پیشنهاد تماشای 8 فیلم از امیر کوستوریتسا به مناسبت زادروز او

اولین باری که نام امیر کوستوریتسا را دقیقا یادم هست. داشتم به بخش سینمایی یکی از رادیوهای فرنگی گوش می‌کردم که در آن خانم گزارشگر که حالا نمی‌دانم در کجا فعال است گزارشی هیجان‌انگیز از جشنواره فیلم ظاهرا ونیز می‌داد.

او داشت در مورد فیلم زیرزمین صحبت می‌کرد. برنامه را داشتم با رادیوضبط ساده و کوچکی گوش می‌کردم و حین توضیح او، پیش خودم فیلم را مجسم می‌کردم. به هر حال سال 1995 بود و پیدا کردن فیلم‌های تازه، بسیار دشوار و بلکه ناممکن.

اگر فرصت نکرده‌اید که فیلم‌ها کوستوریتسا یا کوشتوریتسا را ببینید، این فهرست باید به شما کمک کند. (بیشتر رسانه‌های فارسی‌زبان کوستوریتسا را ترجیح داده‌اند.)

1- فیلم وقتی که بابا به سفر تجاری رفته بود – When Father Was Away On Business

سال تولید : ۱۹۸۵
کارگردان : امیر کوستوریتسا
هنرپیشگان : مورنو دِ بارتولی، میکی مانویلوویتی، میریانا کارانوویتی، مصطفی نادارویتی، میرا فورلان، داوور دویموویتی و پردراگ لاکوویتی.
نوع فیلم : رنگی، ۱۳۶ دقیقه.

سارایوو، اوایل سال‌های دهه 1950. به‌دنبال اختلافات «مارشال تیتو» و «استالین»، یوگسلاوی از اتحاد شوروی جدا می‌شود.

«مسا» (مانویلوویتی)، پدر «ملک» (دِ بارتولی) بیش از حد به جنس مخالف توجه می‌کند. «آنکیتسا» (فورلان)، یکی از محبوبه‌های سابق «مسا»، به نامزد جدیدش که اتفاقاً کمیسر پلیس است، او را از طرفداران «استالین» معرفی می‌کند. «مسا» را دستگیر می‌کنند و به سه سال تبعید با اعمال شاقه محکوم می‌شود.

پس از کار در معادن مختلف، او کاری در صنعت توریسم یوگسلاوی پیدا می‌کند و همسرش، «سنا» (کارانوویتی)، همراه با «ملک» و برادر بزرگش، «میرزا» (دویموویتی) به او ملحق می‌شود. «ملک» دل‌باخته دختر مسلول یکی از پزشک‌های محلی می‌شود و به قدری نمرات خوبی در مدرسه به دست می‌آورد که به‌عنوان اهدا کننده عصای پیشاهنگی به شهردار انتخاب می‌شود. اما زندگی مادرش به این راحتی‌ها نمی‌گذرد…

طعنه‌ها و پوزخندهای همیشگی‌ کوستوریتسا بر برهه‌ای مهم از تاریخ کشورش

2- فیلم دوران کولی‌ها – Time Of The Gypsies

سال تولید : ۱۹۸۹
کارگردان : امیر کوستوریتسا
هنرپیشگان : داوور دویموویچ، بورا تودوروویچ، لیوبیتسا آجوویچ، حسنیا هاسموویچ، سینولیتسکا ترپکووا، الویرا سالی و آینور رججی.

یوگسلاوی. کولی نوجوانی به‌نام «پرهان» (دویموویچ) دارای قدرت دور جنبانی است و همراه مادربزرگ، «بابا» (آجوویچ)، خواهر کوچکش، «داتسا» (سالی) و عموی تنبلش، «مرجان» (هاسموویچ) در روستائی کوچک زندگی می‌کند.

