آمانتادین در پیشگیری و درمان آنفلوآنزا یا زونا تا چه میزان مؤثر است و عوارض جانبی آن کدام‌ها هستند؟
آمانتادین Amantadine HCL
Symmetrel / Endontadine
طبقه‌بندی فارماکولوژیک: آمین حلقوی صناعی
طبقه‌بندی درمانی: ضدپارکینسون، ضدویروس، آنتی کولینرژیک
طبقه‌بندی مصرف در حاملگی: D
اشکال دارویی Cap:100mg
فارماکوکینتیک، دینامیک و مکانیسم اثر آمانتادین
آگونیست ضعیفی است که اثرات آنتی موسکارینی دارد.
مانع نفوذ ویروس آنفلوانزا تیپ A به سلول هدف می‌شود. باعث آزاد کردن دوپامین در ماده سیاه می‌گردد.
اثر ضدپارکینسونی)،
| راه مصرف | شروع تأثیر | پیک تأثیر | مدت تأثیر |
| خوراکی | ۱۵-۱۰ دقیقه | ۴-۱ ساعت | ۲۴-۱۲ ساعت |
اندیکاسیون‌ها، راه مصرف و دوزاژ آمانتادین
- پروفیلاکسی و درمان آنفولانزای تیپ A
بالغین: تا سن ۶۵ سال و اطفال بزرگتر از ۱۳ سال: ۲۰۰mg روزانه (در دوز منقسم)
اطفال: ۹-۱ سال: ۴/۴-۸/۸mg/kg خوراکی روزانه (منقسم در دو یا سه دوز).
حداکثر دوز روزانه ۱۵۰mg می‌باشد.
کودکان ۱۲-۹ سال: ۱۰۰mg خوراکی دو بار در روز
نکته: کودکان ۱۰ ساله و بزرگتر که وزنشان بالاتر از ۴۰ کیلوگرم است می‌توانند دوزی مانند بزرگسالان دریافت کنند.
بالغین: بیشتر از ۶۵ سال: ۱۰۰mg خوراکی روزانه
درمان را باید تا ۴۸-۲۴ ساعت بعد از برطرف شدن علایم ادامه داد. پروفیلاکسی باید بلافاصله بعد از تماس شروع شود و حداکثر تا ۱۰ روز بعد از تماس ادامه یابد.
- درمان هرپس زوستر
بالغین: ۱۰۰mg، دو بار در روز به مدت ۱۴ روز.
درمان واکنش اکستراپیرامیدال دارویی
بالغین: ۱۰۰mg خوراکی دو بار در روز تا ۳۰۰mg روزانه در دوزهای منقسم
نکته: در دوزهای بالای ۲۰۰mg بیمار باید به دقت تحت‌نظر قرار گیرد.
- درمان پارکینسونیسم ایدیوپاتیک
بالغین: ۱۰۰mg خوراکی دو بار در روز، در اختلال کلیه باید دوز دارو را کاهش داد. دوزاژ در نارسایی کلیه مطابق جدول زیر است.
| کلیرانس Cr (mt/min/1/73m۳) | دوزاژ بالغین |
| ۱۰-۲۰ | به طور متناوب هر هفته ۲۰۰mg و ۱۰۰mg یک هفته در میان |
| ۲۰-۳۰ | ۱۰۰mg، سه بار در هفته |
| ۳۰-۴۰ | ۲۰۰mg، دو بار در هفته |
| ۴۰-۶۰ | ۱۰۰mg، یک بار در هفته |
| ۶۰-۸۰ | روزانه متناوب ۱۰۰mg, 200mg یک روز در میان |
| >80 | ۱۰۰mg دو بار در روز |
این دارو در درمان سکسکه مقاوم / MMS/ و سندرم محرومیت از کوکائین هم به کار می‌رود.
کنترااندیکاسیون‌ها و موارد احتیاط آمانتادین
حساسیت مفرط/ گلوکوم با زاویه بسته درمان نشده
احتیاط: صرع/ CHF/ هیپوتانسیون ارتوستاتیک/ سایکوز/ اگزمای راجعه/ بیماری کبدی/ بیماری کلیوی / آدم محیطی/ حاملگی/ افراد مسن/ آرتریت/ اسکلروز عروق مغزی/ تشنج
تداخلات آمانتادین
داروهای زیر اثرات آنتی کولینرژیک دارو را بالا می‌برند.
آنتی هیستامین، فنوتیازین، TCA، کینیدین
جهت جلوگیری از تحریک CNS، مصرف آمانتادین با داروهای محرک CNS باید با احتیاط باشد.
آمانتادین اثرات لوودوپا را تشدید می‌کند.
مصرف همزمان الکل، می‌تواند باعث گیجی و منگی شود.
تداخلات آزمایشگاهی آمانتادین
سبب افزایش سطح گاسترین و کاهش سطح فسفات می‌شود.
عوارض جانبی و ناخواسته آمانتادین
CNS: افسردگی/ ضعف/ سرگیجه/ اضطراب/ بی‌قراری/ بیخوابی/ خواب‌آلودگی/ سایکوز/ عصبانیت/ احساس سبکی سر
اختلالات روانی غالباً برگشت‌پذیر و وابسته به دوز هستند.
CV: مشکلات قلبی، آدم محیطی، هایپوتانسیون ارتواستاتیک
EENT: خشکی دهان/ تاری دید
GI: تهوع/ استفراغ/ یبوست
GU: احتباس ادرار/ تکرر ادرار
Derm: راش/ خط و خال‌های دائمی پوست (Livedo reticularis) / اگزما/ حساسیت به نور
Hema: لکوپنی/ نوتروپنی
Respiratory: تنگی نفس
مصرف شیردهی آمانتادین
شیردهی باید در زمان مصرف این دارو قطع شود.
اقدامات پرستاری آمانتادین
۱-بیمار را از نظر میزان I&O بررسی نموده، تکرر ادرار و تأخیر در شروع دفع ادرار را گزارش کنید.
۲-CHF، گیجی و مرطوب‌سازی پوست را مدنظر قرار دهید.
۳-قبل و در طی درمان الگوهای دفع روده‌ای را بررسی کنید.
۴-به برافروختگی پوست و حساسیت به نور آفتاب بعد از تجویز دارو توجه شود.
۵-وضعیت تنفسی را از نظر تعداد، مشخصه، ویزینگ و احساس گرفتگی در قفسه سینه بررسی کنید.
۶-قبل از شروع درمان، بیمار را از نظر آلرژی و واکنش به داروها مورد بررسی قرار دهید.
۷-علایم عفونت را گزارش کنید.
تجویز آمانتادین
۱-قبل از اینکه در معرض آنفلوانزا قرار گیرید از دارو استفاده کرده و تا ۱۰ روز بعد از تماس از آن استفاده نمایید.
۲-به منظور پیشگیری از بیخوابی حداقل ۴ ساعت قبل از خواب از دارو استفاده شود.
۳-به منظور کاهش نشانه‌های گوارشی و جذب بهتر، دارو بعد از غذا مصرف گردد.
۴-جهت پیشگیری از اختلالات CNS: سردرد، گیجی، خستگی بیش از حد و خواب‌آلودگی دارو را در دوزهای منقسم استفاده کنید.
توصیه‌ها
در ظرف درب بسته و جای خشک نگهداری شود.
