خود را بهگونهای طراحی کنیم که سود بیشتری ببریم، اما در آن صورت، دیگر مشتریان دلیلی برای خرید از ما نداشتند. مردم به این دلیل از Bookshop خرید میکنند که میخواهند از کتابفروشیهای محلی خود حمایت کنند، نه اینکه صرفاً کتابی را بهصورت آنلاین سفارش دهند.»
کتابهای الکترونیکی: میدان نبرد جدید علیه آمازون
در سال ۲۰۲۴، Bookshop تصمیم گرفت که وارد بازار کتابهای الکترونیکی شود. اما این اقدام، چالشهای بزرگی به همراه داشت، زیرا این بازار تقریباً بهطور کامل تحت کنترل آمازون است.
۱. مشکل اپلیکیشنها: قوانین سختگیرانه اپل و گوگل
یکی از اولین موانع ورود به بازار کتابهای الکترونیکی، محدودیتهای اپ استورها بود. اپل و گوگل ۳۰٪ از قیمت فروش هر کتاب الکترونیکی را بهعنوان کارمزد دریافت میکنند. این در حالی است که ناشران تنها ۷۰٪ از قیمت فروش را به خردهفروشان میدهند. بنابراین، اگر Bookshop بخواهد از طریق اپلیکیشن خود کتاب بفروشد، هیچ سودی باقی نمیماند!
این همان دلیلی است که باعث شده است اپلیکیشنهای Kindle و Spotify نیز امکان خرید مستقیم نداشته باشند. بهجای آن، کاربران مجبورند از طریق وبسایت خرید کنند.
هانتر در این باره میگوید:
«اگر اپل میخواهد ۳۰٪ سهم بگیرد، باید این کار را از سود ما انجام دهد، نه از قیمت نهایی کتاب. در غیر این صورت، امکان رقابت برای ما وجود ندارد.»
۲. مشکل انحصار سختافزاری Kindle
آمازون، فرمت Kindle را بهگونهای طراحی کرده است که هیچ فروشگاه دیگری نمیتواند کتابهای خود را روی این دستگاه ارائه کند. در حال حاضر، تنها راه خواندن کتابهای Bookshop روی Kindle، خرید کتابهای بدون قفل دیجیتال (DRM-free) است که تعدادشان بسیار محدود است.
هانتر معتقد است که این یک انحصار ضد رقابتی (Antitrust) است و باید مورد بررسی قرار گیرد. او استدلال میکند:
«چگونه ممکن است که آمازون ۸۵٪ از بازار کتابهای الکترونیکی را در اختیار داشته باشد و در عین حال، مشتریان را مجبور کند که فقط از فروشگاه خودش خرید کنند؟ این کاملاً غیرمنصفانه است.»
او میخواهد ابتدا از طریق مذاکره با آمازون این مشکل را حل کند. اما اگر موفق نشود، اقدامات قانونی را بررسی خواهد کرد.
آیا Bookshop میتواند Kindle را شکست دهد؟
هانتر میداند که شکست دادن آمازون کار آسانی نیست. اما معتقد است که Bookshop با تمرکز بر جامعهی کتابخوانها و پشتیبانی از کتابفروشیهای مستقل میتواند سهمی از بازار را به دست آورد.
او دو راه پیش رو دارد:
- راه دیپلماتیک: مذاکره با آمازون برای باز کردن فرمت Kindle به روی فروشندگان دیگر.
- راه حقوقی: شکایت از آمازون به دلیل انحصارطلبی در بازار کتابهای دیجیتال.
هانتر میگوید:
«همین حالا ۱٪ از سهم بازار آمازون را داریم. اگر بتوانیم این عدد را به ۲٪ برسانیم، درآمد کتابفروشیهای مستقل دو برابر خواهد شد.»
آیا آینده کتابهای الکترونیکی تغییر خواهد کرد؟
هانتر یک چشمانداز جسورانه دارد:
- سیستم باز برای کتابهای دیجیتال، جایی که کاربران بتوانند کتابهای خود را بین دستگاههای مختلف جابهجا کنند.
- حذف انحصار آمازون و اپل بر روی بازار کتابهای دیجیتال.
- ایجاد یک اکوسیستم پایدار برای حمایت از کتابفروشیهای مستقل.
او میگوید: «ما این نبرد را آغاز کردهایم، نه فقط برای رقابت، بلکه برای نجات کتابفروشیهای مستقل و حفظ فرهنگ مطالعه.»
این نوشتهها را هم بخوانید