او به دختری به‌نام «عذرا» (ترپکووا) دل می‌بازد اما مادر دختر مخالف ازدواج آن دو است. «پرهان» به اتفاق مرد ثروتمند روستا، «احمد» (تودوروویچ) برای درمان پای معیوب خواهرش به شهر لیوبلیانا می‌رود و در آنجا می‌فهمد که فریب «احمد» را خورده است و باید در دارودسته خلافکاری او در حومه میلان مشغول به کار شود. به زودی نیز هدایت دارودسته را خود به عهده می‌گیرد…

کشف رآلیسم جادوئی در سینما که روزمرگی و واقعیت را با رویا و خیال درهم می‌آمیزد و از محدودیت‌های درام اجتماعی فراتر می‌رود.

3- فیلم رویای آریزونا – ARIZONA DREAM

سال تولید : ۱۹۹۱
کارگردان : امیر کوستوریتسا
هنرپیشگان : جانی دپ، جری لوئیس، فی داناوی، لی‌لی تیلر، وینست گالو، پائولینا پوریزکووا و مایکل ج. پولارد

اسکیموئی پس از بازگشت به کلبهٔ یخی خود، شکم یک ماهی را مثل یک بادکنک باد می‌کند و دست بچه‌اش می‌دهد. بادکنک هوا می‌رود و سرانجام در نیویورک، کنار ̎اکسل̎ (دپ) که عقب یک کامیون ماهی خوابیده، می‌ترکد. ̎پل̎ (گالو) پسر عموی ̎اکسل̎ به سراغش می‌آید و ترغیبش می‌کند که به اتفاق به آریزونا بروند و در مراسم عروسی عمویشان ̎لیو̎ (لوئیس) شرکت کنند. ̎لیو̎ که فروشندهٔ کادیلاک است، نسبت به ̎اکسل̎ احساس مسئولیت می‌کند، چرا که در تصادفی که به کشته شدن پدر و مادر ̎اکسل̎ انجامیده، او راننده بوده …

فیلم ساختن دربارهٔ زندگی دو آدم خیال‌پرداز در فضائی کاملاً واقعی، کاری است که تنها از کوشتوریتسا بر می‌آید …

4- فیلم زیرزمین – Underground

سال تولید : ۱۹۹۵
کارگردان : امیر کوستوریتسا
هنرپیشگان : میکی مانویلوویچ، لازار ریستوفسکی، میریانا یوکه‌ویچ، اسلواکو استیماچ، ارنست استوتسنر، میلنا پاولوویچ و سردان تودوروویچ.

بلگراد، ساال ۱۹۴۱. “بلاکی” (ریستوفسکی)، مردی خون‌گرم و اجتماعی با “مارکو” (مانویلوویچ)، مردی درون‌گراتر و روشن‌فکرتر دوست است. هر دوی آنان عضو حزب کمونیست‌اند و ضمناً در فعالیت‌هائی مشکوک و علاقه‌شان به بازیگری ملیج (یوکه‌ویچ) با هم وجه اشتراک دارند.

کمی بعد آشوب و درگیری‌های جنگ جهانی دوم آن دو را مجبور می‌کند همراه جماعتی از مردمان شهر به پناهگاهی زیرزمینی پناه ببرند. سال‌ها می‌گذرد و جنگ تمام می‌شود، ولی “مارکو” و زن بازیگر با تمهیداتی به دیگران می‌قبولانند که جنگ هنوز ادامه دارد…

رآلیسم جادوئی کارهای کوستوریتسا حتی در جائی که او داستانی غیر قابل باور را هم تعریف می‌کند، از بین نمی‌رود.

