معرفی کتاب « بحران بزرگ »، نوشته جکلین فارل

این کتاب ترجمه‌ای است از:

The Great Depression

Jacqueline Farrell

Lucent Books, 1996

رویدادهای مهم در تاریخ «بحران بزرگ»

۱۹۱۹

پیمان ورسای به جنگ جهانی اول پایان می‌دهد؛ الزام کشورهای شکست‌خورده به پرداخت کامل خسارت و غرامت جنگی از شرایط این پیمان است.

۱۹۲۷

برخی از بانک‌های آمریکایی به سبب سرمایه‌گذاری‌های بد و بهای پایین محصولات کشاورزی ورشکست می‌شوند.

۱۹۲۸

هربرت هوور، طرفدار فردگرایی شدید، به ریاست جمهوری ایالات متحده انتخاب می‌شود.

۱۹۲۹

بازار سهام آمریکا در ماه اکتبر سقوط می‌کند و میلیون‌ها سهامدار دچار ورشکستگی می‌شوند.

۱۹۳۰

قانون گمرکی هُولِی ـ اسموت عوارض واردات مجموعه گوناگونی از محصولات صنعتی و مواد خام را بالا می‌برد.

۱۹۳۱

درگیری نظامی بین ژاپن و چین آغاز می‌شود؛ افزایش هزینه‌های دفاعی و تدارکات جنگی عملاً ژاپن را از بحران اقتصادی گریبانگیر دیگر کشورهای صنعتی دور نگه می‌دارد؛ هوور «مؤسسه بازسازی مالی» را تشکیل می‌دهد تا به بانک‌ها و بنگاه‌ها برای جلوگیری از ورشکستگیشان وام دهد.

۱۹۳۲

فرانکلین روزولت به ریاست جمهوری ایالات متحده انتخاب می‌شود.

۱۹۳۳

آدولف هیتلر صدراعظم آلمان می‌شود و برنامه چهارساله بهبود اقتصادی خود را به اجرا می‌گذارد؛ روزولت بانک‌ها را در سرتاسر کشور بسته اعلام می‌کند تا معلوم شود کدام یک توانایی پرداخت بدهی‌های خود را دارد تا بازگشایی شود؛ روزولت نخستین گفتگوی رادیویی خودمانی خود را با مردم آمریکا انجام می‌دهد؛ اجلاس یکصدروزه کنگره پانزده قانون عمده را به تصویب می‌رساند، که سرآغاز «اقدام جدید» است؛ همایش جهانی اقتصاد در لندن نمی‌تواند در مورد روش‌های همکاری بین‌المللی برای مبارزه با بحران جهانگیر به توافق دست یابد.

۱۹۳۴

قانون اوراق بهادار و داد و ستد ارزی به معاملات وال‌استریت نظم می‌بخشد؛ اکثریت‌یابی دموکرات‌ها در کنگره و دولت‌های ایالتی در انتخابات میان‌دوره‌ای به منزله اختیارِ تمدید سیاست‌های «اقدام جدید» تلقی می‌شود.

۱۹۳۵

«قانون ملی روابط کار» به کارگران حق سازمان‌یابی می‌دهد. قانون تأمین اجتماعی حقوق بازنشستگی سالخوردگان و حق بیمه بی‌کاران را در نظر می‌گیرد؛ ایتالیا به اتیوپی حمله می‌کند؛ تقویت مستمر ارتش به بحران اقتصادی ایتالیا پایان می‌دهد.

۱۹۳۶

دومین برنامه چهارساله آلمان بر هزینه‌های دفاعی و تقویت نیروهای مسلح متمرکز می‌شود.

۱۹۳۷

فرانکلین روزولت دوره دوم ریاست جمهوری خود را آغاز می‌کند؛ رکود ۱۹۳۷ ــ ۱۹۳۸ آغاز می‌شود، و نرخ بی‌کاری کارگران آمریکایی به ۲۰ درصد می‌رسد؛ کنگره لایحه اصلاحی دیوان عالی را رد و تأکید می‌کند که قانون اساسی باید اصل راهنمای دولت باقی بماند.

