فرق بین چشمه و چاه آرتزین چیست؟
مردمی که در شهر زندگی می‌کنند نباید هیچگونه ناراحتی در باره چاه یا چشمه داشته باشند. زیرا لوله کشی آب شهر، آب مورد نیاز آنها را بخوبی تأمین می‌کند. ولی بیرون از شهر در ده و حومه شهر، تهیه آب خود مسئله‌ای مهم بشمار می‌رود. این آب مصرفی ممکن است که از چاه یا چشمه تأمین شود.
چشمه به منبع آبی گفته می‌شود که از یک شکاف طبیعی در زمین جاری می‌شود در طول مدت هر بارندگی قسمتی از آب باران در محفظه‌ها و ترک‌های کوچک در داخل خاک و سنگ و صخره نفوذ کرده و در اثر نیروی ثقل زمین و تا حدی که محفظه‌ها اجازه دهند، بپنائین رخنه کرده و در دل زمین جای می‌گیرد.
در سطوح مختلف در زیر سطح زمین، منطقه‌ای وجود دارد که تمام حفره‌ها و محفظه‌های داخل سنگ‌ها کاملا پر از آب می‌باشند. این منطقه «منطقه زیر زمینی» گفته می‌شود و سطح بالای آنرا هم «سفره آب» می‌نامند.
در دره‌ها یا سایر نقاط پست در روی سطح زمین یعنی پائین‌تر از سفره آب، چشمه سار‌ها در جاهائی که در سنگ‌ها شکاف وجود دارد پدید می‌ایند بعبارت دیگر مقدار آبی که در منطقه مزبور انبار گردیده، بصورت آب چشمه از زمین خارج می‌شود.
بعضی از چشمه‌ها سرتاسر سال جریان دارند، زیرا از منطقه زیرزمینی که در عمق زمین قرار گرفته، جاری می‌شوند. سایر چشمه‌ها فقط در فصول بارانی هنگامیکه سفره آب در بالاترین سطح خود قرار دارد، جریان پیدا می‌کنند.
از چاه آرتزین چاهی است که از آن آب بطور طبیعی به بیرون و بالای سطح زمین جهش می‌کند. چاه آرتزین وقتی تشکیل می‌شود که لایه‌ای از سنگ سست، سنگ ریزه یا شن، بین دولایه سنگ جامد سخت قرار گرفته و فشرده می‌شود. این سنگ ریزه‌ها با سنگ‌های ست دارای فضای می‌باشند که آب را در خود نگاه می‌دارند. بدین ترتیب سه لایه داریم به دولایه سنگ سخت در بالا و پائین و یک لایه منفذدار که چون لوله‌ای بین این دولایه قرار گرفته است. این سه لایه افقی نبوده، بلکه تحت زاویه‌ای قرار دارند. آب وارد لایه می‌انی شده و در قسمت انتهائی آن قرار می‌گیرد. حال اگر در نقطه‌ای پائین‌تر چاهی کنده شود، وجود فشار آب باعث می‌گردد که آب به بیرون جهش کند وما آن را چاه آرتزین میگوئیم.