5- فیلم گربهٔ سیاه، گربهٔ سفید – BLACK CAT, WHITE CAT

سال تولید : ۱۹۹۸
کارگردان : امیر کوستوریتسا
هنرپیشگان : بایرام سوردزان، سردیان تودوروویچ، برانکا کاتیچ، فلوریان آندینی، لیوبیکا آدزدوویچ، زابیت محمدوف، سالیا ابراهیمووا و صبری سلیمانی

̎ماتکو̎ (سوردزان) با پسر هفده سالهٔ خود، ̎زاره̎ (آیدینی) در کنار دانوب زندگی می‌کند. او پس از یک بدبیاری تجاری، به آدم تبه‌کار و پول‌داری به نام ̎دادان̎ (تودوروویچ) بدهکار می‌شود. ̎دادان̎ خواهری به نام ̎آفرودیتا̎ (ابراهیمووا) دارد و می‌خواهد او را شوهر بدهد. ̎ماتکو̎ و ̎دادان̎ قرار می‌گذارند که ̎زاره̎ با ̎آفرودیتا̎ ازدواج کند. اما ̎زاره̎ به دختر دیگری دل بسته است و ̎آفرودیتا̎ هم منتظر مرد رویائی خویش است…

6- فیلم زندگی معجزه‌ است – LIFE IS A MIRACLE

سال تولید : ۲۰۰۴
کارگردان : امیر کوستوریتسا
هنرپیشگان : اسلاوکو استیماچ، ناتاشا سولاک، وسنا تریوالیچ، ووک کوستیچ و استریبور کوشتوریتسا

سال ۱۹۹۲، با آن‌که جنگ در بوسنی در شرف وقوع است، ریش‌سفیدان شهر گولوبوچی تصمیم می‌گیرند نقشهٔ احداث یک خط راه‌آهن را، کماکان به مورد اجرا بگذارند. آنان امیدوارند با این کار توریست‌های بیشتری را به شهرشان جلب و بدین ترتیب وضعیت اقتصادی‌شان را احیا کنند.

̎لوکا̎ (استیماچ) که مسئولیت پیاده کردن پروژه را به عهده گرفته، با همسرش، ̎یادرانکا̎ (تریوالیچ)، نوازندهٔ سابق، زندگی می‌کند که از افسردگی روحی رنج می‌برد…

7- فیلم به من قول بده Zavet

-کارگردان: امیر کوستوریتسا
-بازیگران: ئوروس میلوانوویچ[سانه]، ماریا پترونیویچ[یسنا]، الکساندر برچک[پدربزرگ زیووین مارکوویچ]، میکی مانویلویچ[رئیس بایو]، لیلیانا بلاگوویچ[بوسا]، ایوان ماکسیموویچ[بازرس]، کوسانکا دیه کیچ[مادر یسنا]، استریبور کوستوریتسا[توپوز]، ولادان میلویویچ[رونیو].
-محصول ۲۰۰۷
– نام دیگر: Promets-moi، Promise Me This

سانه، پسر نوجوانی که در خارج از بلگراد به همراه پدربزرگش زندگی می کند، مامور می شود تا سه وصیت وی را قبل از مرگش برآورده کند. او باید به بلگراد رفته و پس از فروش تنها دارایی شان یک گاو سه چیز تهیه کند.

یک شمایل مذهبی، یک یادگاری از شهر و مهم تر از همه پیدا کردن یک عروس… چون پدربزرگ بیم دارد که پس از مرگ وی، سانه تنها بماند. سانه راهی شهر می شود، اما با رئیس بایو از تبهکاران مشهور شهر برخورد می‌کند …

8- فیلم روی راه شیری On the Milky Road

کارگردان: امیر کوستوریتسا
بازیگران: امیر کوستوریتسا – مونیکا بلوچی – میکی مانویلوویچ – اسلوبودا میکالویچ
محصول 2016

این بار مرد داستان خود را رویاروی عشق دو زن می بیند. دخترکی از اهالی منطقه و زن جوان غریبه ای که فیلم مدام میان آن دو، موقعیت های موازی به وجود می آورد. قرار است دختر با مرد ازدواج کند و زن با برادر دختر … ما کوستوریتسا را در قالب نوازنده ای می بینیم که در میانه جنگ سوار بر الاغی با شاهینی بر شانه اش زیر تیرهای دشمن چتر بر سر می گیرد و از مونیکا بلوچی زیبا چشم برنمی دارد