مریخ و شگفتی‌های آن

5

علی عابدی: مریخ اگر مشهورترین سوژه مباحث نجوم و فضا نباشد قطعا یکی از جذاب‌ترین و بحث‌برانگیزترین آنهاست. بسیاری از ما با شنیدن نام این سیاره احتمالا به یاد رنگ سرخش و یا شاید موجودات فرازمینی و مباحثی از این دست بیفتیم! در دو قسمت قبل نگاهی به زمینه‌های علاقه وافر بشر به مریخ و همچنین خیل عظیم ماموریت‌ها و کاوشگرهایی که روانه مریخ شده‌اند انداخته شد. در این بخش نگاهی به خود این سیاره و ویژگی‌های و شگفتی‌های آن و تأثیری که بر روی جذابیت این سیاره داشته‌اند خواهیم انداخت.

در ابتدا شاید بهتر باشد نگاهی به ویژگی‌های اصلی مریخ بیندازیم. ویژگی‌هایی که قطعا بسیاری از ما کم و بیش با آنها آشنا هستیم. مریخ از نظر فاصله از خورشید چهارمین سیاره منظومه شمسی است. متوسط دمای سطح مریخ بسیار کمتر از زمین و در حدود منفی 60 درجه سانتیگراد است. این دما در سردترین اوقات در قطب‌های مریخ به منفی 125 درجه و در گرم‌ترین روزهای استوای سیاره به منفی 20 درجه می‌رسد. این سیاره گاهی به واسطه رنگ سرخ معروفش که در نتیجه فراوانی اکسید آهن در سطح آن است با نام سیاره ی سرخ نیز شناخته می‌شود که همان طور که در قسمت اول دیدیدم، تأثیر زیادی در شکل‌گیری فرهنگ و داستان‌های پیرامون آن در طول تاریخ داشته است. تأثیر رنگ سرخ مریخ در نامگذاری آن به حدی بوده است که یکی از ابتدایی‌ترین نام‌های آن در زبان مصری، هار دشر (Har decher)، عملا به معنای آن جسم سرخ بوده است. همچنین در طالع‌بینی هندی نام‌های آنگاراکا (Angaraka) و لوهیتانگا (Lohitanga) که برای اطلاق نام مریخ به کار می‌روند معنای قرمز رنگ دارند. اکنون به واسطه کاوشگرهایی که بر روی مریخ فرود آمده‌اند می‌دانیم که نه‌تنها سطح مریخ بلکه احتمالا آسمان آفتابی آن نیز از دید بشر قرمز به نظر خواهد رسید. هرچند که وجود اقلیم‌های گوناگون گاهی اوقات باعث می‌شود نتوانیم به راحتی بین زمین و ومریخ تمایز قائل شویم، به نظر شما کدام یک از تصاویر زیر از مریخ گرفته شده است؟!

صحرای مریخ,دشت مریخ

انحرافی که محور چرخش مریخ دارد همچون زمین باعث تشکیل فصول بر روی این سیاره می‌شود. اما مدار کشیده مریخ باعث می‌شود شدت این فصل‌ها نسبت به زمین بیشتر باشد. هنگامی که مریخ نزدیک به خورشید است، نیمکره جنوبی آن رو به خورشید قرار می‌گیرد و باعث به وجود آمدن تابستان کوتاه ولی بسیار گرم در نیمکره جنوبی و زمستان کوتاه و سرد در نیمکره شمالی می‌شود. هنگامی که نیمکره شمالی مریخ رو به خورشید قرار می‌گیرد این سیاره در دورترین فاصله از خورشید واقع می شود که در نتیجه آن نیمکره شمالی تابستانی طولانی و ولرم و نیمکره جنوبی زمستانی سرد و طولانی را تجربه می‌کند.

