پنومونی یا ناراحتی ریه ناشی از افزایش حساسیت چیست و راه‌های تشخیص و درمان آن، کدام‌ها هستند؟
علت های پنومونی افزایش حساسیت
- التهاب وابسته به ایمنی پارانشیم، دیواره آلوئول‌ها و راه‌های هوایی انتهایی، در اثر تماس مکرر فیبروز مزمن ایجاد می‌شود.
- با نام آلوئولیت آلرژیک برون زاد هم خوانده می‌شود، واکنش غیرآتوپیک، غیرآسمی و وابسته به ایمنی نسبت به آلرژن‌های استنشاقی.
- پروتئینهای حیوانی/ گیاهی: اکتینومایست‌ها (یونجه، غله، سیستم‌های تهویه)، آسپرژیلوس (یونجه، غله) غبار چوب، کارگران پنیرسازی، پستاندارن و پرندگان.
- ترکیبات شیمیایی با وزن مولکولی کم (تولوئن، ایزوسیانیت‌ها)
- داروها (طلا، آمیودارون، NSAID، نیتروفورانتوئین
تشخیص افتراقی پنومونی افزایش حساسیت
- آسم
- آسم شغلی
- CHF
- پنومونی
- COPD
- پنومونی ائوزینوفیلی
- سایر بیماری‌های بینابینی ریه، داروها، پنوموکونیوز، IPF، سارکوئیدوز، بیماری‌های کلاژن واسکولر.
- برونشیت صنعتی: برونشیت مزمن در اثر تماس شغلی
- استنشاق گاز محرک
اپیدمیولوژی پنومونی افزایش حساسیت
- تماس معمولاً شغلی یا در اثر کارهای تفریحی است.
- ریهٔ کشاورزان، ریهٔ نگهدارندگان پرنده و ریه کارگران مراکز شیمیایی شایعترین علل در آمریکاست.
- سیگار خطر بیماری را کم می‌کند.
- به علت عدم گزارش بیماری‌های شغلی شیوع بیماری شناخته شده نیست.
- ریه کشاورزان (Farmers Lung): در 1% افراد در معرض مواد رخ می‌دهد، 2 میلیون تماس در سال
علایم و نشانه‌های پنومونی افزایش حساسیت
- حاد
- تب و لرز
- سرفه بدون خلط
- کراکل دو طرفه خشک قاعده‌ای
- تنگی نفس
- عدم وجود ویز
- تحت حاد
- سرفه و تنگی نفس فزاینده
- خستگی
- کاهش وزن
- کراکل خشک منتشر
- امکان پیشرفت به طرف سیانوز
- مزمن: همهٔ علایم تحت حاد را همراه با:
- فیبروز ریه
- هایپوکسمی و کلابینگ
تشخیص پنومونی افزایش حساسیت
- نیازمند علائم بالینی (ریوی یا گوارشی) همراه با تست کلر عرق می‌باشد (بالغین> meq/lit 80)
- آنالیز DNA: برای تشخیص اولیه بکار نمی‌رود (کمتر از 20% جهش‌ها را تشخیص می‌دهد): در ارزش تعیین پیش آگهی پس از تشخیص ارزشمند است و در مواردی که در تشخیص بیماری شک وجود دارد مفید است.
- PFTs: الگوی انسدادی (FVC کاهش، حجم‌های ریوی افزایش یافته است)
- CXR: پرهوایی، ضخامت نواری دور برنش‌ها، برونشکتازی، درگیری بیشتر در لوب فوقانی، لنفادنوپاتی ناف ریه.
- کشت و حساسیت خلط
- ABG: هیپوکسمی، الکالوز متابولیک
- الکترولیت‌ها: الکالوز متابولیک هیپوکلرمیک هیپوناترمیک هایپرگلیسمی در صورت وجود دیابت.
درمان پنومونی افزایش حساسیت
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- مزمن: توبرامایسین استنشاقی که عملکرد ریه را افزایش داده و تشدید بیماری را کم می‌کند.
- تشدید و عود: درمان ضد سودوموناس 2 دارویی عود بیماری را درمان کرده و از مقاومت دارویی پیشگیری می‌کند.
- متحرک‌سازی ترشحات: فیزیوتراپی سینه، برونکودیلاتور استنشاقی، rh DN Aase (پولموزایم)- ترشحات را رقیق و متحرک ساخته و تا 3/1 از شدت علائم می‌کاهد.
- تغذیه درمانی: افزایش رژیم چربی، مکمل‌های ویتامین، افزایش پیش نیازهای انرژی‌زا برای کار تنفسی
- کنترل التهاب راه هوایی: واکسیناسیون و استروئیدها (استروئید استنشاقی بطور مزمن بعنوان پروفیلاکسی، استروئید سیستمیک در مواقع تشدید علائم.
- ممکن است ژن درمانی، درمان قطعی باشد.
- پیوند ریه در موارد اختلال عملکرد شدید (FEV1 کمتر از 30%) نتایج نسبتاً خوبی داشته است (بقای 2 ساله 60%).
پیش آگهی/ سیر بالینی پنومونی افزایش حساسیت
- 4% از موارد در دوره بلوغ وجود دارد.
- تظاهرات دوران کودکی، ایلئوس مکونیوم، عفونت‌های مکرر تنفسی، کاشکسی
- تظاهرات دوران بلوغ: عفونت‌های مزمن سینوس‌ها و دستگاه تنفسی
- میانگین بقا امروزه بیش از 30 سال است.
- دورهٔ طولانی با حملات حاد و شدید
- شایعترین عوامل عفونی عبارت است از:
- کودکان: استاف اورئوس، هموفیلوس آنفلونزا
- بالغین: سودوموناس مقاوم، Burkholdia Cepacia (باکتریوم بسیار مقاوم)، آسپرژیلوس
- علت مرگ در اغلب موارد نارسایی تنفسی است.
