چگونه تنفس میکنیم؟
تنفس برای تمام موجودات زنده یک مسأله حیاتی است. انسان، حیوانات، پرندگان، حشرات و حتی گیاهان برای انجام عمل تنفس احتیاج به اکسیژن دارند. با این وجود موجودات مختلف بطور متفاوتی تنفس میکنند، بعضی از طریق ششها، و گروهی از طریق پوست خود این عمل را انجام میدهند. برای مثال کرم خاکی از طریق پوست تنفس میکنند. آیا میدانید انسان چگونه تنفس میکنند و در حال عمل تنفس چه اتفاقاتی در بدن رخ میدهد؟
انسان هوا را از طریق دهان یا بینی استنشاق میکند این عمل دم نامیده میشود. هوای استنشاق شده از طریق نای به ششها میرود. لولههای هوای داخل ششها الیاف ماهیچهای دارند. ولی خود شش ماهیچه ندارد. ششها اندامهای غیرفعالی هستند که با حرکت دندهها و دیافراگم منقبض و منبسط میشوند و همین حرکت سبب آن میشود که ششها همچون دم آهنگری زمانی پر از هوا و زمانی دیگر خالی از آن شوند. در بدن ما ششها در سمت راست و چپ قفسه سینه قرار گرفتهاند. شش ما از بافتهایی تشکیلشدهاند که ازنظر شکل، شبیه کیسه های نرم هستند. هر شش دارای میلیونها کیسه هوایی است که با استنشاق هوا این کیسه ها از هوا پر شده و بزرگ میشوند و در موقع خروج هوا این کیسهها جمع و منقبض میگردند. در اطراف این کیسههای هوایی شبکه ای از مویرگهای خونی قرار دارد. در هنگام عمل دم، هوایی که دارای مقدار زیادی اکسیژن است به داخل کیسههای هوایی وارد میشود و در مجاورت با خون موجود در مویرگهای کیسه های هوایی قرار میگیرد. به دلیل اینکه فشار اکیژن کیسههای هوایی بیشتر از فشار اکسیژن خون رگ ها میباشد تبادل اکسیژن انجام میگیرد تا فشار اکسیژن هر دو برابر شود و درنتیجه اکسیژن وارد خون رگها گردیده و نیز به همین ترتیب دیاکسیدکربن موجود در خون براثر اختلاف فشار به داخل کیسههای هوایی وارد میشود و درنتیجه هوای بازدم خارج شده دارای دیاکسید کربن بیشتری میباشد.
اکسیژن وارد شده به بدن توسط سیستم گردش خون در بدن جریان مییابد و باعث سوختن مواد غذایی میشود. در فرآیند سوختن، دیاکسیدکربن، آب و مواد دیگری تولید میگردند که از راههای مختلفی از بدن دفع میشوند. در اثر این فرآیند، انرژی حرارتی در بدن تولید میشود که برای انجام کارهای مختلف روزانه مصرف میگردد.
در هنگام انجام کارهای بدنی و یا ورزش، بدن احتیاج به انرژی بیشتر و در تیجه احتیاج به اکسیژن بیشتر دارد. به همین علت در موقع انجام ورزشهای سخت بدنی سرعت تنفس بیشتر میشود. بهطور طبیعی یک نوزاد ۹۰ بار در دقیقه، یک بچه ۱۵ ساله ۲۰ بار در دقیقه و یک فرد بزرگسال ۱۹ تا ۱۸ بار در دقیقه تنفسی میکند.