پیرگوشی چیست و چرا ایجاد می‌شود؟ شیوه تشخیص و درمان
پیرگوشی – Presbycusis یا کاهش شنوایی سنین بالا، در اکثر افراد با بالا رفتن سن ایجاد می‌شود. کاهش شنوایی تقریباً در 30 تا 35 درصد افراد 65 تا 75 ساله وجود دارد و تخمین زده می‌شود که 40 تا 50 درصد افراد بالای 75 سال دچار این مشکل باشند.
– معمولاً قدرت شنیدن صداهای زیر بیشتر دچار مشکل می‌شود. به عنوان مثال شنیدن صدای جیک جیک پرنده‌ها یا زنگ تلفن دشوار می‌شود درحالی که فرد می‌تواند صدای ضعیف یک چرخ دستی در حال عبور از خیابان را بشنود.
نکته:
آقایان بیشتر و شدیدتر از خانم‌ها دچار پیرگوشی می‌شوند.
– کاهش شنوایی ناشی از سن بالا، هر دو گوش را مبتلا می‌کند. در مراحل اولیه، کاهش شنوایی به صورت قرینه و در مورد صداهای تیز و پرفرکانس بروز می‌کند و سپس تمام فرکانس‌ها را شامل می‌شود.
اختلال شنوایی با کاهش چشمگیر وضوح صداها همراه است. اشکال درک تکلم سایرین در محیط‌های پر سروصدا وجود دارد.
– شایع‌ترین علت پیرگوشی، تغییرات گوش داخلی در اثر افزایش سن است ولی ممکن است در اثر تغییرات گوش میانی یا تغییرات پیچیده مسیرهای عصبی‌ای که به مغز می‌رسند ایجاد شود. بخش حلزونی گوش داخلی حاوی هزارن موی ظریف است که ارتعاشات صوتی را به پیام‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند. آسیب بعضی از این موها یا آسین عصب شنوایی موجب می شود پیام‌های صوتی به طور مؤثر منتقل نشوند و کاهش شنوایی روی دهد. این آسیب دایمی است و با جراحی یا درمان طبی بهبود نمی‌یابد.
– پیرگوشی ممکن است در اثر تغییرات خون‌رسانی گوش به دلیل بیماری‌های قلبی، افزایش فشارخون، اختلالات عروقی ناشی از بیماری دیابت شیرین – مزمن قند) یا سایر مشکلات گردش خون نیز ایجاد شود.
پیشگیری
– برخی اقدامات لازم برای پیشگیری از کاهش شنوایی و پیرگوشی عبارتند از:
استفاده از گوشی‌های محافظ در محیط‌های پر سروصدا؛ خودداری از حضور در نزدیکی منابع تولید صداهای زیان‌بخش مانند اسلحه، ماشین برق روب، دستگاه‌های صوتی پرقدرت، ماشین چمن‌زنی، ماشین چوب‌بری و نجّاری، مته‌های برقی و نظایر آن‌ها
درمان‌های مرسوم
پزشک متخصص گوش و حلق و بینی پس از معاینه گوش، حلق و بینی و درخواست شنوایی سنجی – اپتومتری)، میزان و نوع کاهش شنوایی را تشخیص میدهد. پیرگوشی به وسیله جراحی یا مصرف دارو قابل درمان نیست و استفاده از سمعک، معمولاً تنها راه است.
وسایل کمک شنوایی مانند تقویت‌کننده – آمپلیفایر) مخصوص تلفن که در داخل آن کار گذاشته می‌شود می‌توانند در بعضی موارد موجب بهبود شنوایی شوند.
همچنین استفاده از سیستم‌های FM که با یا بدون سمعک، امواج صوتی را مانند رادیو، با وضوح بیشتری به گوش می‌رسانند مفید است. آموزش لب‌خوانی نیز می‌تواند کمک نماید.
نکته:
سمعک‌ها در مواردی که امتیاز شناخت کلمات به زیر 50% رسیده باشد نمی‌توانند کمک چندانی به بهبود شنوایی فرد نمایند.
– از ایمپلنت‌های حلزونی اغلب در بچه‌های کوچکی که با کاهش شنوایی به دنیا می‌آیند استفاده می‌شود ولی در افراد مسن مبتلا به کاهش شنوایی شدید نیز به کار می‌رود. ایمپلنت موجب ترمیم یا ایجاد شنوایی طبیعی نمی‌شود ولی در شرایط مناسب می‌تواند درک شنوایی مفید از محیط به فرد ناشنوا بدهد و کمک کند تا درک صحبت دیگران امکان پذیر شود. ایمپلنت، وظیفه قسمت‌های آسیب دیده یا بدون عملکرد گوش داخلی را جبران می‌کند.
ایمپلنت، به اشکال الکترونیکی، صداهای مفید را پیدا می‌کند و به مغز می‌فرستد. شنیدن از طریق ایمپلنت با شنیدن طبیعی تفاوت دارد ولی به بسیاری از افراد کمک می‌کند تا با سایرین و نیز از طریق تلفن ارتباط کلامی کامل برقرار نماید.
نکته
تصمیم برای کاشت حلزون، بر عهده متخصص گوش است. این کاره پرهزینه ولی تقریباً همیشه بدون خطر است. نکته مهم در استفاده از کاشت ایمپلنت – حلزون)، تفسیر صداهای تولید شده به وسیله آن است که به زمان و تمرین نیاز دارد و به کمک آسیب‌شناسان گفتاری-گویشی و ادیولوژیست‌ها صورت می‌گیرد.
– شنوایی سنجی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
– شنوایی سنجی – اُدیومتری؛audiometry)، آزمایش توانایی فرد برای شنیدن صداهای دارای فرکانس‌های مختلف است و با دستگاه الکترونیکی مخصوصی به نام اُدیومتر و معمولاً به وسیله تکنیسین ادیومتری انجام می‌شود.
ادیومتر، صداها یا تون‌هایی مانند نت‌های موسیقی دارای فرکانس‌ها یا زیر و بمی مختلف و شدت متفاوت ارسال می‌کند. معمولاً آزمایش در یک اتاقک عایق‌بندی شده از نظر صدا انجام می‌شود. فرد مورد آزمایش، گوشی – هدفون) مخصوص را بر گوش خود می‌گذارد و در نتیجه، فقط تون‌های صوتی مورد آزمایش، در هر یک از دو گوش، به طور جداگانه پخش می‌شود. با شنیدن این صدا، فرد مورد آزمایش، یک دست با انگشت خود را بالا می‌آورد.
ادیولوژیست به طور متناوب صدا را کمتر می‌کند و آن قدر این کار را ادامه میدهد که دیگر، فرد قادر به شنیدن صدا نباشد. نتایج ادیومتری بر روی منحنی – اُدیوگرام ثبت می‌شود. نت‌های پایین بر روی سمت چپ و نت‌های بالا بر روی سمت راست نوار به ثبت می‌رسند. منحنی، همچنین میزان تون‌های استفاده شده را نشان میدهد. شنوایی با واحدهایی موسوم به «دِسی‌بِل»، اندازه‌گیری
می‌شود.
اُدیومتری گفتاری، نوع دیگری از اُدیومتری است که در آن، یک سری کلمات ساده با شدت‌های مختلف از طریق هدفون به گوش فرد مورد آزمایش می‌رسد، چنان چه فرد این کلمات را بشنود، آن‌ها را تکرار می‌کند. فرد دارای شنوایی طبیعی قادر است نود تا صد در صد کلمات را تشخیص دهد و تکرار کند.
