فولیکولیت چیست و چطور درمان می‌شود؟
فولیکولیت Folliculitis یک بیماری شایع پوستی است که در آن فولیکول‌های مو ملتهب می‌شوند. معمولاً در اثر عفونت باکتریایی یا قارچی ایجاد می‌شود. در ابتدا ممکن است مانند برجستگی‌های کوچک قرمز رنگ یا جوش‌های سر سفید در اطراف فولیکول‌های مو – جیب‌های کوچکی که هر مو از آن رشد می‌کند – به نظر برسد. عفونت می‌تواند گسترش یابد و به زخم‌های پوسته‌دار غیردرمانی تبدیل شود.
این وضعیت تهدید‌کننده زندگی نیست، اما می‌تواند خارش، درد و شرم‌آور باشد. عفونت‌های شدید می‌توانند باعث ریزش موی دائمی و زخم شوند.
اگر مورد خفیف دارید، احتمالاً طی چند روز با اقدامات اولیه خودمراقبتی برطرف خواهد شد. برای فولیکولیت جدی‌تر یا عودکننده، ممکن است نیاز باشد که برای تجویز دارو به پزشک مراجعه کنید.
انواع خاصی از فولیکولیت به عنوان بثورات وان داغ، برآمدگی‌های تیغ و خارش آرایشگر شناخته می‌شوند.
علائم فولیکولیت
علائم و نشانه‌های فولیکولیت عبارتند از:
- خوشه‌هایی از برجستگی‌های قرمز کوچک یا جوش‌های سر سفید که در اطراف فولیکول‌های مو ایجاد می‌شوند
- تاول‌های پر از چرک که باز می‌شوند و پوسته می‌شوند
- خارش، سوزش پوست
- پوست دردناک و حساس
- یک برآمدگی یا توده متورم بزرگ
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر بیماری شما گسترده است یا علائم و نشانه‌ها پس از چند روز از بین نرفتند، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. ممکن است برای کمک به کنترل این بیماری به آنتی بیوتیک یا داروی ضد قارچ نیاز داشته باشید.
انواع فولیکولیت
دو نوع اصلی فولیکولیت سطحی و عمیق هستند. نوع سطحی قسمتی از فولیکول و نوع عمیق تمام فولیکول را درگیر می‌کند و معمولاً شدیدتر است.
اشکال فولیکولیت سطحی عبارتند از:
- فولیکولیت باکتریایی این نوع رایج با برآمدگی‌های خارش دار، سفید و پر از چرک مشخص می‌شود. زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو با باکتری، معمولاً استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) عفونی می‌شوند. باکتری استاف همیشه روی پوست زندگی می‌کند. اما عموماً فقط زمانی مشکل ایجاد می‌کنند که از طریق بریدگی یا زخم دیگر وارد بدن شما شوند.
- فولیکولیت وان آب گرم (سئودوموناس فولیکولیت). در این نوع، ممکن است یک تا دو روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری‌هایی که باعث ایجاد آن می‌شوند، راش‌های قرمز، گرد و خارش‌دار ایجاد کنید. فولیکولیت وان آب گرم توسط باکتری سودوموناس ایجاد می‌شود که در بسیاری از مکان‌ها از جمله وان‌های آب گرم و استخر‌های آب گرم که سطح کلر و pH در آن‌ها به خوبی تنظیم نمی‌شود، یافت می‌شود.
- برآمدگی‌های تیغ (pseudofolliculitis barbae). این یک تحریک پوستی است که در اثر مو‌های زیر پوستی ایجاد می‌شود. این بیماری عمدتاً مردانی با مو‌های مجعد که خیلی نزدیک تراشیده‌اند را مبتلا می‌کند و بیشتر روی صورت و گردن دیده می‌شود. افرادی که از واکس بیکینی استفاده می‌کنند ممکن است در ناحیه کشاله ران دچار خارش آرایشگر شوند. این وضعیت ممکن است اسکار‌های برجسته تیره (کلوئید) را به جای بگذارد.
- فولیکولیت پیتیروسپوروم . این نوع جوش‌های مزمن قرمز و خارش دار در پشت و قفسه سینه و گاهی در گردن، شانه‌ها، بازو‌ها و صورت ایجاد می‌کند. این نوع در اثر عفونت قارچی ایجاد می‌شود.
اشکال فولیکولیت عمیق عبارتند از:
- سیکوز بارب. این نوع مردانی را که شروع به اصلاح کرده‌اند تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- فولیکولیت گرم منفی این نوع گاهی اوقات در صورت دریافت آنتی بیوتیک طولانی مدت برای آکنه ایجاد می‌شود.
