فرانکلین و امر ملوکانه

بنجامین فرانکلین (۱۷۰۶- ۱۷۹۰) یکی از پدران بنیانگذار ایالات متحده است. فرانکلین یک دانشمند، نویسنده برجسته و چاپخانه‌دار، طنزنویس، نظریه پرداز سیاسی، سیاستمدار، رئیس پست، مخترع، فعال مدنی و دیپلمات بود. به عنوان یک دانشمند، او یکی از چهره های بزرگ در روشنگری آمریکا و تاریخ فیزیک برای کشف هایی که کرده بود و نظریه هایش در مورد برق است. میله برق گیر، عینک دو کانونی، اجاق گاز فرانکلین، کیلومتر شمار اتومبیل، و شیشه آرمونیکا از اختراعات او هستند. همچنین او نخستین کتابخانه عمومی در امریکا و نخستین ایستگاه آتش نشانی پنسیلوانیا را ایجاد کرد.

فرانکلین برق را به صورت سیاله‌ای غیرمادی می‌پنداشت که در تمام اجسام جای دارد و تا آن زمان که به حد معین باشد، بروز نمی‌کند. اگر بر این حد، چیزی بیفزاییم، جسم بار مثبت می‌گیرد و اگر از آن بکاهیم، بار منفی می‌یابد.

علت جذب و دفع برق گرایشی است که این سیاله جهت رسیدن به همین حد متعارف دارد و اگر این گرایش شدت یابد، جرقه یا تکان شدید پدید می‌آید.

آنچه واقعا بر جهان زمانه معاصر فرانکلین تأثیر زیادی نهاد، تشابهی بود که فرانکلین میان جرقه برقی داخل آزمایشگاه و صاعقه و برق آسمان یافت و با بادبادکش نشان داد که صاعقه نیز برق عادی است و بلافاصله با آن شم علمی‌اش، به این نتیجه رسید که می‌توان از خسارت صاعقه که به ویژه در دنیای نو بیداد می‌کرد، با برقگیر جلوگیری کرد و در سال 1753 برقگیر را اختراع کرد.

اما جالب است بدانید که در سال 1780 اعلیحضرت جورج سوم به اصرار کوشید که به جای برقگیرهای نوک‌تیز فرانکلین، برقگیرهای سَرگِرد پیشنهادی خود را در قصر کیو، جانشین کند و سرجان پرینگل -رئیس انجمن سلطنتی- که تن به این پیشنهاد نمی‌داد، مجبور به استعفا شد.

این مناقشه در شعر طنزآمیزی از این دوره چنین آمده است:

وقتی تو این جورج کبیر ایمنی می‌جویی

و برقگیرهای تیز را کُند می‌کنی

حال ملت به تباهی می‌گراید

فرانکلین راه خردمندانه‌ای را دنبال گرفته

سر نخ را در دست دارد

و بی‌هراس به صاعقه‌های تو می‌نگرد