داستان گنبد بتنی در جزایر مارشال که پر از زباله‌های مرگبار هسته‌ای است

یک گنبد بتنی یا اصطلاحا Runit Dome بین سال‌های 1977 و 1980 به منظور مهار زباله‌های رادیواکتیو حاصل از آزمایش‌های هسته‌ای جنگ سرد آمریکا ساخته شد. اما شروع به ترک خوردن کرده است.

جزایر مارشال یک کشور جزیره‌ای زیبا است که در اقیانوس آرام بین هاوایی و فیلیپین قرار گرفته است. اما در میان درختان نارگیل و آب‌های شفاف آن گنبد بتونی عظیمی وجود دارد. قدمت به اصطلاح Runit Dome به گذشته کشور به عنوان یک سایت آزمایش هسته‌ای برای ایالات متحده برمی‌گردد و خطرات بسیار زیادی  برای ساکنان حال و آینده دارد.

بین سال‌های 1946 و 1958، ایالات متحده 67 بمب هسته‌ای را در اتمسفر جزیره انویتاک و بیکینی در جزایر مارشال منفجر کرد. ایالات متحده که به دنبال کسب برتری نسبت به اتحاد جماهیر شوروی در جنگ سرد، از این کشور جزیره‌ای به عنوان محل آزمایش استفاده کرد و نه تنها بمب‌های هسته‌ای، بلکه سلاح‌های زیستی را نیز آزمایش کرد.

در دهه 1970، ایالات متحده تلاش کرد تا محصولات جانبی خطرناک آزمایش خود را با دفن آن‌ها در زیر یک گنبد بتنی 35 سانتیمتری در جزیره Runit ، که به نام Runit Dome، گنبد کاکتوس یا به سادگی مقبره “The Tomb” هم مشهور، پاکسازی کند. اما این راه حل موقت، طولانی مدت شده و بسیاری از یک فاجعه زیست محیطی با شروع به پیر شدن ساختار می‌ترسند.

جزایر مارشال به عنوان یک سایت آزمایش هسته‌ای ایالات متحده

داستان Runit Dome از دهه 1940 شروع می‌شود، زمانی که ایالات متحده جزایر مارشال را به عنوان مکان مناسبی برای آزمایش سلاح‌های هسته‌ای شناسایی کرد. به گفته گاردین، انتخاب این مجل بر اساس جمعیت کم کشور و فاصله از سایر کشور‌ها و خطوط کشتیرانی انجام شده است.

در سال 1946، ایالات متحده اولین بمب هسته‌ای خود را در این جزایر آزمایش کرد. در طی پنج سال آینده، هشت بمب هسته‌ای دیگر – از 23 تا 225 کیلوتن – هم در آن آزمایش شد.

در سال 1952، دولت آمریکا آزمایش سلاح‌های بزرگتر را آغاز کرد. طبق گزارش لس آنجلس تایمز، طی چهار سال بعدی 25 بمب هسته‌ای آزمایش د، از جمله بمبی به نام قلعه براوو که 1000 برابر قوی‌تر از بمب‌هایی بود که روی هیروشیما و ناکازاکی انداخته شد. این بمب قوی‌ترین بمب هیدروژنی است که تاکنون توسط ایالات متحده منفجر شده است.

سرعت انفجار‌های هسته‌ای حتی در اواخر دهه 1950 افزایش یافت، زیرا مقامات آمریکایی نگران ممنوعیت آزمایش‌های روی زمین بودند. تنها در سال 1958، سی و سه بمب بین 28‌آوریل و 18 اوت پرتاب شد.

اما حتی پس از امضای معاهده ممنوعیت آزمایش به صورت محدود در سال 1963، ایالات متحده به آزمایش تسلیحات در جزایر مارشال ادامه داد – نه‌تنها سلاح‌های هسته‌ای. از سال 1968، بلکه ده‌ها سلاح بیولوژیکی نیز مورد آزمایش قرار گرفتند.