مریخ دو قمر به نام های فوبوس و دیموس دارد که معنای این نام‌ها ترس و دلهره است! این دوقمر با 27 و 15 کیلومتر قطر اندازه‌های بسیار کوچکی در مقایسه با ماه زمین دارند. فاصله فوبوس از مریخ به تدریج در حال کم شدن است و هر قرن 8/1 متر به مریخ نزدیک‌تر می شود. بدین ترتیب ظرف 50 میلیون سال فوبوس یا به درون مریخ سقوط خواهد کرد و یا متلاشی شده و حلقه‌ای از ذرات باقیمانده آن به دور مریخ تشکیل خواهد شد.

قمر مریخ ,فوبوس

دیموس

فوبوس (بالا) و دیموس (پایین)

مریخ از نظر ساختاری یک سیاره سنگی یا زمین‌مانند به حساب می‌آید که جو رقیقی دارد. جو مریخ که حاوی مقادیر زیادی کربن دی اکسید و اندکی بخار آب است نزدیک به 100 برابر نازک‌تر از جو زمین است و ضخامت آن در طول سال به علت یخ زدن مقداری از کربن دی اکسید تغییر می‌کند. داشتن جو رقیق بدین معناست که در نتیجه فشار پایین هوا و البته دمای سرد در حال حاضر آب به صورت مایع بر روی سطح مریخ نمی‌تواند وجود داشته باشد. این در حالیست که تا پیش از ارسال موفقیت آمیز کاوشگر مارینر 4 به مریخ بسیاری بر این عقیده بودند که آب بر روی سطح مریخ جاری است. این عقیده خود نتیجه مشاهدات انجام شده از زمین تا آن هنگام بود که در طی آن تغییرات رنگی مقطعی نواحی روشن و سیاه نشان از وجود قاره‌ها و اقیانوس‌ها بر روی این سیاره بود. همچنین شبکه‌ای از خطوط سیاه و طویل که بر روی مریخ دیده می‌شد به اعتقاد بعضی‌ها کانال‌های انتقال آب بود. هر چند که بعدها پی برده شد که این خطوط تنها در اثر خطاهای دید بر روی مریخ دیده می‌شدند. ترکیب این مشاهدات با خیالات و رؤیاهای انسان زمینه‌ساز اعتقاد به وجود حیات و حتی تمدن‌های هوشمند بر روی این سیاره بود.

برای نمونه سر ویلیام هرشل در سال 1781 علاوه بر اینکه به ادامه مشاهدات دقیق و ثبت تغییرات اندازه کلاهک‌های قطبی مریخ پرداخت، مدت زمان حرکت وضعی مریخ و انحراف محور گردش آن را اندازه گرفت و به این نکته اشاره کرد که «مریخ دارای جو قابل توجه اما آرام است و ساکنان آن از بسیاری جهات شرایطی زندگی همچون ساکنان زمین دارند.» او در سال 1784 از لکه‌های سیاه روی سطح مریخ به عنوان اقیانوس‌های این سیاره نام برد. البته هرشل اولین فردی نبود که مریخ را با استفاده از تلسکوپ رصد کرد. گالیله در سال 1610 در اصل اولین فردی بود که تلسکوپش را به سمت مریخ نشانه رفت، اما تلسکوپ ابتدایی او توانایی تفکیک عوارض سطحی مریخ را نداشت. کریستین هویگنس -منجم سرشناس هلندی- در سال 1659 اولین فردی بود که از سطح مریخ و لکه‌های سیاه آن و احتمالا یکی از کلاهک‌های قطبی آن نقشه‌ای تهیه کرد. جیووانی کاسینی در سال 1666 ضمن مشاهده مریخ صراحتا از وجود کلاهکی سفید در قطب شما مریخ خبر داد. او در همان سال با مشاهده عوارض سطحی مریخ مدت زمان حرکت وضعی مریخ را 24 ساعت و 40 دقیقه اندازه‌گیری کرد که امروز می‌دانیم با مقدار واقعی آن کمتر از 3 دقیقه اختلاف دارد.

