ارتودنسی دندان: سوالاتی که باید پاسخ آن را بدانید
رپورتاژ
ارتودنسی دندان شاخه مهمی در دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری و درمان مشکلات نامرتبی دهان و دندان می پردازد. اصطلاح پزشکی برای این نوع مشکلات مال اکلوژن است که به معنی ناهنجاری در دهان و فک است. متخصص ارتودنسی در طراحی، کاربرد و کنترل ابزارهای اصلاحی وضعیت دندان ها، بریس و دیگر ابزارها مانند هدگیر، مهارت دارد.
مزایای درمان ارتودنسی چیست؟
حتما می دانید که از بریس ارتودنسی برای صاف شدن دندان ها استفاده می شود. اما شاید ندانید که لبخند زیبا تنها گوشه ای از مزایای این روش درمانی است. تناسب لب، دندان و فک نه تنها لبخند شما را زیبا می کند، بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس شما نیز می شود. در عین حال، تمیز کردن دندان ها و نخ دندان کشیدن آنها نیز ساده تر می شود.
در چه شرایطی درمان ارتودنسی توصیه می شود؟
بسیاری از نوجوانان برای کمک به رشد صحیح دندان های خود در طول سال های بلوغ از ارتودنسی استفاده می کنند، اما در واقعیت بیماران زیادی در گروه های سنی مختلف هستند که می توانند از راه حل های ارتودنسی برای تغییر موقعیت دندان های خود و زیبایی بیشتر استفاده کنند. متخصصان دندانپزشکی به دلایل مختلف استفاده از ارتودنسی را به بیماران توصیه می کنند. برخی از اصلی ترین دلایل نیاز به ارتودنسی عبارتند از:
- دندان های درهم ریخته
- اوربایت و آندریایت که به معنی جلوتر بودن فک بالا یا پایین نسبت به دیگری است
- مال اکلوژن عمومی
- اشکال در فک
- مشکلات عملکردی خاص دهان و دندان
چه کسانی می توانند از این روش درمانی استفاده کنند؟
زمانی تصور می شد که ارتودنسی تنها برای کودکان به کار می رود. اما حقیقت ای است که بیش از یک چهارم بیماران را بزرگسالان تشکیل می دهند. درمان ارتودنسی در هر سنی می تواند موفقیت آمیز باشد. هیچ کس هرگز برای استفاده از این روش درمانی پیر نیست.
زمان توصیه شده برای اولین مراجعه به ارتودنتیست چه موقع است؟
انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه می کند که همه کودکان باید در سن هفت سالگی برای بررسی وضعیت رشد دندان ها و فک به ارتودنتیست مراجعه کنند. در برخی موارد، تشخیص زودهنگام برخی مشکلات می تواند به درمان ساده تر و سریع تر آنها کمک کند. درمان به موقع موجب می شود که از نیاز به انجام جراحی های پیچیده فک و درمان های اصلاحی طولانی مدت در سنین بالاتر پیشگیری شود.
آیا مراجعه به ارتودنتیست دیگر برای من دیر شده است؟
خیر! در هر سنی می توان دندان ها را حرکت داد. در واقع، گاهی افتادن یک دندان در سنین بالاتر باعث می شود که به تدریج دندان های مجاور به فضای خالی سر بخورند و ترتیب و نظم دندان ها به هم بخورد. در نتیجه گاهی حتی دردهه ۵۰ و ۶۰ نیز بیمار به درمان ارتودنسی نیاز خواهد داشت.
هزینه های درمان چقدر است؟
ضمن به یاد داشتن مزایای این روش درمانی در زندگی خود، هرگز از پرسیدن هزینه های درمانی نترسید. گاهی مشخص می شود هزینه های درمان بسیار پایین تر از آن چیزی است که در ذهن شما بوده است. هزینه ارتودنسی به ماهیت مشکل بستگی دارد. بسیاری از مشکلات تنها به دوره کوتاهی از ارتودنسی نیاز دارند. طول مدت درمان، ابزارهای اصلاحی مورد نیاز و نوع بریس تا حد زیادی هزینه های کلی درمان را تعیین می کنند. در عین حال، فراموش نکنید که هزینه های درمانی را به صورت تدریجی و در هر مرحله از درمان پرداخت خواهید کرد.
آیا ارتودنسی درد دارد؟
درد ارتودنسی در هر مرحله از درمان متفاوت است. اما به طور کلی درد در تمام مراحل درمان، قابل کنترل است. برای کنترل درد می توانید از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید. برای آشنایی بیشتر با درد ارتودنسی به مطلب ما در این زمینه مراجعه کنید.
قرارگیری بریس ها:
در زمان قرارگیری بریس روی دندان ها، هیچ گونه دردی نخواهید داشت. اما پس از اتمام درمان و خروج از مطب دندانپزشکی، درد شروع خواهد شد که با عادت کردن به شرایط تخفیف می یابد. در خود روز درمان، غذا خوردن شما مقدار زیادی طول می کشد زیرا باید خود را با جویدن انطباق دهید. بهتر است چند روز اول درمان غذاهای نرم تر مانند ماست، سوپ، و ماکارونی و پنیر به جای غذاهای گوشتی و پلویی مصرف کنید. استفاده از داروی مسکن کمی از ناراحتی شما خواهد کاست.
