چرا ماموریت کاوشگر مریخ پشتکار یا پِرسیویرَنس اینقدر مهم است و چگونه می‌توانیم مرحله پراسترس فرود آن را تماشا کنیم؟
فرود مریخ نشین‌ها و مریخ‌نوردها از نخستین ماموریت‌ها از دهه 70 میلادی همیشه هیجان‌انگیز و پر استرس بوده است. در همین زمان بود که مارس 6 و 7 شوروی در تلاش برای نشستن روی سطح مریخ ناموفق بودند و در عوض وایکینگ‌های آمریکا برای نخستین بار توانستند بر سطح مریخ بنشینند.
مریخ سرخ‌رنگ همیشه سیاره‌ای اسرارآمیز و پرافسانه برای ما بوده، گویی به صورت فراباستانی ما مشکوک بوده‌ای که زمانی روی این سیاره خبرهایی بوده است! شدت علاقه ما به مریخ به حدی بوده که زمانی که برای شورویایی‌ها مریخ وجه ایدئولوژیک هم پیدا کرده بود.
رمان علمی تخیلی و عاشقانه الکسی تولستوی به نام آیلیتا، شاید یکی از برجسته‌ترین رمان‌ها در راستای تایید همین مسئله باشد.
اما امشب، یک مریخ‌نشین دیگر توسط ناسا تلاش می‌کند که بر سطح سیاره سرخ فرود آید. نام این مریخ‌نورد Perseverance یا پشتکار است و بر گودالی موسوم به نام Jezero فرود خواهد آمد.
این نخستین بار است که بعد از فرود مریخ‌نشین اینسایت در سال 2018 و بعد از فرود مریخ‌نوردهای اسپیریت و آپورچونیتی در سال 2012 ماه شاهد، فرود یک دست‌ساخته بشر بر روی مریخ خواهیم بود.
اما این بار مرحله فرود به سبب مجهز بودن پِرسیویرَنس به وسایل ضبط صدا و تصویر بیشتر، دیدنی‌تر خواهد بود. به مرحله ورود مریخ‌نورد به حوزه مریخ و فرود و نشستن نهایی آن اصطلاحا مرحله EDL گفته می‌شود.
این بار در پوسته بالایی یک دوربین نصب شده که به سمت بالا هدف‌گیری شده و از باز شدن چترها فیلمبرداری می‌کند و منظره‌ای قبلا دیده نشده را به ما نشان خواهند داد. در پوسته زیرین هم یک دوربین رو به پایین داریم و خود مریخ‌نشین هم که دوربین‌های متعدد و میکروفن دارد.
مرحله خطیر و هیجان‌انگیز نشستن بر روی مریخ فقط 7 دقیقه طول خواهد کشید. این خطرناک‌ترین مرحله ماموریت است. پِرسیویرَنس با سرعت حدود 19 هزار کیلومتر در ساعت وارد جو خواهد شد و آنگاه یک چتر 21 متری باید از سرعت آن بکاهد و وقتی فقط 1.5 کیلومتر با سطح سیاره فاصله دارد؛ ماژل متورهای کاهنده سرعت روشن می‌شوند و سفینه به کمک سیستم راهبری باید با نرمی و با دقت در مکان مشخص شده فرود آید.
همه این فرایندها خودکار خواهند بود، چون اصولا به خاطر فاصله زیاد و تاخیر ناگزیر ارسال سیگنال‌ها هیچ امکان هدایتی از روی زمین وجود نخواهد داشت.
این ابر پِرسیویرَنس یک وسیله کاوش بی‌نظیر هم خواهد داشت، یک هلیکوپتر کوچک که ناسا اسمش را Ingenuity یا ابتکار گذاشته است. این هلیکوپتر در جو رقیق مریخ می‌تواند پرواز کند. این بار نخستین بار که ما بر سطح سیاره‌ای به جز زمین، دست‌ساخته‌ای را به پرواز درمی‌آوریم و به نوعی شبیه لحظه تاریخ برادران رایت، بر سطح سیاره‌ای دیگر خواهد بود!
اما پیش از پرواز Ingenuity، پِرسیویرَنس خودش را را روی سطح مریخ محکم یا میخ خواهد کرد.
البته شما اصلا نباید انتظار عکس‌ها و ویدئوها باکیفیت بالا از پِرسیویرَنس باشید. چون سرعت تبادیل اطلاعات در مرحله فرود آن به اندازه سرعت مودم دیال آپ قدیمی است!
