فیلم «دشمن پشت دروازه‌ها» – معرفی، نقد و تحلیل – Enemy at the Gates 2001

فیلم دشمن پشت دروازه‌ها ، فیلمی 131 دقیقه‌ای است و کارگردان آن کسی نیست جز  ژان ژاک آنو، کارگردانی که هفت سال در تبت و نام گل سرخ را هم در کارنامه خود دارد.

این فیلم که درآن بازیگران مشهوری چون جود لاو و اد هریس بازی می‌کنند ، فیلم خوب و خوش‌ساختی است و از عنصر تعلیق و تعقیب و گریز هم به خوبی استفاده می‌کند.

داستان در استالینگراد در زمان جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد. واسیلی زایتسف سرباز ساده‌ای است که مهارت زیادی در تیراندازی دارد ، استعداد او به صورت کاملا تصادفی از سوی یک افسر سیاسی ارتش شوروی به نام دانیلف شناسایی می‌شود. مقامات شوروی که فصد روحیه دادن به سربازان شکست‌خورده خود را دارند ، سعی می‌کنند با مطرح کردن نام واسیلی به عنوان یک قهرمان ، از وی الگویی برای سایر سربازان بسازند. از این به بعد واسیلی تبدیل می‌شود به تک‌تیراندازی که افسران ارتش آلمان را یکی بعد از دیگری شکار می‌کند.

آلمانها در تقابل ، سرگرد کونیگ را برای کشتن واسیلی می‌فرستند و از این به بعد است که ما جنگ بین شوروی و آلمان نازی را به صورت مختصرشده در قالب دوئل دو نفره و پر از تعلیق واسیلی و کونیگ می‌بینیم. هم‌زمان مثلث عشقی واسیلی ، تانیا ، دانیلوف هم شکل می‌گیرد. دانیلوف تانیا را دوست دارد ولی تانیا واسیلی را . دانیلوف سعی به انهدام واسیلی می کند ولی وجدانش اجازه نمی دهد …

این فیلم البته بحث‌های زیادی را هم برانگیخته است. بعد از نمایش فیلم در روسیه کهنه‌سربازانی که در جنگ استالینگراد شرکت داشتند ، به مجلس دومای روسیه شکایت کردند ، آنها از تصویری که فیلم از ارتش شوروی ساخته بود ، شاکی بودند و درخواست کردند که جلوی نمایش فیلم در روسیه گرفته شود. هم واسیلی زایتسف و هم سرگرد کونیگ شخصیت‌های واقعی‌ای بودند ولی نبرد آنها با هم در استالینگراد تخیلی است.

در عین حال منتقدان اشکالات تاریخی و اشتباهات کوچک‌تر زیادی از فیلم گرفته‌اند ، جالب است بدانید بیشتر بودجه 80 میلیونی این فیلم را سرمایه‌گذران آلمانی تأمین کرده‌اند.

اگر زیاد مته به خشخشاش نگذاریم ، می‌شود گفت داستان فیلم “منصفانه” است ، فیلم سه دوئل را روایت می‌کند که هر کدام ساختاری متقاوت دارند:

– دوئل احمقانه استالین و هیتلر  بر سر استالینگراد

– دوئل واسیلی زایتسف و سرگرد کونیگ ، که درست نمی‌دانند برای چه با هم دوئل می‌کنند. به زایتسف گفته می‌شود که نبرد آن دو، نبرد “اقشار” است ولی زایتسف درک نمی‌کند که آخر این مفهوم چه ربطی دارد.

– دوئل زایسف و دانیلف که خوب می‌دانند برای چه با هم دوئل می‌کنند ولی نمی‌دانند چگونه بر یکدیگر غلبه کنند و از لحاظ اخلاقی در عذابند.