چه داروهایی تأثیرات بد روی ریه می‌گذارند؟

تعداد زیاد و متنوعی از داروها می‌تواند باعث واکنش‌های سوء در ریه‌ها، اغلب به شکل بیماری بینابینی ریه شوند. شدت این واکنش‌ها می‌تواند از واکنش‌های افزایشی حساسیتی خود محدود شونده آسیب گسترده حبابچه‌ای که منجر به نارسایی تنفسی و مرگ می‌شود متغیر باشد. در کل، درجه بالای ظن بالینی مورد نیاز است تا ارتباط بین یک دارو و واکنش ریوی کشف گردد و مرور دقیق داروها و سایر عوامل فارماکولوژیک مورد استفادهٔ بیمار در زمینهٔ بیماری منتشرریوی ضرورت دارد. سایر موارد دارویی که به طور شایع موجب بروز واکنش‌های سوء ریوی می‌شوند شامل داروهای غیر مجاز (Illicit drugs) مثل هروئین و کوکائین می‌باشند. ممکن است موادی مثل تالک نیز حین استفاده از داروهای غیر مجاز به طور ناخواسته تزریق شده و منجر به بیماری بینابینی یا عروقی ریه شوند.

تظاهر بالینی بیماری بینابینی ریه ناشی از دارو اغلب غیر اختصاصی و با تب، سرفه و تنگی نفس همراه با ارتشاح‌های پرتونگاشتی می‌باشد. ممکن است گاهی اوقات ائوزینوفیلی وجود داشته باشد. در بستر لویوس ناشی از دارو آنتی‌بادی‌های ضد هسته مثبت هستند اما آنتی‌بادی‌های ضد DNA دو رشته‌ای منفی می‌باشند.

آزمون‌های عملکرد ریوی در صورت انجام عموماً نشان دهندهٔ کاهش ظرفیت انتشار و اغلب الگوی محدود کننده می‌باشند. بیماری بینابینی ریه ناشی از دارو عموماً باعث ایجاد یک الگوی پرتونگاشتی یا بافت‌شناختی منحصر به فرد آسیب ریه نمی‌گردد اما ممکن است منجر به واکنش‌های غیر اختصاصی متنوعی، از جمله ارتشاح‌های ریوی همراه با ائوزینوفیلی محیطی، الگوی پنومونیت افزایش حساسیتی و فیبروز بینابینی گردد. پرشدن حبابچه‌ها نیز ممکن است در بستر پنومونی سازمان یابنده ناشی از دارو و آسیب حاد ریوی یا آسیب منتشر حبابچه‌ای رخ دهد. ممکن است تراوش‌های جانبی و پریکاردی در واکنش‌های دارویی شبه لوپوسی وجود داشته باشند. چون تظاهر بیماری بینابینی ناشی از دارو فاقد ویژگی‌های اختصاصی است به طور معمول بیماری‌های بینابینی ریه پس از رد سایر علل تشخیص داده می‌شوند.

بسترهای خاصی وجود دارند که ممکن است با بیماری ریوی ناشی از دارو به ویژه مربوط باشند و باید قویاً در تشخیص افتراقی مطرح گردد. این بسترها عبارتند از استفاده از داروهای شیمی درمانی، مصرف داروهای غیرمجاز، افرادی که با بیماری شبه لوپوسی تظاهر می‌یابند و بیمارانی که از داروهای خاصی که معروف به ایجاد سمیت ریوی هستند مثل آمیودرون یا نیتروفورانتوئین استفاده می‌کنند. بسیاری از داروهای شیمی درمانی از مهار کننده‌های تیروزین کیناز جدید گرفته تا داروهای قدیمی‌تر مثل بلئومایسین و متوترکسات ممکن است آسیب ریوی و بیماری بینابینی ریه ایجاد کنند. در بیمارانی که تحت درمان با داروهای شیمی درمانی هستند ممکن است تشخیص بیماری بینابینی ریه ناشی از دارو چالش برانگیز باشد زیرا عفونت‌های غیر معمول و نارسایی قلبی ناشی از درمان نیز ممکن است منجر به علائم و یافته‌های پرتونگاشتی مشابه گردند.

مصرف هروئین به طور معمول منجر به آدم ریه یا آسیب ناشی از آسپیراسیون می‌گردد نه بیماری بینابینی ریه. مصرف کوکائین می‌تواند موجب اثرات ریوی متنوعی از جمله پنومونی سازمان یابنده، خون‌ریزی حبابچه‌ای و آسیب گسترده حبابچه‌ای گردد. ریه کراکی یک تشخیص بالینی است که مشخصه آن تنگی نفس، خلط خونی و ارتشاح‌های ریوی در بستر مصرف کوکائین کراک می‌باشد. لوپوس دارویی با داروهای خاصی مثل پروکائین آمید یا هیدرالازین عارض می‌گردد. سمیت ریوی آمیودرون یک بیماری ریوی کلاسیک ناشی از دارو می‌باشد که منجر به ارتشاح‌های حبابچه‌ای یا بینابینی همراه با تنگی نفس فعالیتی می‌گردد؛ ماکروفاژهای کف‌آلود در لاواژبرونشی – حبابچه‌ای قابل تشخیصی می‌باشند اما فقط نشان دهندهٔ استفاده از آمیودارول می‌باشند نه سمیت. نیتروفورانتوئین مدت کوتاهی پس از شروع درمان ممکن است باعث یک سندرم حاد ریوی همراه با تب، تنگی نفس و سرفه گردد یا در صورت استفاده طولانی‌مدت منجر به فیبروز ریوی مزمن گردد. واکنش‌های آمیودارون و نیتروفورانتوئین برای بهبود، قطع درمان و اغلب مصرف کورتیکواستروئیدها را ایجاب می‌کنند.

ممکن است سمیت ریوی ناشی از داروها وابسته به دوز باشد مثل بلئومایسین که خطر سمیت ریوی آن با افزایش دوز تجمعی بالای ۴۵۰ واحد، بیشتر می‌شود. بیماری ریوی ناشی از آمیودارون به طور معمول با دوزهای بالای ۴۰۰ میلی گرم در روز عارض می‌گردد. ممکن است سمیت ریوی به علت هم‌افزایی (synergistic) نیز رخ دهد. برای مثال قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای اکسیژن دمی ممکن است آسیب ریوی ناشی از بلثومایسین را تشدید کند و در صورت امکان باید از آن در بیمارانی که در معرض این دارو قرار دارند اجتناب گردد.