در دهه 1970، ایالات متحده دیگری نیازی برای آزمایش سلاح در جزایر مارشال نداشت. با این حال، چندین دهه انفجار، مناظر زیبای این جزایر را خدشه‌دار کرده بود و دهانه‌های بزرگی را بر جای گذاشته، کل جزایر را ویران کرده و از همه بدتر، هزاران زباله رادیواکتیو را پشت سر گذاشته است.

ایالات متحده موافقت کرد که به پاکسازی جزایر مارشال کمک کند، که به زودی منجر به ساخت یک “قبر” بتنی در جزیره رونیت به نام Runit Dome شد.

ساخت و ساز خطرناک گنبد Runit

در سال 1972، ایالات متحده موافقت کرد که جزیره Enewetak Atoll را به ساکنانش پس از تهدید آن‌ها به اقدام قانونی بازگرداند. به گفته نیویورک تایمز، ایالات متحده نیز با پاکسازی جزیره مرجانی موافقت کرده است. اما آمریکایی‌ها به سرعت با مشکل مواجه شدند.

برای شروع کار، بیش از 3.1 میلیون فوت مکعب مواد رادیواکتیو در این جزایر وجود داشت. جزیره رونیت که یک جزیره مرجانی بود به ویژه مشکل ساز شد، زیرا محل 11 آزمایش هسته‌ای بود که میزان آلودگی بالاتری داشت. ایزوتوپ‌های رادیواکتیو نیمه عمر 24000 سال داشتند. پسجزیره رونیت همیشه برای انسان سمی بود.

بنابراین، کمیسیون انرژی اتمی (وزارت انرژی امروز) و وزارت دفاع در طرحی اقدام به جمع‌آوری زباله‌های رادیواکتیو از سراسر جزیره Enewetak و ریختن آن به دهانه‌ای در جزیزه رونیت و سپس پوشاندن کل آن با یک گنبد بتنی ارائه کردند. از آنجا که کنگره از پرداخت هزینه برای پیمانکاران خصوصی امتناع کرد، دولت از نیرو‌های آمریکایی برای انجام این کار استفاده کرد.

بین سال‌های 1977 و 1980، حدود 4000 سرباز آمریکایی خاک و زباله‌های آلوده به اندازه 35 استخر شنای المپیک را به داخل دهانه پرتاب کردند. آن‌ها زباله‌ها را با بتن مخلوط کردند، سپس به اصطلاح Runit Dome را با یک لایه 45 سانتیمتری  بتن که 114 متر عرض داشت مهر و موم کردند.

اگرچه برخی از اقدامات ایمنی به کار گرفته شد، اما اکثر آن‌ها به سرعت کنار گذاشته شدند. برای مثال، جزیره مرجانی آنقدر داغ بود که نمی‌توانست لباس‌های مخصوص ضدپترو بپوشد، و نمونه‌گیر‌های هوا برای نظارت بر میزان پلوتونیوم به سرعت آسیب می‌دیدند.

«آن گرد و غبار [حاوی پلوتونیوم] مانند پودر بچه بود. ما در آن پوشیده شده بودیم. اما ما حتی نتوانستیم یک ماسک گرد و غبار کاغذی تهیه کنیم. روزی یکی التماس کردم ستوان به من گفت که ماسک‌ها سفارش داده شده‌اند، بنابراین از یک تی شرت استفاده کنید.ـ

وی افزود: وقتی کار تمام شد، بولدوزر من را به دلیل گرما به اقیانوس انداختند. اگر اینقدر تشعشع داشت، لعنتی چطور دلشان برای من نمی‌سوخت؟»

Laird و صد‌ها سرباز دیگر که به ساخت گنبد Runit کمک کردند، بعداً دچار سرطان، مشکلات استخوانی و حتی نقص مادرزادی در فرزندان خود شدند. اما دولت از پرداخت هزینه مراقبت‌های پزشکی آن‌ها خودداری کرده است.