- جوش (furuncles) و carbuncles. این‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که فولیکول‌های مو عمیقاً با باکتری استاف عفونی می‌شوند. جوش معمولاً به طور ناگهانی به صورت یک برآمدگی صورتی یا قرمز دردناک ظاهر می‌شود. کاربونکل خوشه‌ای از جوش است.
- فولیکولیت ائوزینوفیلیک . این نوع عمدتا افراد مبتلا به HIV/AIDS را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم و نشانه‌ها شامل خارش شدید و تکه‌های عودکننده برآمدگی‌ها و جوش‌هایی است که در نزدیکی فولیکول‌های موی صورت و قسمت بالایی بدن ایجاد می‌شوند. پس از بهبودی، پوست آسیب دیده ممکن است تیره‌تر از پوست قبلی شما باشد (هیپرپیگمانته). علت فولیکولیت ائوزینوفیلیک مشخص نیست.
علل فولیکولیت
فولیکولیت اغلب در اثر عفونت فولیکول‌های مو با باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) ایجاد می‌شود. فولیکولیت همچنین ممکن است توسط ویروس‌ها، قارچ‌ها و حتی التهاب ناشی از مو‌های رشد یافته ایجاد شود.
فولیکول‌ها در پوست سر شما متراکم‌ترین هستند و در همه جای بدن شما به جز کف دست، کف پا، لب‌ها و غشا‌های مخاطی شما وجود دارند.
عوامل خطر
هر کسی ممکن است به فولیکولیت مبتلا شود. اما برخی عوامل شما را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کنند، از جمله:
- داشتن یک وضعیت پزشکی که مقاومت شما را در برابر عفونت کاهش می‌دهد، مانند دیابت، لوسمی مزمن و HIV/AIDS
- داشتن آکنه یا درماتیت
- مصرف برخی دارو‌ها مانند کرم‌های استروئیدی یا آنتی بیوتیک درمانی طولانی مدت برای آکنه
- مردی بودن با مو‌های مجعد که اصلاح می‌کند
- پوشیدن مرتب لباس‌هایی که گرما و عرق را به دام می‌اندازد، مانند دستکش لاستیکی یا چکمه‌های بلند
- خیساندن در وان آب گرم که به خوبی نگهداری نمی‌شود
- ایجاد آسیب به فولیکول‌های مو با تراشیدن، اپیلاسیون یا پوشیدن لباس‌های تنگ
عوارض فولیکولیت
عوارض احتمالی فولیکولیت عبارتند از:
- عفونت مکرر یا در حال گسترش
- جوش زیر پوست (فورونکولوز)
- آسیب دائمی پوست، مانند جای زخم یا لکه‌های تیره
- تخریب فولیکول‌های مو و ریزش دائمی مو
جلوگیری
با این نکات می‌توانید از عود فولیکولیت جلوگیری کنید:
- از لباس‌های تنگ خودداری کنید. به کاهش اصطکاک بین پوست و لباس شما کمک می‌کند.
- دستکش لاستیکی خود را بین استفاده خشک کنید. اگر به طور مرتب دستکش لاستیکی می‌پوشید، پس از هر بار استفاده آن‌ها را از داخل بچرخانید، با آب و صابون بشویید و کاملا خشک کنید.
- در صورت امکان از اصلاح خودداری کنید. برای مردانی که برآمدگی‌های تیغ دارند (فولیکولیت کاذب)، گذاشتن ریش ممکن است گزینه خوبی باشد، اگر نیازی به اصلاح صورت ندارید.
- با احتیاط اصلاح کنید. اگر اصلاح می‌کنید، عاداتی مانند موارد زیر را برای کمک به کنترل علائم با کاهش نزدیکی اصلاح و خطر آسیب رساندن به پوست خود اتخاذ کنید:
- اصلاح کمتر
- قبل از اصلاح پوست خود را با آب گرم و صابون آنتی باکتریال بشویید
- استفاده از یک پارچه شستشو یا پد پاک‌کننده با حرکات دایره‌ای ملایم برای بلند کردن مو‌های فرو رفته قبل از اصلاح
- قبل از اصلاح مقدار زیادی لوسیون اصلاح بمالید
- تراشیدن در جهت رشد مو، اگرچه یک مطالعه نشان داد که مردانی که بر خلاف دانه اصلاح می‌کنند، برجستگی‌های پوستی کمتری دارند. ببینید چه چیزی برای شما بهتر عمل می‌کند.