معاینات منظم ارتودنسی:
در طول دوره درمان لازم است هر چند هفته یکبار برای تنگ کردن بریس ها مراجعه کنید. مشابه شروع درمان تا چند روز پس از تنگ کردن بریس ها مقداری درد و ناراحتی خواهید داشت.
به طور کلی درد در تمامی مراحل ارتودنسی ظرف مدت ۵ روز از بین خواهد رفت. استفاده از مواد غذایی نرم و داروهای مسکن به کوتاه تر شدن این دوره و تخفیف شدت درد کمک خواهد کرد.
دندان ارتودنسی چطور باید تمیز شود؟
مسواک زدن دندان در صورت استفاده از درمان ارتودنسی بسیار دشوار است. با این حال تمیز کردن دندان ارتودنسی شده اهمیت زیادی در طول درمان دارد. در صورت عدم رعایت بهداشت علاوه بر افزایش احتمال پوسیدگی، زرد شدن دندان ها دور براکت ها از عوارض رایج ارتودنسی است. این تفاوت رنگ دندان در زیر و دور براکت برای بیمار مطلوب نیست و موجب وارد شدن هزینه بیشتر برای انجام درمان های سفید کردن دندان می شود.
مسواک زدن دندان ارتودنسی شده:
همیشه از یک مسواک نرم استفاده کنید. مهمترین جایی که باید در طول دوره درمان تمیز شود بالای بریس (بین بریس و لثه) است. از آنجایی که این فضا درست در کنار لثه قرار دارد، غیر ممکن است که برس مسواک به آن نرسد. در نتیجه استفاده از مسواک های هارد و متوسط به لثه آسیب می زنند و موجب بروز بیماری های التهابی می شود. از سوی دیگر مسواک های عادی برای تمیز کردن دندان ارتودنسی شده مناسب نیستند. در مورد انتخاب مسواک مناسب برای وضعیت فعلی خود (مسواک برقی، مسواک ارتودنسی و غیره) با دندان پزشک مشورت کنید.
برای تمیز شدن براکت ها و بین آرچ وایرها بهتر است از مقدار خمیردندان کمی استفاده کنید تا کف مانع دیدن کار شما نشود. برای تمیز کردن بین براکت ها می توانید از مسواک بین دندانی استفاده کنید.
مسواک زدن دندان ارتودنسی شده بیشتر از دندان عادی طول می کشد. برای این کار حداقل باید دو دقیقه صرف کنید. فک خود را به چهار طرف تقسیم کنید و هر طرف را ۳۰ ثانیه تمیز کنید.
استفاده از نخ دندان برای بیماران ارتودنسی دشوار است. به همین دلیل بسیاری از بیماران این مرحله از بهداشت دهان و دندان را از برنامه روزانه خود حذف می کنند. برای آسان تر شدن نخ دندان کشیدن در بیماران ارتودنسی، نخ دندان سوپر فلاس و فلاس تریدر به بازار معرفی شده است که کار تمیز کردن دندان های ارتودنسی شده را بسیار آسان تر کرده است.
برای آشنایی بیشتر در این رابطه، بهتر است سایر مطالب ما در مورد تمیز کردن و نخ دندان کشیدن دندان ارتودنسی شده را مطالعه کنید.
تغذیه در طول دوره درمان ارتودنسی چطور است؟
به عنوان یک قانون کلی باید از هر چیزی که می تواند به بریس و آرچ وایرها بچسبد یا زیر آن ها گیر کند پرهیز کنید. به طور کلی هر چه بافت غذا نرم تر باشد، بهتر است. مواد غذایی مجاز در طول دوره ارتودنسی عبارتند از:
- میوه های نرم مانند گریپ فروت، شلیل، کیوی، و نارنگی
- سبزیجات بخارپز شده ونرم
- محصولات لبنی مانند ماست و پنیر جایگزین خوبی برای گوشت هستند.
- گوشت نرم مانند مرغ و ماهی از گوشت استیک و کباب بهتر است.
- دسرها مانند پودینگ، پای سیب، بستنی
- غلات نرم، ماکارونی پخته، برنج پخته شده
- نان نرم، کلوچه، پنکیک
- اسموتی ها
- تخم مرغ نیز یکی دیگر از جایگزین های خوب گوشت به خصوص برای صبحانه است.
مواد غذایی غیر مجاز برای تغذیه در طول ارتودنسی:
- مواد غذایی سفت
- گوشت های کبابی سفت
- مواد غذایی چسبناک
- جویدن مواد خارجی
- یخ
بریس ها چه زمانی برداشته می شوند و چه چیزی در انتظار من است؟
طول دوره درمان به شدت مال اکلوژن بستگی دارد. به طور کلی، طول دوره درمان از ۶ ماه تا دو سال متفاوت است.
