چه چیزی باعث میشود که مواد غذائی از درخت بالا برود؟
هر قسمتی از بدن انسان، یک ذخیره دائمی خون که بوسیله قلب تلمبهزده میشود، دریافت میکند. در نباتات و درختان هم هر قسمت بطور منفرد آب و مواد غذائی میگیرد که ما آنرا شیره درخت مینامیم. لیکن درخت دارای تلمبه نیست زیرا قلب ندارد. بدینتر تیب پس چگونه مواد غذائی از درخت بالا میرود؟
دانش بشر هنوز نمیتواند دقیقا این راز طبیعت را توصیف کند. البته فرضیههای چندی درباره آن وجود دارد ولی بنظر نمیرسد هر کدام از این فرضیهها، بتواند پاسخ کاملی باین سئوال بدهد. دانشمندان عقیده دارند که نیروهای دست اندر کار هستند تا این را امکانپذیر سازند.
یکی از فرضیهها مربوط به «فشار اوسموزی یا تراوشی» است. در موجودات زنده، مایعات و مواد محلول از غشاء عبور میکنند که بأن «عمل اوسموی» میگویند. وقتیکه مواد شیمیائی محلول با غشاء تلاقی میکنند به آن فشار وارد میآورند. این حالت هم « فشار اوسموزی » گفته میشود. اگر ذرات زیادی در یک محلول باشد، بنابراین ذرات زیادتری در مقابل غشاء
فشار وارد آورده و بیشتر از محلولهایی که ذرات کمتری دارند تراوش میکنند. و مواد معدنی و آب که بوسیله نبا تات بمصرف میرسند از ریشهها میآیند. چون خاک محتوی مواد معدنی بیشتری از نبات میباشد بنابراین فشار تراوشی باعث میشود که مواد معدنی وارد نبات گردیده و از آن بالا بروند. مواد معدنی محلول در داخل یاختههای نبات باقی مانده و آب بخار میشود و بدین طریق آب بطور مداوم از خاک در نباتات بالا میرود.
فرضیه دیگر مربوط به تشریح چگونگی بالا رفتن مواد غذائی از درخت. ارتباط با تعریق وقود جذب یا قوه کشش ذرات آب دارد. تبخیر آب از برگها « تعریق» نامیده میشود. قوه جذب هر ذره آب به ذره دیگر هم قوه چسبندگی خوانده میشود. تعریق کشش بطرف بالا را موجب میگردد. چون آب از یاختههای برگها تبخیر میگردد مستقیما حالت خلائی در زیر سطح یاختهها بوجود میآورد. بدین ترتیب این یاختهها، یاختههای زیرین خود را برای دریافت مقدار قازهای مواد غذائی بطرف خود میکشند و این عمل در تمام یاختهها درست تاریشههای درخت ادامه پیدا میکند. قوه جاذبه و کشش، هم ذرات آب را در اثنائی که بطرف بالا حرکت میکنند، یکپارچه نگاه میدارد.