نورالژی گلوسوفارنژیال و نورالژی پست هرپتیک چه هستند و درد ناشی از آنها چه ویژگی‌هایی دارد؟
نورالژی گلوسوفارنژیال (glossopharyngealneuralgia) با درد یک‌طرفه در ناحیه اورفارنکس، قاعده زبان و مجرای گوش تظاهر پیدا می‌کند. درد تیر کشنده یا سوزشی و پیوسته است و گاهی بیمار بارها در طی روز دچار درد می‌شود.
در موارد نادری بیمار همراه با درد به دلیل برادی آریتمی دچار سنکوپ می‌شود.
نواحی برانگیزنده در ناحیه گلو قرار دارند و حملات درد هنگام خوردن یا صحبت کردن برانگیخته می‌شوند.
نورالژی گلوسوفارنژیال نسبت به نورالژی تری ژمینال در سن پایین‌تری شروع می‌شود.
شرح حال بیمار و برانگیختن درد از طریق تحریک نواحی برانگیزنده در گلو اساس تشخیص است.
در موارد زیر بررسی از نظر سایر تشخیص‌ها مانند MS، تومور زاویه CP و کارسینوم نازوفارنکس توصیه می‌شود:
(علایم دوطرفه
(نشانه‌های غیرطبیعی
(سایر تظاهرت آتیپیک
تصویربرداری در نورالژی گلوسوفارنژیال همانند نورالژی تری ژمینال طبیعی است ولی گاهی در high-resolutionMRI فشار عروق کوچک بر روی عصب گلوسوفارنژیال دیده می‌شود.
اسپری لیدوکایین 10 درصد در گلو پاسخ درد را بلوک می‌کند.
کار با مازپین یا فنی‌تویین معمولاً موجب پاسخی دراماتیک می‌شوند.
در موارد مقاوم به درمان دارویی، دکمپرسیون میکروواسکولار کاربرد دارد.
نورالژی پست هرپتیک
زوستر در محدوده عصب تری‌ژمینال موجب راش وزیکولار همراه با درد و تندرنس می‌شود.
در بیشتر موارد علایم در طی یک تا 2 ماه برطرف می‌شوند ولی گاهی درد برای ماهها تا سال‌ها باقی می‌ماند که به آن نورالژی پست هرپتیک (postherpeticneuralgia) می‌گویند.
این سندرم پیش از 50 سالگی ایجاد نمی‌شود و با افزایش سن شیوع آن بیشتر می‌گردد.
احتمال بروز نورالژی پست هرپتیک در موارد زیر بیشتر است:
-سن بالاتر
-راش شدید
-زوستر افتالمیک
نورالژی پست هرپتیک در افراد دچار نقص ایمنی و افراد دچار لوسمی یا لنفوم نیز روی می‌دهد.
درد نورالژی پست هرپتیک ممکن است به شکل خنجری یا سوزشی باشد.
نورالژی پست هرپتیک در زونای افتالمیک شایع‌تر است و به شکل درد پیشانی در همان سمت بروز می‌کند.
معاینه دقیق این نواحی نشان دهنده کاهش حس لمس ظریف است. گاهی کاهش حس قرنیه موجب اختلال رفلکس پلک زدن می‌شود که این امر زمینه ساز آسیب قرنیه می‌گردد.
شدت و مدت راش پوستی و درد حاد زونا با درمان با آسیکلویر (800 میلی‌گرم 5 بار در روز)، famciclovir یا valacyclovir کاهش می‌یابد ولی تاثیر آن در کاهش نورالژی پست هرپتیک به اثبات نرسیده است.
تجویز پردنیزولون با دوز 60 میلی‌گرم در روز به مدت 2 هفته همراه با کاهش سریع دوز (rapidtapering) موجب کاهش شدت بیماری حاد می‌شود ولی اثری بر روی نورالژی پست هرپتیک ندارد.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین سودمندترین داروها جهت درمان نورالژی پست هرپتیک هستند و به دلیل اثر ضد درد مرکزی (و نه اثر ضد افسردگی آنها) موثر می‌باشند.
نورتریپتیلین و دزیپرامین بهتر از آمی تریپتیلین تحمل می‌شوند.
ترکیب داروی ضد افسردگی سه حلقه‌ای و یک فنوتیازین مانند فلوفنازین موثرتر است.
سایر روش‌های درمان نورالژی پست هرپتیک عبارتند از:
– Duloxetine
– Pregabalin
– Gabapentin
– Carbamazepin
-Phenytoin
-Capsaicin cream
-Lidocaine- prilocainecream
در موارد مقاوم تزریق اینتراتکال متیل پردنیزولون به شکل هفتگی ممکن است مؤثر باشد.
