به دنبال اپل، گوگل هم به کاربران ایرانی امکان دسترسی به بازار اپلیکیشن‌های خود را می‌دهد – دیپلماسی فناوری و اعترافات سوخته دیرهنگام

کاربران اپل در ایران با ارور ۱۰۰۹ آی‌تونز از دیرباز خو کرده بودند، آنها عادت کرده بودند که هنگام دانلود اپلیکیشن‌ها این ارور را ببینند، در این سال‌های سیاست تحریمی اپل در ایران افت و خیرهایی داشته است:

– گاهی به آی‌پی‌های ایرانی اجازه دانلود اپلیکیشن‌ها داده می‌شد که البته ماندگار نمی‌شد.

– و گاهی حتی به یک ایرانی در خارج کشور اجازه خرید از اپل استورها دیده نمی‌شد.

اما در خبری تازه، چند روز پیش، اپل ایران را از فهرست تحریم‌های خود خارج کرد و حالا به جز کوبا، کره شمالی، سودان و سوریه، کشور دیگری در فهرست تحریم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری اپل نیست.

ساعاتی پیش از گوگل هم خبر خوبی به گوش رسید، این خبر البته در اکثر سایت‌های فارسی زبان و شبکه‌های اجتماعی،‌ مترادف با باز شدن گوگل پلی قلمداد شد، ولی ترجمه دقیق متن ارسالی گوگل این نبود.

خبر دقیق این بود که به توسعه‌دهنده‌ها امکان داده شده که اپلیکیشن‌های رایگان خود را در دسترس ایرانی‌ها قرار بدهند. آنها برای این کار، باید در صفحه قیمت‌ و توزیع اکانت خود، گزینه ایران را تیک بزنند.

به این ترتیب گوگل مستقیما گوگل پلی را برای ایران باز نکرده است، اما این اجازه باعث خواهد شد، به تدریج گوگل پلی برای ایرانی‌ها باز شود.

من شب‌هنگام دو برای دانلود مستقیم دو اپلیکیشن معروف از گوگل پلی تلاش کردم و در هر دو مورد با پیام، این اپ برای کشور شما در دسترس نیست، مواجه شد.

می‌توان انتظار داشت که حتی اگر توسعه‌دهنده‌ها نخواهند به سرعت با تیک زدن نام ایران، اپلیکیشن‌ها را برای ایران باز کنند، در هنگام آپدیت‌های ناگزیر محصولات خود، متوجه این کار بشوند و یا اینکه گزینه ایران به صورت پیش‌فرض تیک‌خورده باشد و بنابراین به صورت خلاصه:

گرچه خبر منتشرشده در امشب، مترادف با باز شدن گوگل پلی به صورت کامل همراه اپلیکیشن‌های پولی آن نیست، اما تحولی برای کاربران ایرانی محسوب می‌شود. به خصوص اگر دوران سیاهی را به یاد بیاوریم که در یک بازه زمانی کوتاه، حتی با «تغییر آی‌پی‌»، هم نمی‌شد از گوگل پلی دانلود کرد.

در «یک پزشک» بنا بر بازتاب اخبار سیاسی نداریم، اما دو خبر منتشرشده اخیر از سوی گوگل و اپل، به ناچار در یک پازل ذهنی در کنار خبرهای سیاسی تازه قرار می‌گیرد:

1- در شصتمین سال کودتای 28 مرداد، سازمان CIA قبول کرد که در پشت کودتا بوده است و آن را سازمان داده است. (+)

2- آمریکا «ادعا» کرد که در جریان جنگ ایران و عراق، گاه به ایران کمک‌های اطلاعاتی می‌کرد، اما کمک‌های اصلی به عراق داده می‌شد.

3- نشریه فارین پالیسی می گوید آمریکا با اینکه می‌دانسته عراق در جنگ با ایران از سلاح های شیمیایی استفاده می کند، به صدام حسین کمک اطلاعاتی می‌کرده است.

این راهبرد اعترافات دیرهنگام و اعترافاتی که حاوی نکات تازه‌ای نیستند، شاید تحت شرایطی، از نظر حقوقی به استیفای حقوق ایران کمک کنند.

جالب است که این اعترافات، کارکردی دوگانه دارند، بعضی  این اخبار را در پوسته اعتراف و در ظاهر تمایل به بهبود سابقه دشمنی‌های ایران و آمریکا تفسیر می‌کنند.

اما خیلی‌ها هم هستند که باور دارند، این اعترافات سوخته، با هدف فرستادن سیگنال‌هایی به گروه‌های سیاسی داخلی، برای ریختن نمک بر روی زخم آنها باشد و یادآوری کند که آمریکا اگر بخواهد می‌تواند چقدر «بد» باشد و به صورت تأثیرگذار عمل کند. از دید این عده، این اعترافات برای دشوار کردن احتمال وقوع هرگونه گفتگو بین ایران و آمریکا انجام می‌شوند.

