چه زمانی «چیز» یا «اوم» گفتن را شروع کردیم؟!
یکی از تفاوت‌های دنیای مدرن، مخصوصا از دورانی که اینترنت همه‌گیر شد با پیش از آن، مستند کردن همه چیز است.
تا پیش از دوره اینترنت، اصطلاحات و شیوه‌های گویش و نگارش خودمانی یا محاوره‌ای و اشاره‌ها و کنایات کوچه و خیابان اصلا مجالی برای ثبت نداشتند، اما در عصر یوتیوب، توییتر و سایر شبکه‌های اجتماعی، کاربران بیشتر مواقع از همان زبان محاوره، برای نوشتن منظور خود استفاده می‌کنند. ما مدتهاست که فرهنگ‌نامه‌های واژگان عامیانه داریم، شما اگر عبارت slang dictionary را جستجو کنید، می‌بینید که انبوهی از فرهنگ‌نامه‌های آنلاین داریم.
اما آیا تا حالا شما به «چیز» گفتن‌ها یا «اوم» گفتن‌ها در محاوره‌های روزانه خود و دوستانتان دقت کرده‌اید؟ این «اوم»ها از چه زمانی وارد زبان ما شدند؟ مثلا آیا در زمان قاجار هم هر وقت مردم می‌خواستند درنگی کنند و اندکی روی جمله بعدی فکر کنند، «اوم» می‌گفتند، یا زمانی که اسم چیزی را فراموش می‌کردند «چیز» می‌گفتند؟!
در شرایطی که در مورد بسیاری از مسائل مهم تاریخ و فرهنگمان تحقیقی انجام نداده‌ایم، بعید است که در مورد این مطلب هم تحقیقی کرده باشیم!
اما جالب است که در غرب شخصی به نام «مایکل اراد» Michael Erard در این مورد تحقیق کرده است و کتابی را به تمامی به ریشه‌های اوم، اشتباهات لپی و لکنت‌ها و لغزش‌های زبانی اختصاص داده است.
فرهنگ آکسفورد هم چیزهای مختصری در مورد تارخچه اوم دارد، بر این اساس در اعصار مختلف صدا و شبه‌واژه‌ای که هنگام فشار و درنگ بر زبان گوینده جاری می‌شد، متفاوت بود، مثلا در قرن پانزده مردم بیشتر «هوم» می‌کفتند، در قرن شانزده «هوم» تبدیل به «هِم» شد، در قرن هفده مردم «هاو» می‌گفتند و در قرن نوزده «اِر»!
البته اینها چیزهایی هستند که محقق به سختی در نوشته‌ها پیدا کرده است و شاید در محاوره عملا چیزهای دیگری گفته می‌شدند.
از سوی دیگر استفاده بیش از حد اوم و نظایر آن، در فرهنگ‌های مختلف نشانه آشفتگی گوینده است و همیشه انتظار می‌رود که یک فرد، مخصوصا اگر جایگاه مهمی در جامعه داشته باشد، با روانی و فصاحت و بلاغت سخن بگوید.
اما جالب است که در زبان‌های مختلف مردم معادل‌هایی برای اوم دارند:
فرانسه: euh
کره‌ای: eum
فنلاندی: öö
روسی: eh
خیلی جالب بود. همیشه موقع خوندن یه سری آثار ادبی غربی برام سوال پیش می اومد که این “اِررر” دیگه چجور وقفه کلامی ایه، هر چند هیچ وقت به فکرم نرسید در موردش تحقیق کنم.
پس اکنون می توان با ساخت یک نرم افزار و نصب آن در شبکه های اجتماعی و وبلاگ ها، متوجه شویم این اصطلاحات فیسبوکی و اینترنتی از چه زمانی در این شبکه ها و وبلاگ ها مد شده اند.
حتی می توان به علل اجتماعی آنها نظیر انتخابات، امتحانات مدارس، عید و … پی برد.
این مطلب خیلی جالب بود.