فیلم ری ، استان زندگی ری چارلز – نقد، بررسی و خلاصه داستان – Ray 2004
ری داستان زندگی ری چارلز، خواننده و آهنگساز اسطورهای موسیقی بلوز است. این فیلم زندگینامهای را تیلور هکفورد، کارگردان شصت سالهٔ نیویورکی، و سازندهٔ فیلمهای موفقی همچون یک افسر و یک آقا کارگردانی کرده است. هکفورد دوران حرفهای خود را از سال ۱۹۸۰ با ساختن فیلم بت آغاز کرد. این فیلم دربردارندهٔ نگاه متفاوت فیلمساز به صنعت موسیقی پاپ آمریکا در اواخر دهههای پنجاه میلادی است. فیلم دیگر هکفورد، درود بر چاک بری: راک اندرول، مجموعهای است از مصاحبهای با بزرگان موسیقی راک اندرول در دههٔ ۱۹۶۰. و با توجه به چنین سابقهای است که استودیوی فیلمسازی یونیورسال، تیلور هکفورد را برای کارگردانی فیلم ری انتخاب و استخدام کرده است.
زندگی ری چارلز (با نام اصلی ری چارلز رابینسون) به سبب دارا بودن جذابیتهای بسیار، به قول معروف جان میدهد برای ساختن یک فیلم زندگینامهای اما افسوس که تیلور هکفورد به رغم سابقهای طولانی فیلمسازیاش نتوانسته به طور کامل از این منبع لایزال جذابیت، بهره ببرد. نتیجه کار، فیلم طولانی و خستهکنندهای است که فقط به خاطر دو ویژگیاش ارزش تماشا کردن دارد. و این دو ویژگی عبارت است از: نخست بازی بسیار عالی جیمی فاکس و دیگری ترانهها و آهنگهای اریژینال و جاودانی ری چارلز که در طول فیلم پخش میشود.
ری چارلز در ۲۷ سپتامبر سال ۱۹۳۰ در شهر آلبانی واقع در ایالت جورجیای آمریکا متولد شد. این موزیسین سیاهپوست و نابینا باوجودیکه در یک خانواده فقیر متولد شد و با موانع بزرگی همچون نابینایی و تبعیض نژادی مواجه بود اما نهایتاً با تکیهبر استعداد موسیقیایی خود توانست به یک ستاره بزرگ موسیقی کشورش تبدیل شود. چارلز چند ماه پیش درگذشت و از همان زمان استودیوی یونیورسال تصمیم گرفت فیلم زندگینامهای وی را بسازد.
فیلم زندگینامهای ری از سال ۱۹۵۱ آغاز میشود. ری چارلز (جیمی فاکس) در این هنگام جوان بیست و یک سالهای است که با هدف اجرای موسیقی در یک نوشکده عازم شهر سیاتل شده. فیلم به تدریج مسیر پیشرفت ری چارلز را در عالم موسیقی ترسیم میکند و در طول این مسیر، با عرضه صحنههای بازگشت به گذشته (فلاشبکها)، حوادث مهم دوران کودکی و نوجوانی وی را شرح میدهد. ری در خانوادهای فقیر و در یک دوران اقتصادی حاد و ناگوار به دنیا آمد. بیشتر اوقات فیلم اختصاص دارد به شرح و بیان حوادث زندگی ری چارلز در دهه پنجاه میلادی و اوایل دهه شصت. چارلز در این فاصله زمانی توفیق یافت از مرتبه یک خوانندهٔ گمنام نوشکدهها به سوپراستار دنیای موسیقی کشورش تبدیل شود. و او در طی عبور از این مسیر، عاشق شدی و ازدواج کرد، معتاد به مواد مخدر شد و سپس اعتیاد خود را کنار گذاشت و صاحب فرزندی نامشروع شد.
ری چارلز همچنین یکی از حامیان جنبش حقوق مدنی در آمریکا بود و برای رفع تبعیض نژادی در جامعه آمریکا تلاشهای بسیاری کرد. حمایت او از جنبش ضد تبعیض نژادی «حقوق مدنی» باعث شد تا مقامات ایالت جورجیا وی را برای مدتی ممنوع صدا بکنند؛ هر چند که این ممنوعیت چندان به درازا نکشید زیرا مردم جورجیا از جمله تحسینکنندگان صدای چارلز و به ویژه ترانهای جاودانه وی، جورجیا در ذهن من، بودند. ری چارلز در طی قریب پنجاه سال فعالیت موسیقیایی پربار خود، بیش از ده جایزه گرمی (معتبرترین جایزه در عالم موسیقی) را از آن خود ساخت. محبوبیت چارلز تا به آنجا بود که رؤسای جمهور آمریکا در ضیافتهای کاخ سفید از وی برای اجرای برنامه دعوت میکردند. مرگ چارلز در اوایل سال جاری باعث تاثر بسیاری از سیاهپوستان و آمریکاییهای دوستدار موسیقی شد.
یکی از ایرادهای اصلی فیلم ری، زمان طولانی دو و نیم ساعته آن است. حداقل یک ساعت یا حتی یک و نیم ساعت از طول فیلم زیادی است. به قول یکی از منتقدان، زندگی واقعی ری چارلز از هر حیث استثنایی و منحصر به فرد است اما هر کس فیلم ری را ببیند این گونه میپندارد که ری چارلز مسیر کلیشهای و معمولی را در صنعت موسیقی کشورش طی کرد. درمجموع میتوان گفت که تیلور هکفورد افسانهای زندگی این هنرمند را به یک اپرای صابونی بد مبدل کرده است. اما همانطور که در ابتدای این نوشته اشاره کردم، بازی جیمی فاکس در قالب ری چارلز فوق العاده است. شباهت فیزیکی میان فاکس و ری چارلز واقعی بسیار زیاد است (البته به جز آن صحنهای که فاکس عینک آفتابی را از چشم اشک برمیدارد). پیانو زدنهای فاکس کاملاً واقعی است و توسط خود او صورتگرفته.