جایزه نوبل فیزیک امسال به دانشمندانی رسید که در مورد تغییرات اقلیمی به جهانیان هشدار داده بودند

جایزه نوبل فیزیک 2021 به 3 دانشمند به نام‌های سیوکورو مانابه، کلاوس هاسلمان و جورجیو پاریسی اهدا شد. این سه دانشمند در طول 60 سال گذشته پیشگام پژوهش‌های تغییرات اقلیمی بوده‌اند و سامانه‌های فیزیکی پیچیده برای پیشبینی این امر مهم، ابداع کرده‌اند.

مانابه 90 ساله و هاسلمان 89 ساله به طور مشترک به دلیل “مدل‌سازی فیزیکی آب و هوای زمین، اندازه‌گیری تغییرات و پیشبینی قابل اطمینان گرمایش زمین” برنده اعلام شدند. هر دو نفر در دهه‌های 1960 و 1970 کار پیشگامانه‌ای را انجام دادند که زنگ خطر اولیه‌ را برای تغییرات اقلیمی به صدا درآورد. نیمی از جایزه به این دو نفر داده می‌شود.

اما «پاریسی»، فیزیکدان 73 ساله، نیمی دیگر از این جایزه را به دلیل “کشف تداخل بی‌نظمی و نوسانات سیستم‌های فیزیکی از مقیاس اتمی تا سیاره‌ای” دریافت خواهد کرد.

کار مانابه در دهه 1960 نشان داد که چگونه افزایش سطح دی اکسید کربن در جو باعث افزایش دمای زمین می‌شود. آکادمی سلطنتی علوم سوئد در بیانیه‌ای اعلام کرد که او با این کار «پایه و اساس توسعه مدل‌های آب و هوایی فعلی» را بنا نهاد.

یک دهه بعد، هاسلمان مدلی ایجاد کرد که آب و هوا و اقلیم را به هم مرتبط می‌کرد.

کشفیات پاریسی «درک و توصیف بسیاری از مفاهیم و پدیده‌های پیچیده متفاوت و ظاهراً کاملاً تصادفی را ممکن ساخت» این آکادمی نوبل در بیانیه خود افزود کارهای او نه‌تنها در فیزیک بلکه در زمینه‌های دیگر مانند ریاضیات، زیست‌شناسی، علوم اعصاب و یادگیری ماشین هم کاربرد دارد.

تصمیم کمیته فیزیک برای بزرگداشت کار‌های پیشگامانه در زمینه تغییرات اقلیمی، چند هفته قبل از دیدار رهبران جهان در COP26 اعلام شده، اجلاس سرنوشت‌سازی در بریتانیا.

مانابه، کارشناس هواشناسی در برنامه علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه پرینستون، از قدرت محاسبه رایانه‌های اولیه استفاده کرد و از آن برای مطالعات اقلیمی استفاده کرد. در اواخر دهه 1960، مدل سامانه آب و هوا روی رایانه‌ای قرار داشت که یک اتاق کامل را اشغال می‌کرد و فقط نیم مگابایت حافظه داشت. پس از صد‌ها ساعت آزمایش، این مدل نشان داد که دی اکسید کربن تأثیر واضح اقلیمی دارد: در مدل آنها هنگامی که سطح دی اکسید کربن دو برابر شد، دمای جهان بیش از 2 درجه سانتی گراد افزایش یافت.

در سال 1980، هاسلمان، استاد مؤسسه هواشناسی ماکس پلانک در هامبورگ آلمان، توانست به این سوال پاسخ دهد که چرا مدل‌های آب و هوایی با وجود تغییرپذیری و آشفتگی می‌توانند قابل اعتماد باشند. علاوه بر این، او روش‌هایی را برای شناسایی تأثیر فعالیت‌های انسانی بر دمای جهانی ابداع کرد.

آنچه بین سه برنده جایزه اشتراک ایجاد می‌کند این است که اقداماتی کرده‌اند تا ویژگی‌های ریزترین و بنیادی‌ترین اجزای جهان طبیعی را توضیح دهند و از این توضیحات برای تبیین پدیده‌های بزرگ و پیچیده استفاده کنند.