بیماری ایسکمیک و واسکولیت عروق بزرگ چه اثری روی کلیه میگذارند؟
بیماری ایسکمیک
آمبولی سیستمیک شریانی که به طور معمول از دهلیز یا بطن چپ منشأ میگیرد ممکن است باعث انسداد حاد شریان کلیوی گردد. آمبولی معمولاً از قلب منشأ میگیرد و شایعترین علل آن، فیبریلاسیون دهلیزی، اندوکاردیت باکتریایی، بیماری دریچهای، یا میکسوم دهلیزی میباشند.
ندرتاً ممکن است یک آمبولی متناقض (paradoxical) از سیستم وریدی از خلال یک نقص دیوارهٔ دهلیزی رخ دهد. ممکن است علایم ایسکمی حاد کلیه شامل درد پهلو، هماچوری، و تب باشند. یافتههای آزمایشگاهی غیراختصاصی بوده اما عبارتند از: افزایش لاکتات دهیدروژناز (LDH)، هماچوری میکروسکوپی، و افزایش گویچههای سفید خون. با وجود یک ناحیهٔ کانونی فاقد تقویت در توموگرافی کامپیوتری تقویت شده با مادهٔ حاجب میتوان به تشخیص قطعی رسید. معمولاً ناحیهٔ درگیر شدهٔ کلیه آنقدر بزرگ نیست که دیالیز را ضروری شازد گرچه به طور شایع شاهد قدری وخیمتر شدن کارکرد کلیه هستیم. تشخیص انفارکت کلیه ندرتاً به قدر کافی زود داده میشود تا بتوان درمان با ترومبولیز داخل شریانی را شروع کرد و اینکه خطرات و نفع اندک این روش، درمان تهاجمی را ایجاب میکند یا نه جای بحث است. به جای آن درمان باید معطوف به منبع زمینهای آمبولی کلیوی باشد.
واسکولیت عروق بزرگ
واسکولیتهای سرتاسری مثل آرتریت تاکایاسو و پلیآرتریت گرهی اغلب عروق بزرگ مثل شریانهای کلیوی را درگیر میکنند اما به ندرت باعث گلومرولونفریت میشوند.
به آرتریت تاکایاسو اغلب «بیماری بدون نبض» نیز اطلاق میشود چون ضایعات انسداددهنده، عروق بزرگ آئورت را درگیر میکنند؛ شایعترین آنها شریانهای تحت ترقوهای میباشند. شریانهای اصلی نیز به طور شایع (65 تا 75 درصد موارد) درگیر میشوند که باعث به وجود آمدن تنگی شریان کلیوی، ایسکمی کلیه، با انفارکت کلیه میگردد. آرتریت تاکایاسو، آرتریت سلول غولآسا میباشد که عمدتاً زنان سنین باروری را درگیر میسازد.
ویژگیهای بالینی شابع عبارتند از: علایم مزاجی (constitutionalsymptoms)، کاهش نبضها، لنگش (claudication)، برویی، و پرفاری خون، اندازهگیریهای فشارخون به علت ضایعات شریانی کانونی اغلب در این بیماران قابل اعتماد نیستند و باید بازویی که بالاترین فشار خون در آن قابل اندازهگیری است مورد استفاده قرار گیرد. تشخیص براساس یافتههای بالینی داده میشود و ممکن است درمان با کوتیکواستروییدها مفید باشد.
پلیآرتریت گرهی یک واسکولیت عروق متوسط ـ بزرگ بدون ترجیح جنسیتی است که اغلب بیماران مسنتر (40 تا 60 ساله) را درگیر میکند. این بیماری هم باعث درگیری عروق بزرگ و هم واسکولیت نکروزدهندهٔ عروق پارانشیم کلیه مثل آنوریسمهای ریز شریان کلیوی میگردد که در 4 تا 90 درصد موارد در آنژیوگرام کلیه یا CT آنژیوگرافی قابل مشاهدهاند. طبق تعریف، پلیآرتریت گرهی شریانچهها و گلومرولها را درگیر نمیسازد. اکثر بیماران علاوه بر شکایت از اعضای خاص در ارتباط با درگیری پوست، مفصل، عصب، و درگیری روده با تب، کسالت (malaise) و کاهش وزن تظاهر مییابند. علایم اختصاصی برای درگیری کلیه ممکن است شامل درد پهلو و هماچوری باشند. ندرتاً یک آنوریسم شریان کلیوی ممکن است ایسکمی کلیه، شکافته شدن شریان کلیوی، یا پارگی خودبهخودی ایجاد کند. تشخیص براساس یافتههای بالینی و توسط آنژیوگرافی داده میشود؛ هیچ ازمایش سرمشناختی مسجلکنندهای وجود ندارد. بیماری پیشروندهٔ کلیه معمول نیست و اکثر بیماران دچار عوارض مرتبط با سایر اعضا میشوند که قابل توجهترین آنها مجرای گوارش است. درمان با کورتیکو استروئیدها و داروهای سرکوبگر ایمنی در کاستن از شدت بیماری مرگومیر مؤثر است.