آرتریت تمپورال چیست و چه نوع سردردی ایجاد می‌کند؟
چه بیماری‌های دیگری شبیه آرتریت تمپورال هستند؟
- میگرن
- سردرد تنشی
- آرتریت مهره‌های گردنی
- سردرد ناشی از توده داخل جمجمه‌ای
- سندروم درد میوفاشیال
- سردرد کلاستر
- انسداد شریان مرکزی رتین
- نوروپاتی بینایی ایسکمیک قدامی
- فیبرومیالژی
چگونگی ایجاد و علت‌های بیماری آرتریت تمپورال
- بیماری التهابی با علت نامعلوم که تمام لایه‌های دیواره شریان‌های اکستراکرانیال و بیشتر از بقیه شریان‌ها، شریان تمپورال را درگیر می‌کند.
- شریان‌های با اندازه متوسط در سرتاسر بدن، اما بیشتر آنهایی را که در محدوده شریان‌های کاروتید اکستراکرانیال قرار دارند درگیر می‌کند.
- به‌طور شایع شریان‌های کوروئیدال خلفی که دیسک بینایی را خون‌رسانی می‌کند درگیر می‌شود.
- شریان‌ها ضخیم و مسدود می‌شوند که روی پوست سر ایجاد ندول‌های ایسکمیک می‌کند.
- ممکن است بتوان ارتشاح‌های لنفوسیتی در دیوارهٔ شریانی، شامل سلول‌های ژانت را با میکروسکوپ مشاهده کرد.
- تظاهر کلاسیک آرتریت تمپورال عبارت است از بیمار سالخورده‌ای که از سردرد جدید یک‌طرفه، از دست‌دادن بینایی، و میالژی شکایت دارد.
- مواردی که درمان نشود می‌توان منجر به کوری شود.
- یکی از سه جزئی است که آرتریت سلول ژانت را تشکیل می‌دهند: پلی‌میالژیا روماتیکا، سندروم قوس آئورت، و آرتریت تمپورال.
- عمدتاً در بیماران مسن‌تر از ۶۰ سال اتفاق می‌افتد.
- زن‌ها بیشتر از مردها درگیر می‌شوند.
- اغلب با درد در نواحی پروگزیمال اندام‌ها (پلی‌میالژیاروماتیکا) همراه است.
علایم و نشانه‌های بالینی آرتریت تمپورال
- سردرد به صورت ضربان‌دار و فشاردهنده است؛ ممکن است در محل شریان ملتهب یا منتشر باشد.
- بروز درد فک تحتانی با جویدن (jaw claudication).
- آرترالژی/ میالژی
- تب درجه‌پایین
- احساس کسالت
- کاهش وزن
- کوری گذرای یک‌چشمی یا از دست‌دادن ناگهانی بینایی در ۵۰-۲۵% بیماران
- درصورتی که بینایی یک چشم از بین برود، بیش از ۵۰% احتمال از دست‌رفتن بینایی در چشم دیگر در طی یک ماه وجود دارد.
- فلج عضلات چشم
- دیسک بینایی رنگ‌پریده
- ضخیم‌شدگی شریان تمپورال
چگونه بیماری آرتریت تمپورال را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- شرح حال و معاینه پزشکی
- ممکن است CBC نشان‌دهنده لکوسیتوز و یا کم‌خونی نرموسیتیک باشد.
- در ۹۰% بیماران ESR افزایش می‌یابد (اغلب بیش از mm/h 80)
- در بیمارانی که کروتیکواستروئید یا آسپیرین مصرف می‌کنند ممکن است ESR به‌طور کاذب پایین باشد.
- پروتئین رآکتیو-C (CRP) نیز افزایش نشان می‌دهد.
- بیوپسی شریان تمپورال سطحی تشخیصی است.
- به‌خاطر وجود مناطق سالم بینابینی، قطعه طویلی از شریان باید در برداشته شود.
- درصورتی که نتیجه بیوپسی منفی باشد اما همچنان شک به آرتریت تمپورال وجود داشته باشد، یک بیوپسی از شریان تمپورال طرف مقابل باید انجام شود.
- راه‌های درمان +++
- به خوبی به دوز بالای کورتیکواستروئید پاسخ می‌دهد.
- در موارد مشکوک، حتی قبل از آنکه بیوپسی انجام شود باید درمان با پردنیزون با دوز بالا (mg/d 80) را شروع کرد.
- درمان با استروئید تا دو هفته تغییری در نتیجهٔ بیوپسی ایجاد نخواهد کرد.
- سعی در پیش‌گیری از عوارض استروئید با تجویز یک روز درمیان آن توصیه نمی‌شود.
- هنگامی که علایم بیمار برطرف گردید و ESR تا حدود mm/h 25 پایین آمد، باید از مقدار استروئید به‌تدریج کاسته شود.
- در بیمارانی که استروئیدها را تحمل نمی‌کنند می‌توان از سیکلوفسفامید و متوترکسات استفاده کرد.
- درمان باید برای ۱۸ ماه تا ۲ سال ادامه پیدا کند.
پیش‌آگهی/ عوارض آرتریت تمپورال
- بیماری عموماً به حد کافی به‌وسیله استروئیدها کنترل می‌شود؛ علی‌رغم سن بالای بیماران، کورتیکواستروئیدها معمولاً به‌خوبی تحمل می‌شوند.
- درصورتی که مصرف استروئیدها خیلی زود متوقف شود، عود شایع است.
- درصورت عدم درمان می‌تواند منجر به نابینایی شود: ۵۰% بیماران بینایی یک یا دو چشم خود را از دست می‌دهند.
- نابینایی ایجادشده معمولاً دایمی است، با این حال درصورتی که بعد از کاهش بینایی در یک چشم درمان شروع شود، از چشم دیگر محافظت خواهد شد.
- می‌توان از ESR و CPR جهت پیگیری پاسخ به درمان استفاده کرد.
- بعد از ۲ سال درمان، عود نادر است (کمتر از ۲۰% بیماران)
