چرا هر کسی صدای خود را همان جور نمیشنود که دیگران میشنوند؟
حتماً برای شما هم پیش آمده است که صدای خود را ضبط کردهاید و چون به نوار ضبط گوش کردهاید، فکر کردهاید که این اصلاً به صدای شما شباهت ندارد، ولی صدای دیگران را که گوش میکنید، عین صدای خودشان است؟ دوست شما هم عقیده دارد که صدای ضبط شده شما عین صدای خودتان است اما صدای او به صدایی که از نوار پخش میشود شبیه نیست. به گفته متخصصان گفتار درمانی، در هر کس این خصلت هست که صدای واقعی خود را نمیپسندد. آیا این گفته، یک تفسیر و توجیه طبی است؟
بلی، گفتار از حنجره برمیخیزد، زیرا سرچشمه ارتعاش آنجاست. بخشی از ارتعاش از راه هوا انتقال مییابد؛ و این همان صدایی است که به شنوندگان و نیز ضبط صوت، میرسد و صدای شما را میشنوند. بخش دیگری از ارتعاش، از راه مایعات و جامدات سر، منتقل میشود. گوش داخلی و گوش میانی، بخشی از حفرههایی هستند که در استخوان ایجاد شدهاند، در سختترین استخوان، یعنی کاسه سر. گوش داخلی، حاوی مایع است؛ گوش میانی حاوی هواست؛ و این دو، پیوسته به یکدیگر فشار میآورند. دور حنجره را نیز بافتهای نرم پر از مایع فرا گرفته است. صدا از راه هوا به گونهای عمل میکند و از راه جامدات و مایعات به گونه دیگری. و همین تفاوت باعث میشود که ما نسبت به صدای خویش که از نوار ضبط صوت میشنویم، واکنش منفی داشته باشیم.
هنگامی که به سخن گفتن خویش، گوش فرا میدهیم، تنها از راه گوش نمیشنویم، بلکه از راه درون سر هم میشنویم، که صدا بیشتر از راه مایعاتی که در اعضا جای دارد منتقل میشود. چون گیتار الکتریکی میان جمع نواخته شود، چه کسی صدای “واقعی” را میشنود؟ آیا شنوندگان که به صدای تقویت، و نیز تحریف شده گوش فرا میدهند، صدای واقعی را میشنوند؟ آیا خود گیتارنواز که آمیزهای از صدای تحریف شده و تحریف نشده را میشنود؟ یا نوار ضبط صوت که درون گیتار جای گرفته است. این پرسش بحث برانگیزی است. گیتارنواز، در هر زمان، سه صدای مختلف ایجاد میکند، و همین اصل در مورد صدای انسان نیز درست است. ما نمیتوانیم بگوییم که نوار ضبط صوت یا گوینده، صدای “درست” را میشنوند، تنها میتوانیم بگوییم این دو صدا با هم فرق میکند.
دکتر آسارو که این عقاید را ابراز میدارد، میگوید ما یک حافظه درونی برای صدای خود در مغز خویش داریم، و این حافظه، همیشه قویتر از شنیدههایی است که از نوار ضبط صوت به گوش ما میرسد. هر چند الگوی استواری پیش رو نداریم که بدانیم مردم صدای خویش را زیرتر یابمتر از دیگران میشنوند، اما تردیدی نیست که برای شنیدههای درونی، خیلی بیشتر میتوان اعتماد کرد تا شنیدههای برونی. گوش فرا دادن به صدای خویش از نوار ضبط صوت، درست همانند گوش فرا دادن به یک سمفونی دلپذیر از رادیو ترانزیستوری خراب است. صدا قابل تشخیص است، ولی در حقیقت، بدل بیجان و رنگ پریدهای از صدای اصلی است.