۱۹۳۹

آلمان به چکسلواکی حمله می‌کند، و در نتیجه افزایش هزینه‌های دفاعی و تقویت نیروهای مسلحِ بریتانیای کبیر، فرانسه، و ایالات متحده، بحران بزرگ دهه ۱۹۳۰ پایان می‌یابد.

پیشگفتار: ما فقیر بودیم

در زمستان ۱۹۳۲ پرطرفدارترین ترانه‌ای که از رادیوهای آمریکا پخش می‌شد «برادر می‌شود یک ده سنتی به من بدهی؟» بود. این ترانه داستان مردی را بازگو می‌کرد که شغلش را از دست داده بود و حالا در خیابان گدایی می‌کرد. خیلی سعی کرده بود کاری پیدا کند، اما فایده‌ای نداشت. این آواز خشم او را از این‌که نمی‌توانست به کشورش خدمت کند بازگو می‌کرد:

زمانی راه‌آهن می‌ساختم، راه‌اندازی‌اش می‌کردم تا با زمان مسابقه بدهد.

زمانی راه‌آهن می‌ساختم، حالا کار تمام شده.

برادر می‌شود یک ده سنتی به من بدهی؟(۱)

یک مرد بی‌کار در دوران «بحران بزرگ» برای این‌که پول کافی برای تأمین نیازهای زندگی‌اش درآورد کنار خیابان سیب می‌فروشد («بی‌کارم. سیب بخرید ــ دانه‌ای پنج سنت»).

***

سرود بحران

در روزگار سخت: تاریخ شفاهی بحران بزرگ تألیف استودز تِرکل، ای. وای. هاربِرگ در باره نگارش ترانه «برادر می‌شود یک ده سنتی به من بدهی؟» سخن می‌گوید.

«در آن زمان از جلوی هر ساختمانی که رد می‌شدی، آدم فقیری با این پرسش همیشگی سَرِ راهت سبز می‌شد: می‌شود یک ده سنتی به من بدهی؟`… فکر کردم این جمله می‌تواند عنوان زیبایی باشد، اگر بتوانم آن را طوری از آب دربیاورم که از راه ترانه به مردم بگوید این فقط مردی نیست که یک سکه ده سنتی طلب می‌کند، این مردی است که می‌گوید: من راه‌آهن را ساختم. من آن برج را ساختم. من برای شما جنگیدم…. چه بر سَر همه آن ثروتی آمد که من به وجود آوردم؟»

***

این ترانه بدین سبب پرطرفدار بود که وضع اسفناک میلیون‌ها نفر را نشان می‌داد. سه سال بود که آمریکا در «بحران بزرگ» به سر می‌برد. بحران‌های اقتصادی در ایالات متحده موضوع تازه‌ای نبود. پیش از آن، در دهه‌های ۱۸۳۰، ۱۸۷۰ و ۱۸۹۰، سال‌هایی وجود داشت که بهای کالاها سقوط می‌کرد، بی‌کاری افزایش می‌یافت، دستمزدها کاهش پیدا می‌کرد، و تولید پایین می‌آمد. این رویدادها، همانند خشکسالی یا طوفان، جزو بلاهای طبیعی به حساب می‌آمدند و هیچ کس قادر نبود علت آن‌ها را توضیح دهد. دولت و صنعت هر دو بر این اعتقاد بودند که این بحران‌ها سرانجام دوره خود را طی می‌کنند و زمان بهبود فرا می‌رسد. و بهبود اقتصادی همیشه فرا رسیده بود. اما بحران دهه ۱۹۳۰ شدیدتر از بحران‌های پیشین بود و این بار ده سال به درازا کشید.

دوروتی لانگ، عکاس عصر «بحران»، در این تصویر به‌یادماندنی سال ۱۹۳۶، درماندگی یک خانواده فقیر و آواره را نشان داده است.

برخی بی‌کاران که از خانه و آپارتمانشان رانده شده بودند، از مقوا و تخته‌پاره برای خودشان سرپناه درست کردند. این محله‌های آلونک‌نشین، که هووِرویل نامیده می‌شدند، در حاشیه شهرها سر برآوردند.

کتاب بحران بزرگ
مجموعه تاریخ ۶۶
نویسنده : جکلین فارل
مترجم : مهدی حقیقت‌خواه
ناشر: گروه انتشاراتی ققنوس
تعداد صفحات: ۱۱۹ صفحه