درباره موسیقی متن سریال ماندگار «سربداران»
تیتراژ سریال ماندگار «سربداران» به کارگردانی محمدعلی نجفی یکی از ماندگارترین تیتراژ‌های تاریخ تلویزیون است. اثری که فیلمبرداری آن از شهریورماه سال ۱۳۶۰ آغاز شد و تا سوم آبان ماه ۱۳۶۲ نیز ادامه داشت، سریالی که مدتی بعد از تصویربرداری و پشت سر گذاشتن مراحل تولید در اوایل دهه ۶۰ هر هفته دوشنبه‌ها بعد از اخبار شبکه اول سیما پخش می‌شد و با اینکه در برگیرنده فضایی حماسی از یک واقعه تاریخی از جمله (( قیام سربداران خراسان» به رهبری شیخ حسن جوری علیه استیلای مغول بر ایران بود و تا آن زمان کمتر مخاطبی با این واقعه تاریخی آشنا بود، اما توانست به عنوان یکی از ماندگارترین و خاطره‌انگیز‌ترین آثار داستانی تلویزیونی به واسطه متن، کارگردانی، گروهی توانمند از بازیگران، موسیقی متن و عوامل فنی در یاد و خاطره مردم بماند.
اما از تمام این امتیازات و اما و اگر‌های سریال که بگذریم، یکی از مهم‌ترین ابعادی که در بیشتر دیده شدن و ماندگاری سریال سربداران نقش غیرقابل انکاری را ایفا کرد بدون هیچ تردیدی، موسیقی متن این مجموعه داستانی به ویژه موسیقی تیتراژ آن به آهنگسازی فرهاد فخرالدینی یکی از شاخص‌ترین و جریان سازترین هنرمندان موسیقی کشورمان در دهه‌های اخیر است که همچنان از سریال سربداران به عنوان یکی از بهترین و ماندنی‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی یاد می‌کنند، شرایطی که حتی در برخی از موارد نیز موسیقی را جلوتر از س ریال قرار داد و موجب شد که به دلیل استقبال مخاطبان از این ملودی‌های تاثیرگذار، آلبوم موسیقی متن این اثر نیز پیش روی مخاطبان قرار گیرد.
فرهاد فخرالدینی روز‌های پایانی اسفندماه سال ۱۳۹۲ بود، که در مراسم رونمایی آلبوم موسیقی متن سریال سربداران» که با حضور تعدادی از نوازندگان این موسیقی و البته بازیگران و دست اندرکاران سریال برگزار شد، درباره آنچه امروز از آن به عنوان یک موسیقی خاطره ساز از یک سریال تاریخی یاد می‌کنند، گفت: «یکی از کسانی که همیشه به من محبت داشت و باعث شد که من در سریال سربداران حضور داشته باشیم محمدعلی نجفی بود و اگر او نبود به طور حتم حضور من نیز در این سریال منتفی بود چرا که آهنگ این مجموعه ماندگار تلویزیون در شرایط بسیار خاصی ساخته شد که من دیگر به عنوان رهبر ارکستر رادیو و تلویزیون در سال ۵۸ استعفا داده بودم.
