پروپابلیکا مدعی است واتساپ درباره رمزنگاری سراسری پیام‌ها دروغ می‌گوید؛ فیسبوک قویا تکذیب می‌کند
فیسبوک می‌تواند پیام‌های رمزشده انتها به انتها را مشاهده کند
سایت پروپابلیکا با انتشار گزارشی جنجالی و مستند، ادعای فیسبوک برای محرمانه و رمزنگاری بودن پیام‌ها در واتساپ را رد می‌کند و مدعی است یک چشم سوم می‌تواند پیام‌های کاربران را مشاهده کند.
پروپابلیکا (Propublica) در گزارش تازه خود با ۲۹ ناظر محتوای فعلی و سابق واتساپ گفت‌وگو کرده تا تصویری روشن از فعالیت‌های فیسبوک ارائه دهد. در این گزارش آمده است که اگر گیرنده پیام شما، به واتساپ گزارش بدهد و شما را ریپورت کند؛ واتساپ می‌تواند پیام شما را بخواند.
پروپابلیکا می‌گوید شرکت «اسنچر» قراردادری با فیسبوک بسته و طی آن نزدیک به هزار بازرس محتوایی از طریق سیستم‌های یادگیری ماشینی مشغول رصد پیام‌های کاربران در واتساپ هستند. این بازرسان محتوایی، موضوعاتی از جمله اسپم، شایعات، محتواهای مرتبط با خودکشی و نفرت و خشونت، تهدیدهای تروریستی، سوءاستفاده‌های جنسی از کودکان (CSAM)، کسب‌وکارهای جنسی یا تهدیدات بر ضد کسب‌وکارها را بررسی و ردیابی می‌کنند.
این بازرسان محتوایی، براساس محتوا و پیام ریپورت شده می‌توانند یک حساب کاربری را متوقف یا «زیرنظر» بگیرند و اگر در آینده مشکلی نداشت؛ آزاد بگذارند.
پیش‌تر، ویل کتکارت، رئیس واتساپ، در نوشته‌ای برای وب‌سایت وایرد (Wired) گفته بود که این شرکت «سال گذشته ۴۰۰ هزار گزارش را به مسئولان حفظ امنیت کودکان ارائه کرده است و کسانی درنتیجه این گزارش محاکمه شدهاند.»
گزارش پروپابلیکا به وضوح باعث تردید و سردرگمی کاربران واتساپ و تشکیک آنها درباره رمزنگاری سراسری و انتها به انتهای پیام‌ها در این پیام‌رسان شده است. یکی از بزرگ‌ترین دلایل استقبال از واتساپ طی سال‌های اخیر، همین ادعای فیسبوک درباره رمزنگاری سراسری پیام‌ها بوده است.
تعریف رمزنگاری انتها به انتها (end-to-end encryption) این است که جز کاربر و دستگاه فرستنده و گیرنده، هیچ شخص دیگری نمی‌تواند پیام را بخواند.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک در سال ۲۰۱۸ به نمایندگان مجلس سنای امریکا گفته بود که امکان جاسوسی از واتساپ به دلیل استفاده از رمزنگاری انتها به انتها وجود ندارد. او صراحتا اعلام کرده بود که هیچ محتوایی از واتساپ را نمی‌توانند مشاهده کنند؛ چون تماما رمزنگاری شده است. هم‌اکنون هم واتساپ در بخش سیاست‌ها و حفظ حریم خصوصی خود نوشته است: «ما نمی‌توانیم مکالمات شما را نگاه کنیم یا به آن گوش کنیم، آنها رمزنگاری سرتاسری شدهاند. این شرایط هیچوقت تغییر نمی‌کند.»
غالب کاربران واتساپ به نظارت بر پیام‌های تهدیدآمیز و خشونت‌بار یا گزارش‌های مربوط به آزارهای جنسی کودکان موافق هستند اما مسئله اینجا است که سرانجام واتساپ فناوری مشاهده عین پیام‌های رد و بدل شده میان کاربران را دارد یا خیر؟
برخی از بازرسان محتوایی واتساپ در گزارش پروپابلیکا می‌گویند هوش مصنوعی این شرکت تعداد زیادی پیام بدون اشکال هم برایشان می‌فرستد. وقتی یک پیام به دست آنها می‌رسد؛ می‌توانند پیام مورد نظر و پنج پیام اطراف آن را نیز مشاهده کنند.
واتساپ مشخص نمی‌کند که آیا ناظران می‌توانند شماره تلفن، تصویر پروفایل، حساب متصل فیسبوک و اینستاگرام، IP آدرس و ID گوشی موبایل کاربر را هم مشاهده کنند. همچنین در گزارش پروپابلیکا می‌گوید که واتساپ بدون توجه به تنظیمات حریم خصوصی، فراداده تمام کاربران را جمع‌آوری کند.
فیسبوک اتهام مطرح شده در گزارش سایت پروپابلیکا را رد می‌کند و می‌گوید فرآیند طراحی شده به گونه‌ای است که وقتی یک بازرس می‌خواهد پیام کاربر را بخواند؛ همانند این است که خود کاربر این پیام را برای بازرس فرستاده است و این در تضاد با رمزنگاری سراسری نیست.
سخنگوی واتساپ می‌گوید: «واتساپ شرایطی را برای کاربران خود فراهم کرده تا بتوانند پیام‌های حاوی محتوای هرزنامه یا پیام‌های حاوی سوءاستفاده از افراد را به این پلتفرم اطلاع‌رسانی کنند. این ویژگی برای مبارزه با سوءاستفاده از کاربران در فضای مجازی طراحی شده است. دریافت چنین پیام‌هایی از سوی کاربران به معنی زیر سوال بردن رمزگذاری سرتاسری نیست و با طرح چنین اتهامی مخالفیم.»
هنگامی که کاربران دکمه گزارش کردن یا report را در برنامه مورد استفاده قرار می‌دهند، کارمندان واتساپ می‌توانند به محتوای چت خصوصی دسترسی پیدا کنند و آن پیام را در قالب نقض شرایط استفاده از خدمات پلتفرم در اختیار داشته باشند.