جف دین کهنه‌کار که از سرطان، مشکلات استخوانی و هزینه‌های پزشکی به ستوه آمده بود، به نیویورک تایمز گفت: «به نظر می‌رسد هیچ‌کس نمی‌خواهد چیزی را بپذیرد. نمی‌دانم چقدر بیشتر می‌توانیم صبر کنیم، ما دوستانی داریم که در حال مرگ هستند.»

در همین حال، گنبد رونیت همچنین تهدیدی برای مارشالی‌هایی است که در بخش جنوبی جزیره مرجانی Enewetak مستقر شده‌اند – به خصوص که تغییرات آب و هوایی به آن آسیب می‌زند و محتویات آن را آزاد می‌کند.

خطر مداوم «آرامگاه» هسته‌ای

برای شهروندان این جزایر، Runit Dome از چند جهت یک فاجعه است. اول از همه، این نشان‌دهنده تاریخ دردناک آزمایش هسته‌ای ایالات متحده است. و ثانیاً، با شروع افزایش سن گنبد بتنی، خطری جدی ایجاد می‌کند.

نرج جوزف زمانی که انفجار براوو در 1 مارس 1954 رخ داد، کودکی در جزیره مرجانی رونگلاپ بود. او به لس آنجلس تایمز گفت که روزی را با “دو خورشید” به یاد می‌آورد و چگونه باران اتمی در خانه‌اش بارید. اگرچه ایالات متحده دو روز بعد جوزف و دیگران را تخلیه کرد، بسیاری از مردم بعداً از مشکلات سلامتی رنج بردند.

جوزف که چندین دهه از مشکلات تیروئید رنج می‌برد، به لس آنجلس تایمز گفت: «زمانی که در رونگلاپ زندگی می‌کردیم، یکپارچگی داشتیم. ما با هم کار کردیم، با هم غذا خوردیم، با هم بازی کردیم. که همه اینها از دست رفت.»

آزمایش‌های هسته‌ای در جزایر مارشال، گذشته جوزف را از او ربود- اما آینده ساکنان نیز تهدید می‌شود. گنبد Runit حاوی 85 هزار متر معکب زباله‌های رادیواکتیو است و کارشناسان نگرانند که تغییرات ناشی از تغییرات اقلیمی بتواند به طور فاجعه باری به گنبد آسیب برساند. سپس، محتویات آن ممکن است به اقیانوس آرام بریزد.

مایکل جرارد، مدیر مرکز سابین برای قانون تغییرات آب و هوایی در دانشگاه کلمبیا، به گاردین گفت: «Runit گنبد نشان‌دهنده تلاقی غم‌انگیز آزمایش‌های هسته‌ای و تغییرات اقلیمی است». این نتیجه آزمایش‌های هسته‌ای ایالات متحده و به جای گذاشتن مقادیر زیادی پلوتونیوم است.»

در سال 2019، ایالات متحده اعلام کرد که قصد دارد توافقنامه‌ای را با جزایر مارشال برای ارائه کمک در ازای امتیازات نظامی در این قلمرو تمدید کند. اما این گنبد همچنان یک زخم باز است.

جک آدینگ، سناتور مارشالی از Enewetak Atoll به لس آنجلس تایمز گفت: “این‌ها برای ما مسائل مرگ و زندگی است.” ما نمی‌توانیم به طور انحصاری به اطمینان از یک منبع تکیه کنیم. ما به کارشناسان بی‌طرف جامعه بین‌الملل نیاز داریم تا به این موضوع توجه کنند.»

وی افزود: ما نمی‌دانستیم این زباله‌دان بزرگ، ترک خواهد خورد و نشت خواهد کرد. ما از تغییرات اقلیمی خبر نداشتیم. ما دانشمندان هسته‌ای نبودیم که بتوانیم به طور مستقل آنچه را که ایالات متحده به ما می‌گوید تأیید کنیم. ما فقط مردم جزیره‌ای بودیم که شوق زیاد بازگشت به خانه داشتیم.»