مریخ
طرح‌های ترسیم شده از مریخ توسط هویگنس در سال 1659

مریخ با قطری معادل 6792 کیلومتر پس از عطارد کوچک‌ترین سیاره منظومه شمسی است. این سیاره 15 درصد زمین حجم و 11 درصد آن جرم دارد و از همین رو چگالی مریخ از زمین کمتر است. مریخ علیرغم اینکه بزرگتر از عطارد است و جرم بیشتری نسبت به آن دارد اما چگالی‌اش از عطارد نیز کمتر است از همین رو نیروی جاذبه سطحی مریخ تقریبا برابر با عطارد است. مریخ برخلاف زمین دارای میدان مغناطیسی سرتاسری نیست، ولی مشاهدات نشان می‌دهد که برخی قسمت‌های آن دارای میدان مغناطیسی‌اند.

مقایسه کوه,سیاره زمین ,زهره
مقایسه‌ای بین قله المپوس و بلندترین کوه‌های زمین و زهره

نیروی جاذبه کم و عدم وجود فعالیت‌های تکتونیکی باعث شده است تا مریخ میزبان بلندترین کوه و عمیق‌ترین دره منظومه شمسی باشد. آتشفشان الیمپوس با ارتفاع تقریبی 27 کیلومتر و قطر 600 کیلومتر که به طور کامل ایالت نیومکزیکو آمریکا را پوشش می‌دهد، علاوه بر دارا بودن عنوان بلندترین کوه، صاحب عنوان بزرگ‌ترین آتشفشان منظومه شمسی نیز هست. این قله از زمین قابل مشاهده است و به نظر می‌آید حتی منجمان قرن نوزدهم نیز از ماهیت آن اطلاع داشتند. همچنین دره مارینر که به افتخار کاوشگر مارینر 9 کاشف آن نامگذاری شده است، 4 هزار کیلومتر طول، 200 کیلومتر عرض و در عمیق‌ترین قسمت‌ها تا 7 کیلومتر عمق دارد و در واقع در طول یک پنجم محیط مریخ کشیده شده است. دشت هلاس بر روی مریخ نیز با عمق 7152 کیلومتر و طول 2300 کیلومتر یکی از عظیم‌ترین دهانه‌های حاصل از برخورد شهابسنگ در منظومه شمسی است.

دره مارینر,مریخ
اَبَر دره مارینر همچون زخمی بر سطح مریخ به نظر می‌رسد.

از دیگر بخش‌های جالب مریخ کلاهک‌های قطبی آن است. مریخ دو کلاهک قطبی دائمی دارد. این کلاهک‌ها حاوی مقادیر زیادی آب منجمد هستند که در تمام طول سال مریخی منجمد باقی می‌مانند. البته این یخ‌ها معمولا زیر لایه‌های چند متری یخ خشک (کربن دی اکسید منجمد) قرار دارند. در طی زمستان مریخی حجم این کلاهک‌ها بزرگ شده و حتی تا عرض‌های جغرافیایی 45 درجه این سیاره هم پیش می‌رود و با سرد کردن سطح سیاره باعث تبدیل 25 تا 30 درصد کربن دی اکسید موجود در جو آن به یخ خشک می‌شود. تصعید یخ‌های خشک در فصل گرما این بار باعث به وجود آمدن تندبادها و طوفان‌های شن سهمگین با سرعت 400 کیلومتر در ساعت بر روی مریخ می‌شود. این تغییرات فصلی که با رد و بدل شدن مقادیر زیادی غبار و بخار آب همراه است، باعث به وجود آمدن ابرهای سیروس بر روی مریخ می‌شود که تصویر تهیه شده از آنها توسط مریخ نورد فرصت را مشاهده می کنید:

دشت مریخ

همانطور که اشاره شد، احتمال وجود آب مایع بر روی سطح مریخ تقریبا صفر است. به علت عدم وجود دریا یا اقیانوسی بر روی مریخ، مجموع مساحت سطح آن تقریبا با مساحت خشکی‌های زمین برابر است. هر چند برخی از دانشمندان معتقدند که نمکی که بر روی سطح مریخ به فراوانی یافت می‌شود می‌تواند نقش ضد یخ را برای آب ایفا کند و از همین رو امکان وجود مقادیر کم آب بر روی سطح مریخ به مدت حداکثر چند ساعت را فراهم سازد. همچنین بر طبق مشاهدات انجام شده در قطب جنوب زمین، خاک و سنگ‌های اطراف توده‌های یخ می‌تواند باعث آب شدن بخش کوچکی از یخ شود. از طرفی می‌دانیم که میکروارگانیسم‌های جان سختی بر روی زمین وجود دارند که تحت چنین شرایط دشواری توانایی زندگی دارند. هر چند امروزه آب مایع احتمالا بر روی مریخ وجود ندارد، اما شواهد بسیاری اکنون بر روی مریخ دیده شده است که نشان از این دارد که آب در گذشته بر روی این سیاره جریان داشته است.

پرتگاه های مریخ
جریان آب در گذشته‌های دور در مریخ شاید به وجود آورنده پرتگاه‌های عظیم اینچنینی بوده باشد.

از جمله این شواهد می‌توان به تصاویر تهیه شده توسط کاوشگرهای مختلف از آبراه‌های تاریخی احتمالی بر روی مریخ اشاره کرد. همچنین برخی مدارگردها تصاویری از سطح مریخ تهیه کرده‌اند که گروه‌هایی از دانشمندان معتقدند که در واقع شاید دریاچه‌ها یا دریاهای تاریخی بر سطح مریخ هستند. دهانه‌های فرسایش‌یافته که برخی معتثدند آب عامل فرسایش آنها بوده و همچنین یافتن کانی‌ها و مواد مرتبط با آب از جمله گوتیت، اوپال، سولفات و … همگی دلالت بر این دارد که در گذشته‌های دور آب در سطح مریخ جریان داشته است. سطح‌نشین فینیکس تصاویری از تصعید یخ زیر سطحی بر روی مریخ تهیه کرد که با توجه به مدت زمان کم انجام فراّیند، احتمالا فرآیند تصعید یخ بوده است:

تصعید در مریخ

بسیاری معتقدند که مریخ شاید زمانی میزبان حیات بوده است. بر روی شهاب‌سنگ‌های کشف شده در زمین که منشأ مریخی داشته‌اند برخی ترکیبات پیچیده ارگانیک یافت شده است، هر چند که نتایج این آزمایش‌ها بسیار بحث برانگیز بوده است. گروهی از محققان نیز بر این باورند که شاید آب مایع اکنون در زیر سطح مریخ موجود بوده و به نوعی جان پناهی برای حیات احتمالی بر روی این سیاره باشد و از همین رو گروهی حتی باور دارند که مریخ امروزه نیز میزبان اقسام ابتدایی حیات است. با این وجود جو بسیار رقیق این سیاره و فعالیت‌های زمین‌شناختی تقریبا صفر، همگی سد راه وجود حیات در این سیاره هستند. هر چند در منظومه شمسی کاندیداهای دیگری چون اروپا قمر مشتری و انسلادوس قمر زحل برای یافتن حیات وجود دارد، اما مریخ هدف بسیار نزدیک‌تری نسبت به این دو قمر است و رسیدن به آن هزینه‌های بسیار کمتری دارد. علاوه بر این به طور متوسط هر 26 ماه میتوان کاوشگری روانه مریخ کرد. بسیاری معتقدند که مریخ مقصد بعدی سفرهای فضایی انسان در فضا و حتی سکونت دائمی آن است. جمع‌آوری اطلاعات و جزئیات دقیق از مریخ و تاریخچه آن و اینکه آیا به صورت کلی هیچگاه میزبان حیات بوده است همگی از پیش‌نیازهای انجام سفر انسان به این سیاره است.

اگر علاقه‌مند به دیدن سیاره سرخ در آسمان هستید، این روزها میتوانید پس از تاریکی نسبی هوا بعد از غروب خورشید آن را در سمت جنوب غرب آسمان مشاهده کنید. در حال حاضر مریخ در افق غربی آسمان همراه با زحل و ستاره سماک اعزل مثلث زیبایی را پدید آورده اند که نزدیک به دو هفته قادر به دیدن آن خواهید بود. این سه جرم هر چند درخشندگی تقریبا یکسانی دارند ولی ماهیتشان متفاوت است: مریخ سیاره سنگی کوچکی در نزدیکی زمین است، زحل سیاره گازی عظیمی با حلقه‌های معروف است و سماک اعزل یک ستاره عظیم در سوی دیگر کهشان ماست. از تصویر زیر که وضعیت آسمان جنوب غربی را یک ساعت پس از غروب خورشید نشان می دهد می‌توانید به عنوان راهنما استفاده کنید:

 مریخ

 


در پایان نگاهی به برخی از تصاویر زیبای تهیه شده از مریخ می‌اندازیم:

غروب خورشید در مریخ از دید مریخ‌نورد روح

مریخ ,دشت مریخ,کوه‌های مریخ

تصویر مدارگرد MRO از یک تنوره دیو به ارتفاع 800 متر بر روی مریخ. تنوره دیوها گردبادهای مریخی هستند که ممکن است تا چند کیلومتر ارتفاع داشته باشند.

گردباد در مریخ

چه کسی این طرح‌ها را بر روی مریخ ایجاد کرده است؟ تنوره دیوها! مدارگرد MRO این تصویر را از ردهای متوالی چندین تنوره دیو بر روی مریخ تهیه کرده است.

مریخ,طبیعت مریخ

بر روی مریخ درخت وجود ندارد! این تصویر در بهار مریخی و هنگام ذوب تدریجی برفک ها در قطب شمال آن تهیه شده است.

 قطب شمال مریخ

اشتباه نکنید! اینها میکروارگانیسم‌های مریخی نیستند! این تصویر از تپه‌های شنی مریخی توسط مدارگرد MRO تهیه شده است.

مریخ ,دشت مریخ,کوه‌های مریخ

نقش‌های زیبای به وجود آمده هنگام تصعید یخ خشک در قطب جنوب مریخ. نواحی زرد رنگ بیش از 60 متر قطر دارند.

قطب جنوب مریخ

همانطور که میدانید آب مایع نمی‌تواند بر روی سطح مریخ وجود داشته باشد! این تصویر از مدارگرد MRO جابه جایی کوه های شن در حین وزیدن تندبادهای مشهور مریخی را نشان می‌دهد.

مریخ ,دشت مریخ,کوه‌های مریخ

تصویر تلسکوپ فضایی هابل از توفان شن گسترده چند ماهه بر روی مریخ که تقریبا تمامی عوارض سطحی آن را پوشانده است.

مریخ

گودالی در مریخ که احتمالا دهانه ی یک غار زیر زمینی است.

گودال مریخ,مریخ

پ.ن: پاسخ نهایی پرسش تصویر اول: تصویر سمت چپ در مراکش و تصویر سمت راست توسط مریخ نورد روح در مریخ تهیه شده است!

منابع: + و + و +


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

روش‌های بد نشستن روی صندلی و شیوه نشستن سالم روی صندلی در محیط کار

در موقعیت‌های مختلف یا در هنگام خستگی، روش‌های مختلفی برای نشستن روی صندلی از سوی ما استفاده می‌شود که برای بدن مفید نیستند. برخی از این موارد عبارتند از:خم شدن روی صندلی: وقتی روی صندلی خمیده می‌شوید، ستون فقرات شما به درستی حمایت…

حداقل مجازات کسانی که این چیزها را طراحی کرده‌اند، زندان است!

طراحی خوب در هر عرصه‌ای چه فضای وب، معماری، وسایل خانگی و صنعتی و گجت‌ها مهم است. یک طراح باید بتواند خود را جای کاربران نهایی بگذارد و حدس بزند که در استفاده از وسیله یال محل چه مشکلاتی پیش خواهد آمد یا در شرایط مختلف و با گذشت زمان چه…

عکس‌هایی که جادوی پرسپکتیو را نشان می‌دهند

عکاسی به نام هوگو سوئیساس، یک عکاس خلاق مستقر در لیسبون پرتغال است. او از دوربین و مغزش برای فریب چشم بینندگان عکس‌هایش استفاده می‌کند. او کاملاً خودآموخته، اشیاء روزمره را در صحنه‌هایی که به نظر نمی‌رسد متعلق به آن‌ها هستند، قرار می‌دهد، و…

کارخانه متروکی در پرتغال با ماشین‌های کلاسیک قدیمی در آن کشف شد و سوژه عکاسی شد

متروک بودن هم زیبایی خاص خودش را دارد. خانه و هتل و امارت متروک انگار یک تونل زمان است. یک موزه خاک گرفته دست نخورده.اما این بار کارخانه‌ای با ده‌ها ماشین کلاسیک رها شده در پرتغال با کوشش عکاسان سوژه شده.«داخل این ساختمان صنعتی دو…

این هنرمند با خلاقیت‌های خوب خیابان‌های پر از کسالت و یکنواختی را زیبا کرده و یک لحظه لبخند بر لب…

خیابان‌های پر از سر و صدا و چهره‌های خمو، خیابان‌هایی با تزئینات و پیام‌های فوق‌العاده تکراری، خیابان‌هایی که زحمت با شادی‌های اندک مردم شریک می‌شوند و مردم را یک آن با هم می‌کنند. این است توصیف شاید بدبینانه خیابان‌های ما.ما واقعیت این…

عکس‌های قدیمی از کلاس‌های تایپ دهه 1950 تا 1970 – زمانی که تایپ یک مهارت پایه بود و چه بسا با…

در تاریخ آموزش آمریکا، در یک برهه دبیرستان‌های آمریکا برای آموزش یک مهارت ضروری برای ورود به دنیای مدرن تجهیز شدند: تایپ کردن. ظهور کلاس‌های تایپ در دبیرستان‌های ایالات متحده، فصلی جذاب در تاریخی آموزش بود.شروع  آموزش تایپ را می‌توان در…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / موتور فن کویل / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
5 نظرات
  1. saman می گوید

    خیلی خیلی مطلب و پست مفید و آموزنده ای بود
    راستش من که در مورد مریخ این مطالب رو نمی دونستم

  2. فرشاد می گوید

    WOW
    دکتر عزیز پستتون در قیاس با مطالب وبلاگتون خیلی تخصصی بود. واقعاً لذت بردم.

  3. aliehsan33 می گوید

    با تشکر از علی عابدی عزیز ، امیدوارم این دسته مقالات تا روز دوشنبه ادامه داشته باشد و البته امیدوارم برنامه ای هم برای شب دوشنبه هنگام فرود داشته باید .

  4. کیان می گوید

    از آسمون متمایل به آبی تصویر سمت چپی، میشه فهمید که متعلق به زمینه. (شکست نور در جو زمین) البته در صورتی که گفته شده باشه بین این دو عکس کدوم از زمینه.

    با دیدن این شباهت، احساس بیگانگی با مریخ (و فضا) واقعا کمرنگ میشه.

  5. فرزاد می گوید

    اشتباهات بامزه وقتی درمورد فضای غیر زمینی صحبت می کنیم.
    آخرای مطلب عنوان شده “گودالی در مریخ که احتمالا دهانه ی یک غار زیر زمینی است” یک غار زیر مریخی نزدیک به حقیقت نیست ؟

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5