فیلم تارزان – خلاصه داستان، نقد و بررسی – Tarzan (1999)

سال تولید : ۱۹۹۹
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : والت دیزنی
کارگردان : کریس باک و کوین لیما
فیلمنامه‌نویس : نونی وایت، باب تسودیکر، دیوید رنولدز و تب مورفی، بر مبنای نوشتهٔ ادگار رایس باروز
آهنگساز(موسیقی متن) : مارک منسینا
نوع فیلم : رنگی، ۸۸ دقیقه، نقاشی متحرک
صدا : تونی گلدوین، مینی درایور، گلن کلوز، برایان بلسد، نایجل هوتورن، لنس هنریکسن و وین نایت

زوجی انگلیسی، پس از غرق شدن کشتی‌شان در کناره‌های آفریقا، خود و بچه‌شان را نجات می‌دهند و به ساحل می‌رسانند. اما بعداً پدر و مادر توسط یوزپلنگی کشته می‌شوند و بچه را تنها به حال خود وامی‌گذارند. گوریلی به نام ̎کالا̎ (کلوز) که مادهٔ ̎کرچاک̎ (هنریکسن)، رهبر طایفهٔ گوریل‌هاست، بچه را پیدا می‌کند. در حالی‌که ̎کرچاک̎ از پیدا شدن سر و کلهٔ این بچهٔ سر راهی یکه‌خورده و می‌خواهد هر چه زودتر در جنگل رهایش کند، غریزهٔ مادرانه ̎کالا̎ برانگیخته شده است. ̎کالا̎ و ̎کرچاک̎ بچه را به فرزندی قبول می‌کنند. با آنکه ̎تارزان̎ (گلدوین) متوجه تفاوت‌هایش با دیگر گوریل‌ها شده ولی به هر حال یاد می‌گیرد که به آنها احترام بگذارد و دوست‌شان داشته باشد.

او راه و رسم زندگی آنها را یاد می‌گیرد و گوریل‌ها نیز به همین ترتیب ̎تارزان̎ را در بین خود می‌پذیرند تا آنکه به دوران بلوغ می‌رسد. اما زندگی رویائی ̎تارزان̎ در جنگل با سر رسیدن ̎پروفسور پورتر̎ (هورتون) برای همیشه تغییر می‌کند: پروفسور به اتفاق دخترش، ̎جین̎ (درایور) و راهنمای‌شان، یک شکارچی به نام ̎کلیتن̎ (بلسد)، برای شکار و کشف و مکاشفه به جنگل آمده‌اند؛ در واقع ̎پروفسور̎ و دخترش برای بررسی زندگی حیوانات وحشی و طبیعت آفریقا به آن جا آمده‌اند ولی ̎کلیتن̎ ترجیح می‌دهد تا حدی که می‌تواند با ̎دست پر̎ برگردد. وقتی آنان، اول‌بار چشم‌شان به ̎تارزان̎ می‌افتد، فکر می‌کنند ̎حلقهٔ گمشده̎ را پیدا کرده‌اند ولی خیلی زود متوجه می‌شوند که او نیز مثل آنان، انسان است. ̎تارزان̎ بین دوراهی تمایلش به ماندن با هم‌نوعانش (و حسی غریب و ناآشنا که نسبت به ̎جین̎ پیدا کرده) و وفاداری و پای‌بندی به خانوادهٔ گوریلی که بزرگش کرده‌اند، گیر کرده است؛ به‌خصوص وقتی متوجه متوجه می‌شود که ̎کلیتن̎ به گوریل‌ها نه به‌عنوان دوست، بلکه به‌منزلهٔ طعمه نگاه می‌کند…

نسخهٔ جدیدی از رمان پر آوازه باروز (۱۹۱۲) که در رکورد اقتباس‌های سینمائی از آثار ادبی (پس از دراکولای برام استوکر) مقام دوم را دارد. البته تارزان والت دیزنی این امتیاز را دارد که حداقل یک آرزوی باروز را برآورده کرده است، چون او نقاشی متحرک را مناسب‌ترین قالب برای عرضهٔ ماجراهای ̎تارزان̎ دانسته بود. با این‌همه، فیلم ارتباط اندکی با رمان دارد. از جلمه هر چقدر که رمان نژادپرستانه و خشن بود (̎لرد تارزان̎ پس از قصابی وحوش، سلطان جنگل می‌شود)، در فیلم همه در صلح و صفا هستند و اگر خشونتی رخ می‌دهد زیر سر چند یوزپلنگ خبیث و یک سفیدپوست امپریالیست است.

تارزان نه به اندازهٔ کتاب جنگل (۱۹۶۷) و شیرشاه (۱۹۹۴) موفق است و نه به اندازهٔ نخستین ̎تارزان̎ جانی وایزمولر، تارزان، مرد میمونی (و.س.وان‌دایک، ۱۹۳۲) سرگرم‌کننده. اما آن را نمی‌توان نادیده گرفت، به‌خصوص به خاطر ترانه‌های فیل کالینز و تمهید فنی نوظهوری (deep canvas) که حرکت ̎تارزان̎ در جنگل را سه‌بعدی به‌نظر می‌آورد.