در همان دنیای سیاست، آیا راهبرد تازه گوگل و اپل  را می‌توان استراتژی فناورانه نام نهاد؟ آیا می‌توان این استرانژی را به چیزی شبیه «دیپلماسی پینگ پنگ» بین آمریکا و چین در اواسط دهه ۱۹۷۰ تشبیه کرد؟!

این دو ظاهرا چندان ربطی به هم ندارند، راهبرد گشایش فناورانه تازه، جوانان و کاربران عادی را هدف گرفته است، سبب ماهیت خود، این سیگنال اصلا از طرف سیاسیون مؤثر دریافت نشود و  راهبرد کلان ایران به هیچ عنوان هم تحت تأثیر این امور جزئی نیست.

اما ما به عنوان کاربران عادی، در قبال بعد فناوری این قضایا چه فکر می‌کنیم؟

1- به گمانم گروگان گرفتن علایق و راه‌های دسترسی به فناوری کاری نابخردانه باشد. شاید مطابق قوانین آمریکا، امکان دانلود اپلیکیشن‌ها پولی و تبادل مالی مستقیم توسعه‌دهنده‌های به صورت مستقیم از داخل ایران باید بسته بماند، اما چرا باید مردم یک کشور را از دانلود اپلیکیشن‌های رایگان هم محروم کرد و بعد همین حق را در ظاهر امتیاز به آنها داد؟

2- گروهی هم هستند که در این طور مواقع همیشه صحبت از راه‌های دور زدن و یا بازارهای فرعی اندروید می‌کنند. اما این گروه باید توجه داشته باشند که اینگونه کاربری از دو نظر مشکل دارد:

الف- ناقض حقوق کاربرانی است که باید به اندازه بقیه از حق تبادل آزاد اطلاعات برخوردار باشند. و نیز می‌شود متصور شد که دانلود اپ از بازارهای فرعی همیشه مشکلات خاص خود، مثل مشکلات امنیتی را دارد.

ب- امکان گفتگوی فرهنگی مستقیم بین کاربران و توسعه‌دهنده‌ها را سلب می‌کند.

آی‌تونز یا گوگل پلی، فقط جایی برای دانلود یک سری گیم و اپلیکیشن کاربردی و تم و موسیقی نیستند، بلکه در سطحی بالاتر امکان می‌دهند که  بشود فرهنگ دیجیتال‌شده را به صورت آزاد از جهانیان عرضه کرد.

وقتی توسعه‌دهنده ایرانی نتواند به سهولت اپلیکیشن‌های خود را در یک بازار جهانی سلب کند، وقتی وبلاگ‌نویس ایرانی نتواند از ادسنس استفاده کند، وقتی ناشران ایرانی نتوانند به صورت مستقیم آثار خود را در آی‌تونز عرضه کنند، در همه این موارد، ما از جامعه جهانی منفک می‌شویم.

3- به اعتقاد من کاربر ایرانی مظلوم است و توسعه‌دهنده و تولیدکننده محتوای به زبان فارسی مظلوم‌تر!

علاقه‌مندان فناوری در ایران در بد هزارتویی گیر کرده‌اند، از سویی آنها در اقلیت هستند و غالبا از سوی اکثریت مردن به آنها به چشم Nerd نگاه می‌کنند، از سوی دیگر مجبور است با همین سرعت اینترنت و محدودیت‌ها، چنان که افتد و دانی خود را به‌روز نگاه دارد و از سوی دیگر هم در ساده‌ترین کار که دانلود یک اپلیکیشن باشد، درمی‌ماند.

توسعه‌دهنده‌ها و تولیدکننده‌های محتوا، مظلومیت‌های بیشتری نسبت به یک کاربر مصرف‌کننده انتهایی دارند، آنها گاهی غرق ایده می‌شوند و از اینکه فرنگی‌های ایده‌های ساده خود را در قالب اپلیکیشن و شرکت‌های نوگام تجاری می‌کنند، افسرده می‌شود.

این دسته مجبورند، به‌روزتر باشند، محافظه‌کار باشند، برای مردمان هموطنشان با عشق بنویسند، درک نشوند، سرخورده شوند و گاهی برچسب هم بخورند!

باید شرایطی فراهم شود که به دور از سیاست‌زدگی، دلگرمی‌‌ای برای این عده قلیل کاربران فراهم شود، تا آنها با حاشیه امنیت بیشتری به کار خود توسعه بدهند.

اپل و گوگل، حقی را که از ما به نادرستی تحت فشارهای سیاسی سلب کرده بودند، برگرداندند، آیا نوبت به این نرسیده است که در داخل میهن عزیزمان، شاهد برخوردی مهربانه‌تر با کاربران باشیم؟ ما دوست داریم شاهد تحول ریشه‌ای و تأثیرگذار در داخل، حتی برتر از جنس شیوه تازه برخورد اپل و گوگل با خودمان باشیم.

---

  این نوشته‌ها را هم بخوانید