بیماری شانه یخ زده یا منجمد یا Frozen shoulder چیست و چگونه درمان می‌شود؟

بیماری شانه یخ‌زده Frozen shoulder که به عنوان کپسولیت چسبنده هم شناخته می‌شود، بیماری‌ای است که با سفتی و درد در مفصل شانه شما مشخص می‌شود. علائم و نشانه‌ها معمولاً به تدریج شروع می‌شوند، با گذشت زمان بدتر می‌شوند و سپس معمولاً طی یک تا سه سال برطرف می‌شوند.

اگر در حال بهبودی از بیماری یا روشی هستید که مانع حرکت دادن بازو می‌شود – مانند سکته مغزی یا ماستکتومی، خطر ابتلا به شانه منجمد افزایش می‌یابد.

درمان شانه یخ‌زده شامل تمرینات حرکتی و گاهی اوقات کورتیکواستروئید‌ها و دارو‌های بی‌حس‌کننده است که به کپسول مفصلی تزریق می‌شود. در درصد کمی از موارد، ممکن است جراحی آرتروسکوپی برای شل شدن کپسول مفصلی انجام شود تا بتواند آزادتر حرکت کند.

عادی نیست که شانه یخ‌زده در همان شانه عود کند، اما برخی از افراد می‌توانند آن را در شانه مقابل ایجاد کنند.

علائم

شانه یخ‌زده معمولاً به آرامی و در سه مرحله رشد می‌کند. هر مرحله می‌تواند چند ماه طول بکشد.

• مرحله انجماد. هر گونه حرکت شانه باعث درد می‌شود و دامنه حرکتی شانه شما محدود می‌شود.
• مرحله یخ‌زده درد در این مرحله ممکن است شروع به کاهش کند. با این حال، شانه شما سفت می‌شود و استفاده از آن دشوارتر می‌شود.
• مرحله ذوب شدن دامنه حرکت شانه شروع به بهبود می‌کند.

برای برخی از افراد، درد در شب بدتر می‌شود و گاهی خواب را مختل می‌کند.

علل

استخوان‌ها، رباط‌ها و تاندون‌هایی که مفصل شانه شما را تشکیل می‌دهند در یک کپسول بافت همبند قرار دارند. شانه یخ‌زده زمانی رخ می‌دهد که این کپسول در اطراف مفصل شانه ضخیم و سفت شده و حرکت آن را محدود می‌کند.

پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق در مورد برخی افراد می‌افتد، اگرچه بیشتر در افرادی که مبتلا به دیابت هستند یا کسانی که اخیراً مجبور شده‌اند شانه خود را برای مدت طولانی بی‌حرکت کنند، مانند بعد از جراحی یا شکستگی بازو، بیشتر اتفاق می‌افتد.

عوامل خطر

عوامل خاصی ممکن است خطر ابتلا به شانه یخ‌زده را افزایش دهند.

سن و جنس

افراد 40 سال به بالا، به ویژه زنان، بیشتر شانه یخ‌زده دارند.

عدم تحرک یا کاهش تحرک

افرادی که بی‌حرکتی طولانی مدت یا کاهش تحرک شانه داشته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد شانه یخ‌زده قرار دارند. بی‌تحرکی ممکن است نتیجه عوامل زیادی باشد، از جمله:

• آسیب روتاتور کاف
• بازوی شکسته
• سکته
• بهبودی بعد از جراحی

بیماری‌های سیستمیک

به نظر می‌رسد افرادی که بیماری‌های خاصی دارند، دچار شانه یخ‌زده می‌شوند. بیماری‌هایی که ممکن است خطر را افزایش دهند عبارتند از:

• دیابت
• تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید)
• کم کاری تیروئید (کم کاری تیروئید)
• بیماری قلب و عروقی
• بیماری سل
• بیماری پارکینسون

پیشگیری

یکی از شایع‌ترین علل یخ زدگی شانه، بی‌حرکتی است که ممکن است هنگام بهبودی از ناحیه شانه، شکستگی بازو یا سکته مغزی ایجاد شود. اگر دچار صدمه‌ای شده‌اید که حرکت شانه را با مشکل مواجه می‌کند، در مورد تمریناتی که می‌توانید برای حفظ دامنه حرکتی مفصل شانه انجام دهید، با پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است از شما بخواهد که به روش‌های خاصی برای بررسی درد و ارزیابی دامنه حرکتی خود (دامنه حرکتی فعال) حرکت کنید. سپس ممکن است پزشک از شما بخواهد که ماهیچه‌های خود را در حالی که بازوی شما را حرکت می‌دهد، شل کنید (محدوده حرکتی منفعل). شانه یخ‌زده بر دامنه حرکتی فعال و غیر فعال تأثیر می‌گذارد.

در برخی موارد، پزشک ممکن است داروی بی‌حسی (بیهوشی) به شانه شما تزریق کند تا محدوده حرکتی منفعل و فعال شما را تعیین کند.