- با استفاده از تیغ برقی یا تیغه محافظ و عدم کشش پوست از اصلاح خیلی نزدیک خودداری کنید
- با استفاده از یک تیغه تیز و بعد از هر ضربه آن را با آب گرم بشویید
- استفاده از لوسیون مرطوب‌کننده بعد از اصلاح
- از استفاده مشترک از تیغ، حوله و دستشویی خودداری کنید
- در نظر گرفتن محصولات موبر (موبر‌ها) یا سایر روش‌های رفع مو‌های زائد. اگرچه آن‌ها نیز ممکن است پوست را تحریک کنند.
- فقط از جکوزی تمیز و استخر‌های گرم استفاده کنید. و اگر وان آب گرم یا استخر آب گرم دارید، به طور مرتب آن را تمیز کنید و طبق توصیه‌ها کلر اضافه کنید.
- با پزشک خود صحبت کنید بسته به موقعیت شما و تعداد دفعات عود، پزشک شما ممکن است کنترل رشد باکتری در بینی را با یک رژیم پنج روزه پماد ضد باکتری و استفاده از شستشوی بدن با کلرهگزیدین (Hibiclens، Hibistat) پیشنهاد دهد. برای اثبات اثربخشی این مراحل به مطالعات بیشتری نیاز است.
تشخیص فولیکولیت
پزشک شما احتمالاً فولیکولیت را با نگاه کردن به پوست و بررسی سابقه پزشکی شما تشخیص می‌دهد. او ممکن است از تکنیکی برای معاینه میکروسکوپی پوست (درموسکوپی) استفاده کند.
اگر درمان‌های اولیه عفونت شما را از بین نبرد، پزشک ممکن است از یک سواب برای نمونه‌برداری از پوست یا مو‌های آلوده شما استفاده کند. این به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا مشخص شود چه چیزی باعث عفونت شده است. به ندرت، بیوپسی پوست ممکن است برای رد سایر شرایط انجام شود.
درمان فولیکولیت
درمان فولیکولیت به نوع و شدت بیماری شما، اقدامات مراقبتی از خود و ترجیحات شما بستگی دارد. گزینه‌ها شامل دارو‌ها و مداخلاتی مانند لیزر مو‌های زائد است. حتی اگر درمان کمک کند، عفونت ممکن است عود کند.
دارو‌ها
- کرم یا قرص برای کنترل عفونت. برای عفونت‌های خفیف، پزشک ممکن است کرم، لوسیون یا ژل آنتی بیوتیک تجویز کند. آنتی بیوتیک‌های خوراکی به طور معمول برای فولیکولیت استفاده نمی‌شوند. اما برای عفونت شدید یا مکرر، پزشک ممکن است آن‌ها را تجویز کند.
- کرم، شامپو یا قرص برای مبارزه با عفونت‌های قارچی. ضد قارچ‌ها برای عفونت‌های ناشی از مخمر به جای باکتری هستند. آنتی بیوتیک‌ها برای درمان این نوع مفید نیستند.
- کرم یا قرص برای کاهش التهاب. اگر فولیکولیت ائوزینوفیلیک خفیف دارید، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که یک کرم استروئیدی را برای کاهش خارش امتحان کنید. اگر HIV/AIDS دارید، ممکن است پس از درمان ضدرتروویروسی علائم فولیکولیت ائوزینوفیلیک خود را بهبود ببخشید.
سایر مداخلات
- جراحی جزئی اگر جوش یا کاربونکل بزرگ دارید، پزشک ممکن است یک برش کوچک در آن ایجاد کند تا چرک را تخلیه کند. این ممکن است درد را تسکین دهد، بهبودی را تسریع کند و جای زخم را کاهش دهد. در صورت ادامه تخلیه چرک، پزشک ممکن است ناحیه مورد نظر را با گاز استریل بپوشاند.
- لیزر مو‌های زائد. اگر سایر درمان‌ها با شکست مواجه شوند، حذف طولانی‌مدت مو‌های زائد با لیزر درمانی ممکن است عفونت را از بین ببرد. این روش گران است و اغلب به چندین درمان نیاز دارد. فولیکول‌های مو را برای همیشه از بین می‌برد و در نتیجه تراکم مو را در ناحیه تحت درمان کاهش می‌دهد. سایر عوارض جانبی احتمالی شامل تغییر رنگ پوست، جای زخم و تاول است.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
موارد خفیف فولیکولیت اغلب با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند. رویکرد‌های زیر ممکن است به تسکین ناراحتی، تسریع بهبود و جلوگیری از گسترش عفونت کمک کند:
- یک پارچه گرم و مرطوب یا کمپرس بمالید. این کار را چند بار در روز انجام دهید تا ناراحتی را از بین ببرید و در صورت نیاز به تخلیه آن ناحیه کمک کنید. کمپرس را با محلول آب نمک (1 قاشق چایخوری نمک خوراکی در 2 فنجان آب) مرطوب کنید.
