بیماری آلزایمر چه علائمی دارد و چطور تشخیص داده می‌شود؟
بیماری آلزایمر شایعترین و مهمتر بیماری دژنراتیو است.
اپیدمیولوژی:
شیوع آلزایمر با افزایش سن بالا می‌رود به طوری که شیوع آن بعد از ۸۵ سالگی به ۴۰٪ می‌رسد. در زنان، ۳ برابر شایعتر است.
علائم بیماری
1- زودرس‌ترین علامت بیماری اختلال در حافظه اخیر می‌باشد که موجب از بین رفتن شناخت می‌شود.
۲- شروع بیماری تدریجی است.
٣- گاهی اوقات شروع بیماری با اختلالات هیجانی مثل زودرنجی، تهاجم، پرخاشگری و تغییر خلق می‌باشد.
۴- آلزایمر یک بیماری پیشرونده است و سرانجام به ناتوانی کامل عدم توانایی استفاده از وسایل شخصی و حتی فراموش کردن اسم خود) و در نهایت مرگ منجر می‌گردد.
۵- اختلال حافظه در ابتدا برای اطلاعات جدید بوده و سپس اختلال در تکلم (کم حرفی، گم کردن کلمات، پارافازی، صحبت‌های تکراری، اختلالات دیس فازیک به جزء نوع ورنیکه و بروکا)
۶- افسردگی، بی‌خوابی و بی‌اشت‌هایی ممکن است رخ دهد.
۷- رفتار‌های هذیانی و سایکوتیک به علت توهمات بینایی یا شنوایی با پیشرفت بیماری در ۳۰٪ موارد دیده می‌شود.
۸- سندرم‌های سوء تعبیر در ۱۵% موارد وجود داشته و در بیماران جوانتر شایع هستند.
9- اختلالات رفتاری به شکل پرخاشگری، تهاجم، بی‌قراری و گاهی رفتار‌های نامناسب جنسی، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع در ۸۵-۳۰٪ موارد وجود دارند. شدت اختلالات رفتاری با شدت دمانس رابطه مستقیم دارد.
۱۰- تشنج‌های ژنرالیزه و میوکلونوس ممکن است در جریان آلزایمر رخ دهند و جزء علائم دیررس هستند.
معاینه بالینی:
معاینه نورولوژیک معمولا طبیعی می‌باشد ولی رفلکس‌های نوزادی در موارد پیشرفته ممکن است دوباره ظاهر شوند. | علائم اکستراپیرامیدال مثل رژیدیتی، برادی کینزی، کشیده شدن پا‌ها بر روی زمین در هنگام راه رفتن (Shuffling)، راه رفتن با قدم‌های کوتاه و تغییر در Posture بدن در مراحل نهایی شایع هستند.
معیار‌های تشخیصی DSM-IV
1- اختلال حافظه (یادگیری یا به خاطر آوردن)
٢- وجود یک یا چند مورد زیر
الف) آفازی
ب) آپراکسی
ج) آگنوزی
3- سیر بیماری تدریجی است.
۴- اختلال در عملکرد اجرایی (برنامه‌ریزی، سازماندهی، تفکر انتزاعی و حفظ ترتیب کار‌ها)
۵- افت شناختی به نوع که در عملکرد شغلی و اجتماعی اختلال ایجاد نماید. ۶- به علت دلیریوم نباشد.
۷- سایر بیماری‌های CNS مثل انفارکتوس مغزو پارکینسون Rule out شده باشند.
تصویربرداری:
گشادی بطن‌های طرفی، مهمترین یافته تصویربرداری در آلزایمر است.
یافته‌های آزمایشگاهی
۱- کاهش فعالیت کولین استیل ترانسفراز شایعترین یافته بیوشیمیایی در این بیماران است.
۲- پروتئین tau در این بیماران ممکن است غیرطبیعی باشد.
پاتولوژی: یافته کاراکتریستیک پاتولوژیک در این بیماران پلاک‌های سنی وکلاف‌های نوروفیبریلاری می‌باشند. همچنین آتروفی منتشر مغز وجود دارد.
درمان:
ایجاد یک محیط آرام و آشنا برای بیمار، به همراه کاهش و حذف هر نوع بحران فیزیکی، روانی و دارویی برای بیمار توصیه می‌گردد.
درمان دارویی: از دارو‌های زیر استفاده می‌شود:
1- اختلال عملکرد شناختی: برای درمان این اختلالات از دارو‌های زیر استفاده می‌شود:
الف) آنتاگونیست‌های گلوتامات: ممانتین ( Namenda)
ب) مهارکننده استیل کولین استراز: دونپزیل
۲- اختلالات رفتاری: برای درمان اختلالات رفتاری از دارو‌های زیر استفاده می‌شود:
الف) آنتی سایکوتیک‌ها: هالوپریدول، رسپریدون، کوئتیاپین وتیوتکسین ب) ضد افسردگی‌ها: سیتالوپرام، سرترالین، فلوکستین و پاروکستین
ج) ضداضطراب‌ها: کاربامازپین
وضعیت Mild Cognitive impairement (MCI
تعریف: این وضعیت در حقیقت پیش زمینه آلزایمر می‌باشد. این اختلال، مرحله اولیه افت فعالیت‌های شناختی می‌باشد.
در اختلال شناختی خفیف (MCI) دمانس رخ نداده است. شانس ابتلا به آلزایمر در این افراد ۱۵-۱۲٪ در سال است.
معیار‌های بالینی: معیار‌های بالینی اختلال شناختی خفیف (MCI) عبارتند از
1- اختلالات شناختی (معمولا حافظه) که توسط یک نفر تأیید گردیده است.
۲- اختلال شناختی (معمولا حافظه) با توجه به سن و تحصیلات ٣- فعالیت شناختی عمومی طبیعی است. ۴- فعالیت‌های روزانه عمدتا انجام می‌شود. ۵- فقدان دمانس
ریسک فاکتور‌های تبدیل به آلزایمر:
در مبتلایان به MCI در صورت وجود عوامل زیر سرعت تبدیل به آلزایمر افزایش می‌یابد:
۱- هیپرتانسیون
۲- تغییرات سیگنال در ماده سفید مغز در MRI
٣- افزایش پروتئین TAU
۴- کاهش آمیلوئید بتا ۴۲ در CSF
۵- وجود آلل اپسیلون ۴
6- آتروفی شدید هیپوکامپ در MRI
