فشارخون چیست و چرا ایجاد میشود؟

قلب یک عضو حیاتی در بدن میباشد که خون را به نقاط مختلف بدن میفرستد. زمانی که بطن چپ قلب منقبض میشود، خون با فشار به داخل شریانها (سرخرگها) وارد شده و با ورود خون این سرخرگها گشاد میشوند.
این شریانها دارای جدار ماهیچهای هستند که در برابر این فشار مقاومت میکند و بهاینترتیب خون از طریق این رنگها به رگهای کوچکتر و مویرگها وارد میشود. منظور از فشارخون مقدار فشاری است که خون به دیواره سرخرگها وارد میکند. مقدار این فشار بهقدرت ماهیچه قلب، مقدار خون موجود در دستگاه گردش خون و حالت سرخرگها بستگی دارد.
در اندازهگیری فشارخون دو نوع فشار اندازهگیری میشود: فشار ماکزیمم و فشار مینیمم. فشار ماکزیمم وقتی اتفاق میافتد که بطن چپ منقبض میشود و خون را به داخل شریانها وارد میکند و فشار سیستول نامیده میشود. فشار مینیمم، در هنگام انبساط و درست قبل از ایجاد ضربان قلب اتفاق میافتد که فشار دیاستول نامیده میشود. مقدار فشار با میلیمتر جیوه بیان میشود، زیرا برای اندازهگیری فشارخون از دستگاهی استفاده میشود که در آن یک ستون جیوه زیر فشار بالا یا پایین میرود. مقدار متوسط فشار سیستول در یک فرد جوان در حدود ۱۲۰ میلیمتر جیوه و فشار دیاستول در حدود ۸۰ میلیمتر میباشد، که معمولاً بهصورت 80 / 120 یا ۱۲۰ روی ۸۰ بیان میشود فشارخون معمولاً همراه با سن بالا میرود. زیرا شریانها بهتدریج در اثر بالا رفتن سن کمتر قابل انعطاف میشوند. اضطراب، هیجان و ورزش ممکن است بهطور موقت سبب بالا رفتن فشارخون شوند، همچنین در بعضی از بیماریها فشارخون افزایش مییابد. وقتی گفته میشود که فردی فشارخون بالا دارد منظور این است که فشار دیاستول او بیشتر از ۱۰۰ میلیمتر جیوه است و در این حالت فرد، بیماری فشارخون بالا یا هیپرتانسیون دارد. فشارخون خیلی بالا سبب حملات قلبی، سکته و یا بیماریهای کلیوی میشود.
فشارخون پایین غیر طبیعی نیز وقتیکه فرد حمله قلبی داشته باشد یا مقادیر زیادی خون از دست داده باشد (در اثر جراحی و یا غیره) ایجاد میشود. وقتیکه فشارخون پایین میآید مقدار اکسیژن مغز و سایر نقاط بدن بهطور قابل ملاحظهای کاهش مییابد، که ممکن است سبب مرگ شود. در این موارد پزشکان از داروهایی استفاده میکنند که دیوارههای عضلانی رگهای خونی را منقبض کرده و فشارخون را بالا ببرد. بالا رفتن غیر طبیعی فشارخون ممکن است در اثر انقباض شریانها ایجاد شود و یا ممکن است در اثر آسیب دیدن یکی از کلیهها باشد که سبب میشود رنین زیادتری آزاد شود و درنتیجه فشارخون بالا برود. وزن زیاد و ورزش نکردن نیز به بیماری فشارخون یا هیپر تاسیون کمک میکنند. فشارخون بالا ممکن است سبب سکته قلبی و حتی سبب پاره شدن یکی از رگهای خونی در چشم با مغز شود و درنتیجه نابینایی یا خونریزی ایجاد کند.
فردی که دارای فشارخون بالا یا پایین غیر طبیعی میباشد باید تحت نظر پزشک از درمان و رژیم غذایی مناسبی بهرهمند شود.