در همین اثنا که من از ارکستر رادیو و تلویزیون استعفا دادم، هنرکده موسیقی ملی جایی که من در آن تدریس می‌کردم هم به دلیل انقلاب فرهنگی تعطیل شد و دقیقا در همین دوران بود که من به خاطر اشتباهی که مرتکب شدم به خاطر مصلحت‌های موجود سرپرستی اداره کل موسیقی وزارت ارشاد را هم به عهده داشتم اما دقیقا در همین روز‌ها بود که از آنجا هم استعفا دادم و دیدم در این فضا نیز نمی‌توانم فعالیت کنم. بنابراین عملا خانه نشین شدم و از همه فعالیت‌های موسیقایی کناره گرفتم. »
فخرالدینی افزود: «اتفاق طی این روز‌های خانه نشینی بود که روزی محمدعلی نجفی به همراه کیهان رهگذر که نویسنده مجموعه سربداران بود به همراه حسین علیزاده به منزل ما آمدند و از من خواستند تا آهنگسازی این سریال را به عهده بگیرم که من در ابتدا شدید مخالفت کردم اما در ادامه هرچه از محمدعلی نجفی خواستم برای من فراهم شد و من دیگری راهی برای نپذیرفتن کار نداشتم. به واقع می‌توانم بگویم که محمدعلی نجفی اصلا اجازه نداد که من در آهنگسازی این سریال سختی را احساس کنم بنابراین سپاسگزار او هستم که باعث شد این کار را انجام دهم. کاری که به همراهی نوازندگانی صورت گرفت که امشب تعدادی از آن‌ها را در مراسم می‌بینم. یادم می‌آید وقتی قرار بود قسمت اول این سریال پخش شود همراه بزرگانی چون فریدون مشیری و علی نصیریان در منزل خانم افسانه بایگان و خانواده وی حضور داشتیم و در کنار هم اولین قسمت آن را دیدیم که به قدری برای ما شیرین و خاطره‌ای فراموش نشدنی بود که همواره در ذهن من باقی خواهد ماند. »
وی با اشاره به اجرا‌های متعدد موسیقی مجموعه تلویزیونی سربداران در داخل و خارج از کشورمان گفت: «این امتیاز بسیار خوبی بود که موسیقی سربداران اجرا‌های متعددی را با ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی به رهبری من در داخل و خارج از ایران داشت. این در حالی است که ما با ارکستر سمفونیک باکو و ارکستر فیلارمونیک ژنو هم اجرا‌هایی داشتیم که هیچ گاه خاطره اجرای با هنرمندان سوئیسی در مقر سازمان ملل از خاطرم نخواهد رفت. در آن زمان که مشغول ساخت این بخش از موسیقی مجموعه سربداران بودیم من مدام با محمدعلی نجفی در گفت وگو بودم که آیا به ما اجازه ساخت چنین قطعه‌ای متناسب با بخشی از مجموعه را می‌دهند؟ که نجفی دائم به من می‌گفت ناظران سازمان کنار ما هستند و اگر جایی باشد به ما تذکر می‌دهند. جالب اینکه همان ناظران می‌گفتند شما نگران نباشید قیچی ما نیز است.
به هر حال این قطعه پخش نشد اما در روزگاری تبدیل به نشان اصلی یک برنامه اقتصادی در تلویزیون شود که من هر وقت آن را | می‌شنیدم یاد خاطره دورانی می‌افتادم که دوستان ما در آن دوران اجازه پخش را بالاخره به ما ندادند.
محمد سریر آهنگساز و رئیس هیئت مدیره خانه موسیقی نیز در این مراسم با اشاره به روند اجرای آثار ماندگار موسیقی ایرانی طی دهه‌های اخیر به موسیقی سریال سربداران ساخته استاد فرهاد فخرالدینی اشاره کرد و گفت: «خلق چنین آثار ماندگاری که تعداد آن‌ها در موسیقی ما کم است علاوه بر توانایی‌های فردی و علمی نتیجه باروری اندیشه‌ای است که نیازمند پشتوانه فرهنگی ملی است که این موضوع در حوزه موسیقی بی‌کلام ما بیشتر جلوه‌گر شده است. | رسیدن به این گستردگی و جامعیتی که یک موسیقی ایرانی را بین گروه‌های مختلف جامعه محبوب کند، کار بسیار دشواری است و این مقوله به آهنگساز برمی گردد که جذابیت‌های آن را تامین کند. جذابیت‌هایی که نشأت گرفته از فکر به مردم و درک جاذبه‌های فکری آنهاست و به نظر من فرهاد فخرالدینی با ساخت موسیقی مجموعه‌هایی از این دست در تارک این قضیه قرار گرفته است. »
وی با اشاره به اجرای بخشی از موسیقی سربداران در مقر سازمان ملل در ژنو گفت: هنوز این اجرا در سایت سازمان ملل به عنوان یک اثر قابل احترام موسیقایی ایرانی مورد توجه قرار دارد. زمانی که موسیقی سربداران با ارکستر فیلارمونیک ژنو برای علاقه مندان در سازمان ملل اجرا شد هیچ کس فکر نمی‌کرد که کسی در ایران اصلا ساز می‌زند.
منبع: روزنامه سازندگی