قبل از اینکه به بایدها و نباید های برداشتن بریس ارتودنسی بپردازیم، باید به چند چیز توجه کنید. اولین چیز حساسیت دندان هایتان است که برای چند روز یا چند هفته آینده ادامه می یابد. در نتیجه هر چند خوردن غذاهای ترد و چسبناک وسوسه انگیز است، اما باید فعلا از آنها چشم پوشی کنید. به هر حال، دندان هایتان باید کم کم به موقعیت جدید خود و غذاهای جدید عادت کنند.
استفاده از ریتینر پس از برداشتن بریس ارتودنسی:
می دانیم که دیگر نمی توانید تحمل کنید. اما باید پس از خاتمه درمان لبخند زیبای خود را حفظ کنید در غیر این صورت احتمال حرکت دندان ها به محل قبلی وجود دارد. در موارد نادر حتی ممکن است دندان ها لق شوند. شما که نمی خواهید درمان ارتودنسی از نو شروع شود؟ بنابراین تا زمانی که دندانپزشک توصیه کرده است باید از ریتینر مخصوص خود استفاده کنید.
آیا پس از اتمام دوره درمان، امکان بازگشت مال اکلوژن وجود دارد؟
این بهترین روز درمان ارتودنسی شماست، روزی که بالاخره بریس ها برداشته می شوند! ریتینر خود را از ارتودنتیست دریافت می کنید و مراقبت های مربوط به آن را در خاطر می سپارید. خب در روزها و هفته های اول هر شب با دقت مسواک می زنید، نخ دندان می کشید و از دندان های زیبای خود مراقبت می کنید. در آخر هم ریتینر را در دهانتان می گذارید. ماه ها می گذرد و ناگهان متوجه می شوید که اصلا یادتان نمی آید آخرین بار کی از ریتینر استفاده کردید! اصلا آن را کجا گذاشته اید؟ در اینجاست که ممکن است با برگشت درمان ارتودنسی مواجه شوید.
برگشت درمان ارتودنسی دلیل اصلی اصرار ما برای پیگیری معاینات دندانپزشکی است. به همین دلیل دندانپزشکان اصرار دارند بیماران خود را هر دو ماه، شش ماه و در نهایت هر ۱۸ ماه پس از برداشتن بریس ببینند. به همین دلیل است که اصرار داریم از ریتینر تا آخر عمر استفاده کنید. برای پیشگیری از تغییر موقعیت دندان ها، از ریتینر باید هر روز و پس از مدتی حداقل چند روز در هفته استفاده شود. گاهی نیز یک ریتینر سیمی دائمی پشت دندان های فک پایین چسبانده می شود، زیرا این دندان ها به سرعت تغییر جهت می دهند. چنانچه هنگام استفاده از ریتینر متوجه تنگ شدن آن شده اید، علامت تغییر جهت جزئی دندان هاست و باید از آن بیشتر از قبل استفاده کنید.
علل برگشت درمان ارتودنسی:
ساختار دندان هایی که تازه مرتب شده اند باید پس از تکمیل درمان ثابت شود. پس از گذشت مدتی دندان ها ثابت می شوند اما خطر برگشت درمان ارتودنسی همیشه وجود دارد. به دلیل تمایل دندان های طبیعی برای بازگشت به محل قبلی خود باید همواره از ریتینر استفاده شود. عوامل متعددی باعث عود درمان ارتودنسی می شود، از جمله:
- دندان قروچه
- ژنتیک
- از دست دادن دندان
- عدم استفاده صحیح از ریتینر
ساخت ریتینر جدید:
هنگامی که تغییرات جزئی باشد، با ساخت یک ریتینر جدید می توان موقعیت دندان ها را تا حدی اصلاح کرد. این امر به زمان مراجعه بیمار برای درمان مجدد بستگی دارد.
درمان مجدد:
زمانی که تغییر موقعیت دندان ها تا حد زیادی قابل توجه است، درمان مجدد ارتودنسی پیشنهاد می شود. این درمان می تواند شامل استفاده از بریس های فلزی، شفاف، یا حتی اینویزیلاین باشد. برای بررسی گزینه های درمانی باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
چیزی که توجه به آن مهم است این است که تمام موارد تغییر مکان دندان به دلیل استفاده ناصحیح از ریتینر نیست. در برخی موارد تغییر مکان جزئی دندان ها پس از برداشتن بریس و حتی با استفاده از ریتینر مورد انتظار است.
مهمترین وظیفه بیمار در این دوره استفاده صحیح از ریتینر و بررسی دقیق آن از نظر بروز هرگونه فرسودگی و آسیب است. در صورتی که متوجه آسیب به ریتینر خود شدید، هر چه سریع تر با ارتودنتیست خود تماس بگیرید. متخصصان ارتودنسی در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی یوسف آباد نیز آماده ارائه خدمت و پاسخگویی به سوالات شما هستند.