بازسازی سه‌بعدی میراث فرهنگی تخریب شده با عکسهای شهروندان
در شرایطی که فرسایش و حوادث طبیعی، تهدیدکننده همیشگی میراث‌های فرهنگی ما هستند، خود انسانها هم یک نابودگر بالقوه میراث‌های فرهنگی هستند. برای مثال در جریان جنگ‌ها بسیاری از میراث‌های فرهنگی خاورمیانه و بین‌النهرین آسیب جدی دیده‌اند.
اما آیا می‌شود به صورتی، با استفاده از فناوری برای جلوگیری از نابودی و فراموشی میراث‌های فرهنگی تلاش کرد؟
جالب است که بدانید از عکسهای جهانگردان و مردم عادی می‌توان برای بازسازی تاریخ در حال نابودی استفاده کرد.
در اوایل قرن بیستم، باستانشناسان صدها مجسمه و شیء در شهر باستانی هاترا در شمال عراق کشف کردند. برخی تکه تکه یافت شدند، برخی از مجسمه‌ها سرها یا دست‌شان ناپدید شده بود. با این حال، هنوز لباس و موقعیت‌شان می‌توانست داستانشان را بازگو کند.
برای مثال ما می‌شد حدس زد که که پیراهن تا زانو و پاهای بدون پوشش، نشانگر یک فرد روحانی است. گرچه با نگاهی دقیقتر به این قطعه خاص، می‌توان دید که لباس با دقت تزیین شده است، و باعث شده خیلی از محققان فکر کنند این در واقع پادشاه در حال انجام اعمال مذهبی است.
وقتی در سال ۱۹۵۲ موزه فرهنگی موصل در شمال عراق افتتاح شد، این مجسمه مثل بقیه مجسمه‌ها آنجا قرار گرفت تا برای نسل‌های بعد حفظ شود. در طی حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ برخی مجسمه‌ها و اشیاء به بغداد منتقل شدند، اما این مجسمه باقی ماند. تا اینکه در فوریه سال گذشته ویدئویی منتشر و به سرعت پخش شد شاید بعضی این را دیده باشید.
منظره خوشایندی نیست، نه؟ آیا چیز آشنایی در آن دیدید؟ آنجاست. دقیقاً همان مجسمه، که آنجا واژگون شده، به قطعات زیادی شکسته شده.
وقتی متیو وینسنت و چنس کوگنور این ویدئو را دیدند، شوک‌زده شدند. اما آنها باستانشناسانی بودند که از فناوری به صورت خلاقانه برای حفاظت دیجیتالی میزاث فرهنگی استفاده می‌کردند. در این زمان ایده‌ای در ذهنشان جوشید:
شاید با مشاهده تصاویری از این اشیاء قبل از نابودی آنها، بتوان نوسازی دیجیتالی آنها را انجام داد. اگر بتوان چنین کاری کرد، شاید بتوان آنها را در یک موزه مجازی نمایش داد تا داستانشان را بگویند. بنابراین دو هفته بعد از دیدن این ویدئو، پروژه‌ای به نام موصل شروع شد.
در اینجا بازسازی دیجیتال همان مجسمه را می‌بینید.
ممکن است بعضی‌ها تعجب کنید که این کار چطور انجام می‌شود؟
کلید این کار فتوگرامتری نام دارد که در آلمان اختراع شده است. این تکنولوژی اجازه می‌دهد از عکسهای دوبعدی یک سوژه از زوایای مختلف استفاده کنیم تا بتوانیم مدل سه بعدی آنها بسازیم. چیزی که شبیه جادوست!
چگونه این فناوری کار می‌کند؟
اینجا ۲ عکس از یک مجسمه داریم.
کاری که کامپیوتر می‌تواند بکند این است که جنبه‌های مشترک عکس‌ها را شناسایی کند. بعد با استفاده از عکسهای متعدد در این مورد، شروع به بازسازی مدل به صورت سه بعدی می‌کند. در این مورد موقعیت دوربین‌ها را زمانی که عکس گرفته شده به رنگ آبی نشان داده شده است.
