کارآزمایی ژوپیتر، نتایج و حرف و حدیث‌ها

امروز دیدم که در تلویزیون هم به صورت زیرنویس و هم به صورت پخش خبر، در مورد سودمندی داروهای موسوم به استاتین در پیشگیری از حوادث قلبی عروقی، مطالبی منتشر شده ، اصلا خبر تازه‌ای نبود و با خودم گفتم که طبق معمول یک چیز مسلم پزشکی، به عنوان آخرین یافته در حال پخش از تلویزیون است یا اینکه خبر به صورت ناقص پخش شده است. حدس دوم درست بود.

خبر و مطلب اصلی را با جستجویی در NEJM و سایت WebMD پیدا کردم:

میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، از داروهای پایین‌آورنده کلسترول موسم به استاتین‌ها استفاده می‌کنند ولی یافته‌های جدید یک مطالعه نشان می دهند که یکی از داروهای این دسته به نام Crestor می‌تواند حتی به کسانی که سطح طبیعی کلسترول هم دارند در پیشگیری از حوادث قلبی عروقی کمک کنند.

نیمی از موارد انفارکتوس میوکارد در بیمارانی اتفاق می‌افند که سطح طبیعی LDL ( لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد) دارند. پژوهشگران متوجه شده‌اند که اندازه‌گیری یک شاخص زیستی نشان‌دهنده التهاب به نام CRP، می‌تواند به صورت مستقل پیش‌بینی‌کننده احتمال بروز حوادث قبلی آینده باشد. از سوی دیگر، استاتین‌ها می‌توانند ‌اندازه CRP را هم پایین بیاورند.

کارآزمایی‌ای موسوم به کارآزمایی «ژوپیتر» مطرح می‌کند که در کسانی که سطح کلسترول طبیعی دارند، اما سطح CRP شان بالاست، استفاده از استاتین می‌تواند سودمند باشد.

ژوپیتر اسم بی‌مسمایی به نظر می‌رسد، ولی در واقع مخفف این عبارت بلند است: Justification for the Use of Statins in Prevention: an Intervention Trial Evaluating Rosuvastatin!

در کارآزمایی ژوپیتر، 17802 مرد و زن سالم که سطح کلستورل طبیعی داشتند ولی اندازه CRP آنها بیشتر از حد طبیعی بود، شرکت داده شدند. این مردان و زنان به دو دسته تقسیم شدند، به یک دسته روزانه 20 میلی‌گرم داروی «روسوواستاتین» rosuvastatin یا Crestor داده شد و به دسته دیگر دارونما داده شد.

سپس این جمعیت برای مدت چند سال (به طور متوسط 1.9 سال) مورد پیگیری قرار گرفتند تا معلوم شود که آیا دسته‌ای که روسوواستاتین استفاده کرده‌اند، نسبت به دسته‌ای که دارونما به آنها داده شده است، بهره‌ای برده‌اند یا نه.

معلوم شد که در دسته‌ای که روسوواستاتین استفاده کرده بودند، میزان بروز حوادث قلبی عروقی نصف دسته دیگر است. در عین حال در دسته‌ای که روسوواتاتین استفاده کرده بودند، احتمال بروز دیابت کمی بالاتر بود ولی میوپاتی افزایش معنی‌داری نشان نمی‌داد.

چنین نتیجه‌ای می‌تواند رویکرد پزشکان را در استفاده از استاتین‌ها و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی عوض کند، چرا که مطرح می‌کند که باید در بیماران با کلسترول طبیعی اما CRP بالا، از استاتین استفاده کرد.

اما نباید در مورد تفسیر نتایج این کارآزمایی شتاب‌زده عمل کرد، من در جستجویی که انجام دادم، مطلبی پیدا نکردم که در آن اشاره شده باشد، سایر استاتین‌ها هم مثل روسوواستاتین اثربخشی مثبت دارند، از سوی دیگر روسوواستاتین داروی نسبتا گران‌قیمتی است، بیماری که از روسوواستاتین استفاده می‌کند، باید سالی 1250 دلار بپردازد، به علاوه باید هزینه تست‌های آزمایشگاهی جانبی مثل تست‌های کبدی سالانه، اندازه‌گیری کلسترول و CRP را هم بر هزینه‌ها افزود. باید دید که هزینه چنین درمانی در مقایسه با سودمندی‌ پیشگیرانه‌اش توجیه اقتصادی دارد یا خیر.