البته بعد از فرود پِرسیویرَنس به کمک سیستم رله مریخ‌گرد Reconnaissance خواهد توانست اطلاعات مفصل‌تر و باکیفیت بیشتری بدهد.
در واقع اگر دنبال ویدئو و صدای باکیفیت از این مرحله فرود هستید، باید چند روزی منتظر بمانید.
اما چیز هیجان‌انگیزی که این کمبود را جبران خواهد کرد، ویدئوی زنده از سالن کنترل ماموریت است. این بار اعضای حاضر در سالن، باید پروتکل‌های بیماری کرونا را رعایت کنند و ما به سبک سابق نمی‌توانیم چهره آنها و چه بسا در آغوش کشیدن‌هایشان را بعد از انجام موفق ماموریت ببینیم.
کاوشگر وقتی به مرحله فرود برسد سگینال‌های پرفرکانسی را هر چند ثانیه یک بار به سمت زمین می‌فرستد. اینها فقط یک چیز می‌گویند، اینکه کاوشگر سالم است. نوعی وسیله پایش علایم حیاتی کاوشگر!
در ضمن باید توجه داشته باشید که همه سیگنال‌ها با تاخیر ناگزیر 11 دقیقه و 22 ثانیه‌ای به زمین می‌رسند و تنها بعد از گذشت این زمان است که ما متوجه می‌شویم که قلب کاوشگر هنوز می‌زند، در جو مریخ متلاشی شده یا اصلا قبل از ورود به مریخ مشابه برخی ماموریت‌های قدیمی، گم شده است!
ماموریت اصلی این کاوشگر جست و جو برای یافتن آثار حیات در گذشته و جمع آوری و آماده کردن نمونه هایی از خاک و سنگ مریخ برای بازگرداندن به زمین با ماموریت های بعدی در دهه ۲۰۳۰ است.
مریخ زمانی یک کره گرمتر و مرطوب‌تر بود و همه پیش‌نیازهای شیمیایی برای تداوم ارگانیسم های میکروبی را داشت. اما اینکه آیا واقعا مشابه زمین در 3.5 میلیارد سال پیش، یک حیات میکروبی روی مریخ بوده یا نه، موضوعی است که نیاز به اثبات دارد.
یک مریخ نورد کوچکتر در سال ۲۰۲۶ اعزام خواهد شد و نمونه های جمع آوری شده توسط پرسیویرنس را از گودال جزیرو را برگرداند. گمان می‌رود که این گودال، زمانی یک دریاچه بوده و پِرسیویرَنس در سطح این گودال سایحت خواهد کرد و به خصوص روی قسمتی که زمانی یک رود به دریاچه می‌ریخته و دلتایی ایجاد کرده بود، تمرکز می‌کند.
همچنین کاوشگر ناسا مجهز به ابزار آزمایشگاهی جالبی به نام MOXIE خواهد بود. همان طور که می‌دانید تنها 0.13 درصد جو مریخ را اکسیژن تکشیل داده و 96 درصدش دی اکسید کربن است. موکسی ابزاری است که این دی اکسید کربن را به اکسیژن تبدیل می‌کند، مشایه کاری که یک درخت می‌کند. هدف این است که بتوان مشخص کرد در ماموریت‌های انسانی می‌توان از این سامانه اکسیژن‌ساز استفاده کرد یا خیر.
کاوشگر پِرسیویرَنس یک میکروفن و 23 دوربین دارد که یکی از این دوربین‌های موسوم به سوپرکم است که می‌تواند با لیزر و سیستم پاتیک خود محتوای شیمیای غبار و خاک مریخ را بررسی کند و دنال رد پای حیات بگردد.
شاید بهترین جا برای دیدن زنده مرحله پرهیجان فرود کاوشگر مریخی، سایت ناشا و شبکه‌های اجتماعی‌اش باشد:
پخش برنامه ناسا از ساعت 22 و 45 دقیقه امشب شروع خواهد شد. به دلخواه و با استفاده از یک لینک‌های بالا می‌توانید مرحله فرود کاوشگر را تماشا کنید.
در ضمن با رفتن به اینجا می‌توانید مریخ‌نورد را به صورت سه‌بعدی ببینید و با اجزایش آشنا شوید.
انیمیشن فرود کاوشگر بر سطح مریخ:
