پمفیگوس و پمفیگویید چه بیماری‌های پوستی هستند؟ چه علایم و نشانه‌هایی دارند؟
پمفیگوس (pemphigus) و پمفیگویید (pemphigoid) دو بیماری تاول‌دار پوستی هستند که از نظر سطحی به یکدیگر شباهت دارند ولی دو نوع بیماری خودایمنی جداگانه محسوب می‌شوند.
* پمفیگوس از لغت یونانی pemphix به معنی حباب مشتق شده و پمفیگویید به معنی شبیه حباب است.
* در بیماری پمفیگویید، سلول‌های پوست به وسیله دستگاه ایمنی، غیر خودی تلقی می‌شوند و مورد حمله قرار می‌گیرند.
* در بیماری پمفیگوس، سلول‌های پوست و اغلب سلول‌های غشاهای مخاطی (مثلا مخاط داخل دهان) مورد تهاجم واقع می‌شوند.
* در هر دو بیماری، حمله سیستم ایمنی، موجب تداخل با ساختار و عملکرد طبیعی سلول‌ها می‌شود که در نتیجه، تاول‌های شبیه به سوختگی را ایجاد می‌کند.
* پمفیگوس از پمفیگویید نادرتر ولی خطرناک‌تر است و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مرگ شود.
* پمفیگوس بیشتر در میانسالی و پمفیگویید، اکثرا در بالای ۶۰ سالگی ایجاد می‌شود.
* پمفیگویید با تاول‌های متراکم و پر از مایع، به ویژه بر روی تنه، بازوها و ساق‌ها همراه است و برخلاف پمفیگوس ممکن است ضایعات به ندرت در داخل دهان ایجاد شوند.
* پمفیگوس ممکن است در افراد فامیل دیده شود و اگرچه علت دقیق آن معلوم نیست، از عوامل برانگیزاننده احتمالی آن (مانند داروهای حاوی پنی‌سیلامین، ویروس هرپس سیمپلکس، تحریک ناشی از آفتاب و استرس طولانی) مشخص شده‌اند.
* تاول‌های پمفیگویید ممکن است بزرگ شوند و عرض آنها به ۳ سانتی‌متر برسد و با خارش و درد همراه باشند.
* تاول‌های پمفیگوس شکننده است و به سادگی می‌ترکد و پوست‌رفتگی‌های ایجادشده، بدون استفاده از دارو برطرف نمی‌شود. چنان‌چه بر روی پوست سالم فشار یا کشش وارد آید، موجب بروز تاول می‌شود. تاول‌ها اکثرا دارای خارش، درد و سوزش هستند این بیماری را به احساس وجود شمع روشن در گلو تشبیه می‌کنند.
* سه نوع اصلی پمفیگوس عبارتند از:
۱. پمفیگوس شایع (پمفیگوس وولگاریس) که شایع‌ترین نوع پمفیگوس است و تاول‌های آن ابتدا در دهان ظاهر می‌شوند.
۲. پمفیگوس فولیاسه که تاول‌های آن بیشتر خارش‌دار هستند تا دردناک و در دهان ایجاد نمی‌شوند.
۳. پمفیگوس پارانئوپلاستیک، خطرناک‌ترین و نادرترین فرم پمفیگوس است و اغلب هنگامی ایجاد می‌شود که بیمار به نوعی سرطان مبتلا شده باشد.
درمان‌های مرسوم
* هر دو بیماری، پس از تشخیص به وسیله پزشک باید تحت درمان با کورتون و داروهای مهارکننده سیستم ایمنی قرار بگیرند. در بیش از نیمی از بیماران، بهبودی خودبه‌خود و بدون عود، طی مدت چند سال دیده می‌شود. روان‌درمانی برای مقابله با ناراحتی‌های روحی ناشی از ظاهر نامناسب بیماری اهمیت دارد.
* آیا پمفیگویید و پمفیگوس مسری هستند؟
خیر؛ زیرا عامل انها عفونی نیست؛ به همین دلیل مگر در صورت افزوده شدن عفونت، استفاده از آنتی‌بیوتیک ضرورت ندارد.
* آیا پمفیگویید عودکننده است؟
بیماری پمفیگویید تاول‌دار ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها ادامه پیدا کند و طی این مدت با مراحل تشدید یا فروکش همراه شود.
