آیا دستگاه‌های هوشمند به شبکه نظارتی گسترده‌ای بر ضد خودمان تبدیل شده‌اند؟
ظهور عصر دیجیتال تغییرات زیادی در زندگی روزمره مردم به وجود آورده است.
یکی از حقیقت‌های زندگی ما این است که دستگاه‌های هوشمندمان را همه‌جا همراه خود می‌بریم. همیشه اسمارت‌فون، لپ‌تاپ، تبلت و چندین دستگاه دیگر همراه‌مان هستند و ازمان جدا نمی‌شوند.
اما به‌کارگیری ده‌ها فناوری پیشرفته و هوشمند در این دستگاه‌ها، باعث شده توانایی‌شان بسیار گسترده‌تر از گذشته شود و نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی و نظارت از راه دور به وجود بیاورد.
این دستگاه‌ها مزایا و کاربردهای مثبتی در زندگی‌مان دارند ولی آیا روزی فرا می‌رسد که همین دستگاه‌ها بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین شبکه نظارتی بر ضد خود ما را تشکیل دهند؟ آیا امکان دارد در آینده دولت‌ها، سازمان‌های نظارتی و جاسوسی و هر ارگان‌های دیگر از این ابزارها برای ردگیری ما استفاده کنند؟
هر اسمارت‌فون، تبلت، لپ‌تاپ و دستگاه دیگر مجهز به چندین فناوری و ویژگی پیشرفته نظارتی است. ویژگی‌هایی که عمدتا نمی‌توانند غیرفعال شوند و استفاده نشوند.
مثلا، اگر قابلیت GPS اسمارت‌فون‌تان را غیرفعال کنید؛ دیگر نمی‌توانید از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های زیادی استفاده کنید. اگر گوشی شما نداند دقیقا در کجا هستید؛ نمی‌تواند پیشنهاد آب و هوایی بدهد؛ تاکسی اینترنت خبر کند و لوکیشن شما را برای دوست‌تان بفرستد.
امروزه، می‌توانیم نمونه‌های در جهان مثال بزنیم که نشان می‌دهند نگرانی از آینده و تشکیل یک شبکه بزرگ نظارتی و ردگیری مبتنی بر همین دستگاه‌هایی که در دست و جیب داریم؛ بی‌جا و بی‌مورد نیست.
در بریتانیا، به ازای هر ۱۱ نفر، یک دوربین نظارتی کار می‌کند. پلیس و نیروهای امنیتیدر بسیاری از شهرها و محله‌ها از دوربین‌های نظارتی برای بهبود کیفیت خدمات یا برقراری ایمنی بیشتر استفاده میکنند. این یک نمونه از شبکه عظیم نظارتی در کشورهای مهد دموکراسی است.
استفاده گسترده و افراطی از فناوری تشخیص چهره در کشور چین یک نمونه بهتر و بارزتر است. امکان ندارد در چین قدم زده و از خیابانی به خیابان دیگری بروید و چهره شما در دوربین‌های نظارتی ثبت نشود و شناسایی نشده باشید.
افسران پلیس در برخی شهرهای چین به لباس‌ها و ابزارهایی مجهز شدند تا هر فردی را سریعا از طریق تشخیص چهره شناسایی و اطلاعات‌اش را ثبت یا مقایسه کنند.
شاید امروز احتمال استفاده از اسمارت‌فون، تبلت‌ها، بلندگوهای هوشمند و ده‌ها گجت هوشمند دیگر در خانه هوشمند برای نظارت و ردگیری افراد مطرح نباشد ولی سرانجام روزی این اتفاق خواهد افتاد یا حداقل قابلیت پیاده‌سازی آن وجود دارد.
آینده از امروز بدتر است
نکته نگران‌کننده‌تر ماجرا این است که فناوری هر روز پیشرفته‌تر می‌شود و به همان اندازه ترسناک‌تر خواهد شد.
آمازون دارد روی فناوری و ثبت اختراعی کار می‌کند که به بیماری کاربران از روی صدای آنها و دستگاه‌هایی مانند بلندگوی هوشمند پی ببرد. یعنی شما در خانه و حین حرف زدن هم تحت نظارت و ردگیری خواهید بود.
حالا تصور کنید دستگاه‌های هوشمند بتوانند به دستگاه‌های هوشمند دیگر اعضای خانواده، دوستان و آشنایان ما هم متصل شوند و تبادل اطلاعات کنند. پس، به طور بالقوه توانایی تشکیل یک شبکه بزرگ نظارتی را دارند که شما هیچ‌گاه و هیچ‌کجا از دست‌شان در امان نیستید.
گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد دولت‌ها پس از پی بردن به مزایای دستیارهای صوتی دیجیتالی در کشف راز قتل‌ها یا ردگیری خلاف‌کاران؛ حمایت‌های مادی و معنوی آشکار و پنهانی از این دستگاه‌ها داشته و به رشدشان کمک میکنند.
اگر بلندگوهای هوشمند می‌توانند در همه‌جا گسترش پیدا کنند و دستیارهای صوتی دیجیتالی مورد استفاده مردم قرار گیرند؛ جمع‌آوری اطلاعات به طرز باورنکردنی ساده‌تر می‌شود.
شاید در گذشته، شبکه‌های نظارتی بزرگ و گسترده فقط در داستان‌های نویسندگان بودند اما امروز می‌توان در دنیای واقعی مشاهده‌شان کرد و باورشان داشت.
راه‌حل چیست؟ این دستگاه‌ها را کنار بگذاریم یا برای جنگ‌های حریم خصوصی آینده آماده شویم؟ بهتر است بی‌خیال این نگرانی بود و از هوشمندی اشیا لذت ببریم یا اینکه هر روز نکات بیشتری را برای فرار از چشم‌های خودی خائن به خاطر بسپاریم؟