شانه یخ‌زده معمولاً تنها با علائم و نشانه‌ها قابل تشخیص است. اما ممکن است پزشک آزمایشات تصویربرداری-مانند اشعه ایکس یا MRI-را برای رد سایر مشکلات پیشنهاد کند.

درمان

تمرینات شانه کادر محاوره‌ای بازشو را باز کنید

بیشتر درمان‌های شانه یخ‌زده شامل کنترل درد شانه و حفظ دامنه حرکتی تا حد امکان است.

دارو‌ها

مسکن‌های بدون نسخه، مانند آسپرین و ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران)، می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از یخ زدگی شانه کمک کنند. در برخی موارد، پزشک ممکن است دارو‌های ضد درد قوی و ضد التهابی تجویز کند.

یک فیزیوتراپیست می‌تواند تمرینات حرکتی متنوعی را به شما آموزش دهد تا بتواند تا حد امکان تحرک شانه را بازیابی کند. تعهد شما به انجام این تمرینات برای بهینه‌سازی بهبود تحرک شما مهم است.

جراحی و سایر روش‌ها

بیشتر شانه‌های یخ‌زده خود به خود در عرض 12 تا 18 ماه بهبود می‌یابند. برای علائم مداوم، پزشک ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:

• تزریق استروئید. تزریق کورتیکواستروئید‌ها به مفصل شانه ممکن است به کاهش درد و بهبود تحرک شانه، به ویژه در مراحل اولیه این روند کمک کند.
• اتساع مفصل. تزریق آب استریل به کپسول مفصلی می‌تواند به کشش بافت کمک کرده و حرکت مفصل را آسان‌تر کند.
• دستکاری شانه در این روش، شما یک بیهوشی عمومی دریافت می‌کنید، بنابراین بیهوش می‌شوید و هیچ دردی احساس نمی‌کنید. سپس پزشک مفصل شانه شما را در جهت‌های مختلف حرکت می‌دهد تا به شل شدن بافت سفت شده کمک کند.
• عمل جراحی. جراحی برای شانه یخ‌زده نادر است، اما اگر هیچ چیز دیگری کمک نکرده باشد، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن بافت اسکار و چسبندگی از داخل مفصل شانه توصیه کند. پزشکان معمولاً این جراحی را با ابزار‌های لوله‌ای روشن و وارد شده از طریق برش‌های کوچک در اطراف مفصل انجام می‌دهند (به صورت آرتروسکوپی).

شیوه زندگی و دارو‌های خانگی

با توجه به درد و محدوده حرکتی خود تا حد امکان از شانه و اندام درگیر استفاده کنید. استفاده از گرما یا سرما بر روی شانه می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

طب سوزنی

طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن‌های بسیار ظریف در پوست شما در نقاط خاصی از بدن است. به طور معمول، سوزن‌ها به مدت 15 تا 40 دقیقه در جای خود باقی می‌مانند. در آن مدت ممکن است آن‌ها جابجا یا دستکاری شوند. از آنجا که مو‌ها نازک و انعطاف‌پذیر هستند و عموماً بصورت سطحی وارد می‌شوند، اکثر درمان‌های طب سوزنی نسبتاً بدون درد هستند.

تحریک الکتریکی عصب زیر پوستی (TENS)

یک واحد TENS جریان الکتریکی کوچکی را به نقاط کلیدی در مسیر عصبی منتقل می‌کند. جریان، از طریق الکترود‌های چسبیده به پوست شما، دردناک یا مضر نیست. دقیقاً مشخص نیست که TENS چگونه کار می‌کند، اما تصور می‌شود که ممکن است باعث‌ترشح مولکول‌های مهار‌کننده درد (اندورفین) شود یا فیبر‌های درد را که حرکات درد را حمل می‌کنند، مسدود کند.

آماده شدن برای ویزیت پزشکی

در حالی که ممکن است ابتدا با پزشک خانواده خود مشورت کنید، او ممکن است شما را به پزشکی متخصص در رشته ارتوپدی ارجاع دهد.

آنچه شما می‌توانید انجام دهید

قبل از قرار ملاقات، ممکن است بخواهید موارد زیر را بنویسید:

• شرح مفصل علائم شما
• اطلاعاتی در مورد مشکلات پزشکی که داشته‌اید
• اطلاعاتی در مورد مشکلات پزشکی والدین یا خواهر و برادر خود
• تمام دارو‌ها و مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید
• سوالاتی که باید از پزشک بپرسید

چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید

پزشک شما ممکن است برخی از سوالات زیر را بپرسد:

• علائم شما از کی شروع شد؟
• آیا فعالیت‌هایی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
• آیا تا به حال به آن شانه آسیب وارد کرده‌اید؟ اگر چنین است، چگونه؟
• آیا دیابت دارید؟
• آیا اخیراً جراحی کرده‌اید یا دوره‌های محدودیت حرکت شانه انجام داده‌اید