اما این عکس‌ها فقط بخشی از یک بازسازی کامل را می‌توانند انجام بدهند. چرا؟ چون که مجسمه جلو یک دیوار است. ما عکسهایی که از پشت آن گرفته شده نداریم. اگر بخواهیم مجسمه را مرمت کامل دیجیتالی کنم نیاز به دوربینی مناسب، سه پایه و نور مناسب دارم و این فقط با عکسهای «انبوه‌سپاری» انجام نمی‌شود.
به این فکر کنید چند نفر از شما وقتی از موزه بازدید می‌کنید، از همه قسمتهای مجسمه عکس می‌گیرد، حتی از پشت آن؟
این ایده را به میراث گمشده هر مکانی تعمیم داد، پس پژوهشگران تصمیم گرفتند نام پروژه را به رکری تغییر دهند. در تابستان سال گذشته مجله «اکونومیست» نزد آنها آمد. و این پیشنهاد را مطرح کرد: «آیا مایلید ما برای شما موزه مجازی بسازیم تا مرمت‌های دیجیتال خود را داخل موزه بگذارید، تا داستانشان را بگویند؟»
و حالا هر کدام از شما می‌توانید رکو VR موزه موصل را روی موبایل خود، با استفاده از گوگل کاردبرد یا تبلت یا حتی یوتیوب ۳۶۰ ببینید.
ما مثال‌های زیادی از آثار بزرگ داریم که نابود شده‌اند، اما به قدری بزرگ بودند که دزدیده نشدند. برای مثال دروازه نمرود در شمال عراق:
یا شیر اللات پالمیرا، سوریه.
گرچه در ابتدا مرمت مجازی توجه اصلی پروژه ما بود برخی این سؤال را می‌پرسند: آیا می‌شود آنها را سه‌بعدی پرینت گرفت؟ باستانشناسان بر این باورند که پرینت سه بعدی راه حل مستقیمی برای میراث از بین رفته نیست. وقتی یک شیء نابود می‌شود، دیگر از دست رفته است. ولی پرینت سه بعدی مکملی برای گفتن داستان است. برای مثال این یک مجسمه از هاتراست و شیر موصل .
حالا اگر نگاهی دقیقتر بیاندازید، می‌بینید برخی قسمت‌ها به صورت رنگی پرینت شده، و برخی دیگر سفید یا خاکستری است. این قسمت اضافه شده تا مجسمه سرپا شود.
اینجا یک مثال از قلعه مقبره‌ای داریم که در پالمیرا نابود شد.
متاسفانه ما نه تنها این میراث را در مناطق درگیر جنگ و ناامنی از دست می‌دهیم، بلکه بلایای طبیعی هم موثرند. این یک مدل سه بعدی از میدان دربار کاتماندوست، قبل و بعد از از زلزله آوریل سال گذشته:
این مدل‌ها فقط با عکسهای توریست‌ها خلق نشده، اما چیزی که این فرایند نشان می‌دهد این است که توانایی سازمانهای عمومی و صنایع خصوصی برای اینکه پیش قدم شوند تا چه میزان است.
پس یکی از چالشهای بزرگ پروژه در واقع یافتن عکس‌هاست. اینترنت بانک اطلاعاتی با میلیونها عکس است. پژوهشگران شروع به گسترش ابزاری کردند که اجازه می‌داد عکسهای وب‌سایتی مثل فلیکر را بر اساس برچسب جغرافیایی‌شان استخراج کنند، تا مرمت کامل شود.
فقط به این دو عکس نگاه کنید.این مثال تخریب انسانی بواسطه حماقت انسانی است. چون توریستی در لیسبون می‌خواست از مجسمه بالا برود و با آن سلفی بگیرد!
تخریب میراث فرهنگی پدیده جدیدی نیست در قرن شانزدهم، کشیش‌های اروپایی و جستجوگران، هزاران کتاب مایا را سوزاندند که تعداد کمی از آنها برای ما باقی مانده است.
به سال ۲۰۰۱ برویم. وقتی طالبان بوداهای بامیان در افغانستان را منفجر کردند.
میراث فرهنگی در مورد تاریخ جهانی مشترک همه ماست. به ما کمک می‌کند با نیاکانمان و داستانشان مرتبط شویم، ولی هر روز تکه‌هایی را با بلایای طبیعی و با جنگ از دست می‌دهیم. بدیهی است که از دست دادن انسانها غم انگیز است اما میراث فرهنگی به ما راهی جهت حفظ خاطرات مردم برای نسل‌های بعدی می‌دهد.