- از آنتی بیوتیک‌های بدون نسخه استفاده کنید. ژل‌ها، کرم‌ها و شوینده‌های مختلف ضد عفونت بدون نسخه را امتحان کنید.
- از لوسیون‌های تسکین دهنده استفاده کنید. سعی کنید خارش پوست را با یک لوسیون تسکین دهنده یا کرم هیدروکورتیزون بدون نسخه تسکین دهید.
- پوست آسیب دیده را تمیز کنید. به آرامی پوست آلوده را دو بار در روز با صابون آنتی باکتریال بشویید. هر بار از یک حوله و حوله تمیز استفاده کنید و حوله یا حوله خود را به اشتراک نگذارید. برای شستن این وسایل از آب گرم و صابون استفاده کنید. و لباس‌هایی را که به ناحیه آسیب دیده برخورد کرده‌اند بشویید.
- از پوست محافظت کنید. در صورت امکان، اصلاح را متوقف کنید، زیرا اغلب موارد خارش آرایشگاه چند هفته پس از توقف اصلاح برطرف می‌شود.
آماده شدن برای قرار ملاقات شما
احتمالاً با مراجعه به پزشک مراقبت‌های اولیه شروع کنید. او ممکن است شما را به یک پزشک متخصص در اختلالات پوستی (متخصص پوست) ارجاع دهد.
برای اینکه بیشترین استفاده را از قرار ملاقات خود ببرید، ایده خوبی است که به خوبی آماده باشید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند آماده شوید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
- علائمی را که تجربه می‌کنید، از جمله علائمی که به نظر می‌رسد با وضعیت پوست شما ارتباطی ندارد، فهرست کنید.
- اطلاعات شخصی کلیدی را فهرست کنید، از جمله هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی.
- تمام دارو‌ها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید فهرست کنید.
- سوالاتی را که باید از پزشک خود بپرسید فهرست کنید.
برای فولیکولیت، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل‌ترین علت علائم من چیست؟
- دلایل احتمالی دیگر برای علائم من چیست؟
- آیا به هیچ آزمایشی نیاز دارم؟
- بهترین درمان برای وضعیت من چیست؟
- من این شرایط سلامتی دیگر را دارم. چگونه می‌توانم آن‌ها را با هم مدیریت کنم؟
- چه نوع عوارض جانبی را می‌توانم از درمان انتظار داشته باشم؟
- آیا جایگزین عمومی برای دارویی که برای من تجویز می‌کنید وجود دارد؟
- آیا بروشور‌های مرتبط یا مواد چاپی دیگری دارید که بتوانم با خود به خانه ببرم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
- چه چیزی تعیین می‌کند که آیا باید برای یک ویزیت بعدی برنامه‌ریزی کنم؟
از پرسیدن هر سوال دیگری که در طول قرار ملاقات برای شما پیش می‌آید دریغ نکنید.
از پزشک خود چه انتظاری دارید
پزشک شما احتمالاً تعدادی سوال از شما می‌پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آن‌ها ممکن است زمانی را برای مرور نکاتی که می‌خواهید زمان بیشتری را صرف آن کنید، اختصاص دهد. پزشک شما ممکن است بپرسد:
- چه مدت است که این عفونت پوستی را دارید؟
- آیا سابقه درماتیت دارید؟
- آیا کار یا سرگرمی شما دستان شما را در معرض گرما و رطوبت، مانند پوشیدن دستکش لاستیکی قرار می‌دهد؟
- آیا یک یا دو روز قبل از اینکه متوجه بثورات پوستی خود شوید در وان آب گرم یا استخر آب گرم بودید؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- آیا پوست شما خارش دارد؟ آیا در لمس دردناک است؟
- آیا به نظر می‌رسد چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
- آیا چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟
کاری که در این بین می‌توانید انجام دهید
گاهی اوقات فولیکولیت بدون درمان دارویی از بین می‌رود. اقدامات خودمراقبتی، مانند کمپرس گرم و کرم‌های ضد خارش، می‌توانند به تسکین علائم و نشانه‌های شما کمک کنند.
