کشف تازه دانشمندان: جاندارانی که بدون اکسیژن زندگی می‌کنند

دانشمندان همیشه برای پیدا کردن حیات فرازمینی به دنبال پیدا کردن سیاره‌هایی هستند که شرایطی مشابه زمین را داشته باشند، مثلا از نظر دما، میزان اکسپژن و آب شبیه زمین باشند. آنها اینگونه استدلال می‌کنند که حیات به خصوص در شکل پیچیده آن، تنها در این شرایط می‌تواند متصور باشد.

اما علمی تخیلی‌نویس‌ها، زیادی با این مسئله موافق نیستند! آنها می‌گویند که چرا نتوانیم صورت‌های متفاوت حیات را متصور شویم که در شرایطی به کلی متفاوت با زمین زندگی کنند.

سال‌ها پیش، داستان علمی تخیلی‌ای را خواندم که به این استدلال دانشمندان طعنه می‌زد. داستان در سیاره‌ای دوردست رخ می‌دهد که در آن متان و مواد سمی برای ما، حکم آب و اکسپژن برای موجودات هوشمند آنجا را دارد. دانشمندان آن سیاره هم مثل دانشمندان زمین، استدلال می‌کنند که تنها باید در سیاره‌هایی که متان دارند، به دنبال موجودات هوشمند بود و در این میان دانشمند جوانی را که امکان وجود حیات در سیاره‌های داخل آب را ممکن می‌داند، دست می‌اندازند!

در فیلم تازه‌اکران‌شده آواتار هم، تنفس در جو سیاره دور دست، برای انسان‌ها ناممکن است و در کوتاه‌مدت باعث مرگ آنها می‌شود، اما زیباترین و پیچید‌ه‌ترین اشکال حیات در همین جو سمی برای ما، رشد و نمو می‌کنند.

بعد از این مقدمه طولانی به سراغ خبری می‌روم که امروز در sciencemag خواندم:

تک‌سلولی‌های بی‌هوازی یعنی تک‌سلولی‌هایی که بدون اکسیژن قادر به زندگی هستند، برای دانشمندان اصلا چیز تازه‌ای نیستند، مثلا پروکاریوت‌ها و پرتوزوآها می‌توانند بدون اکسپژن زندگی کنند، اما تا پیش از کشف جدید، کسی تصور نمی‌کرد جانداران چندسلولی که بتوانند در تمام چرخه زندگی خود بدون اکسپژن سر کنند، وجود داشته باشند.

دانشمندان در اعماق یکی از مناطق دریای مدیترانه که دارای آب بسیار شور است، سه گونه جدید از موجودات چند سلولی را کشف کرده‌اند که بدون اکسیژن زندگی می‌کنند. این موجودان فاقد میتوکندری هستند. میتوکندری، ارگانل داخل سلولی است که با استفاده از اکسپژن، انرژی مورد نیاز سلول‌ها را می‌شازند. آنها در عوض، دارای ارگانلی موسوم به هیدروژنوزوم هستند که بدون اکسپژن انرژی سلول‌ها را تأمین می‌کنند. دانشمندان بر این گونه‌های تازه کشف‌شده نام Loricifera نهاده‌اند.

مقاله اصلی در ژورنال بیو مد سنترال منتشر شده است.