فیلم بانوی آهنین – نقد، بررسی و خلاصه داستان – The Iron Lady 2011

کارگردان: فیلیدا لوید. بازیگران: مریل استریپ ‌(مارگارت تاچر)‌، جیم برادبنت ‌(دنیس تاچر)‌، سوزان براون ‌(جون)‌، الکساندرا روچ ‌(مارگارت تاچر جوان)‌، اولیویا کولمن ‌(کارول تاجر)‌، هری الوید ‌(دنیس تاجر جوان)‌. ۱۰۵ دقیقه، درجه نمایشی: 13PG-

((بانوی آهنین)) لقبی بود که دوستداران و ستایشگران مارگارت تاچر، اولین نخست وزیر زن بریتانیا و تأثیرگذارترین سیاستمدار بریتانیایی پسا- جنگ جهانی دوم، روی او گذاشته بودند. تاچر حقیقتاً سیاستمدار هوشمند و پرتوانی بود و بسیار جلوتر از زمان خودش حرکت می‌کرد. تاچر از جمله پیشگامان نهضت خصوصی کردن موسسات و صنایع بزرگ دولتی بود. در آن زمان که تاچر خطوط هواپیمایی ورشکستهٔ بریتانیا را به بخش تصمیم او چقدر درست بوده است. مارگارت تاچر با رفرم‌های اقتصادی خود، گسترهٔ فراخ‌تری را برای تجارت آزاد در کشورش باز کرد. تاچر با شجاعتی مثال زدنی درگیر جنگ با آرژانتین بر سر جزایر فالکلند ‌(مالویناس) شد و به همراه رونالد ریگان رئیس جمهوری وقت آمریکا نقش پررنگی در تضعیف و فروپاشی نظام کمونیستی شوروی ایفا کرد؛ هر چند که منفور خیلی‌ها بود.

اما متأسفانه فیلم بانوی آهنین نتوانسته قدرت‌ها و توانایی‌های این کشیده شده در فیلم بانوی آهنین نه کاریزماتیک است نه جالب. فیلم سیاستمدار نافد بریتانیایی را نشان بدهد. مارگارت تاچر به تصویر از تاچر زمان حاضر شروع می‌کند. در این زمان بیست سال از زمانی که تاجر نخست وزیر بریتانیا بود می‌گذرد و او حالا پیرزن ۸۵ ساله‌ای است که دچار زوال عقل شده و با روح شوهر مرده‌اش حرف می‌زند. فیلم نکات برجسته در دوران کاری و حرفه‌ای تاچر را به صورت فلاش بک (صحنه‌های بازگشت به گذشته) نشان میدهد. اما این صحنه‌های بازگشت به گذشته بدجوری کوتاه و مختصر و کم رمق است، مثلاً ماجرای جنگ با آرژانتین و یا قضیهٔ انفجار بمبی که نزدیک بود تاچر را بکشد، خیلی تند و سریع به تصویر کشیده شده. یا رابطهٔ نزدیک و جالب تاچر با رونالد ریگان صرفا در قالب صحنه‌ای که این دو را در یک مجلس شام رسمی در حال رقص با هم نشان می‌دهد نمایانده شده است.

فیلم اوقات زیادی را صرف تاچر پیرزن زمان حال کرده است. این صحنه‌ها کاملا غیرضروری و زائد است. ارزش و اهمیت مارگارت تاچر در تأثیری بود که او بر سیاست‌های بریتانیا و جهان گذاشت. فیلمساز باید فیلم‌اش را روی این محور به جلو می‌برد و قضیهٔ غیر مهم و بی ارزش پیرزن عقل باخته را رها می‌کرد. متأسفانه فیلم گام و ضرباهنگ گندی دارد. گام کند ایرادی نداشت به شرطی که ما شاهد بازی‌های سطح بالای بازیگران می‌بودیم یا شنوندهٔ دیالوگ‌های غنی و پرمغز می‌بودیم. اما فیلم بانوی آهنین فاقد این دو ویژگی است و به همین دلیل گام و ریتم کندش به شدت آزاردهنده است. مریل استریپ با یک گریم سنگین نقش مارگارت تاچر را بازی کرده است. متأسفانه ضعف‌های فیلمنامه‌ای اجازه نداده که این بازیگر بتواند تاچر واقعی را تجسم ببخشد، گریم چند لایه‌ای که روی صورت مریل استریپ گذاشته شده، مانع از این شده که او بتواند از عضلات صورت‌اش بهترین استفاده را بکند. و این یک محدودیت بزرگ برای بازیگری است که حرکات عضلات صورت‌اش همواره نقش بزرگی در نقش آفرینی‌هایش داشته. اما لهجهٔ مریل استریپ طبق معمول معرکه است. او توانسته کاملا شبیه تاجر حرف بزند بیخود نیست که لقب ((بانوی هزار لهجه)) را روی مریل استریپ گذاشته‌اند.

بهترین بازیگر فیلم، الکساندرا روی است که نقش مارگارت تاچر جوان را بازی کرده است. روچ به مراتب در خلق مارگارت تاچر بر روی پردهٔ سینما موفق‌تر از مریل استریپ عمل کرده و بهترین صحنه‌های فیلم همان صحنه‌هایی است که روچ در آن‌ها حضور دارد. تماشای اینکه تاجر جوان چگونه توانست به دنیای مردانهٔ سیاست راه باید جالب است و این شاید مهم‌ترین ویژگی فیلم باشد. من شخصا از صحنه‌های مجلس عوام خیلی لذت بردم ولی حیف که خیلی کوتاه بود. از شما چه پنهان این مجلس عوام انگلیسی‌ها با آن معماری خاص قدیمی‌اش یکی از جالب ترین مکان‌های دنیاست. از معماری داخلی هر مجلس و پارلمانی می‌توان پی به میزان آزادی و دموکراسی در آن کشور برد، در مجلس عوام انگلستان نمایندگان احزاب موافق و مخالف کاملا رودررو و چشم در چشم یکدیگر حرف‌هایشان را به هم می‌زنند و فکر نمی‌کنم مکانی جالب تر از این را بشود در عالم سیاست یافت.

در اینجا شئت سر جای خودش باقی است اما کسی با کسی تعارف ندارد و باز فکر نکنم هیچ جایی به اندازهٔ انگلستان وزرا و نخست وزیرش در برابر نمایندگان ملت مسئول و پاسخگو باشند. سیاست‌های انگلیسی یک جذابیت سینمایی دیگر هم دارد، انگلستان شاید تنها کشوری در جهان باشد که قانون اساسی مدون ندارد. سیاست در این کشور صرفا مبتنی بر غرف و سنت‌هاست و همین ویژگی دستمایهٔ خوبی است برای سینما با ویژگی‌های جالب این دنیای سیاسی خاص و آدم‌های شاخص آن را بیشتر بنمایاند، اما متأسفانه فیلم بانوی آهنین نتوانسته از این جذابیت‌های بالقوهای سیاست‌های انگلیسی به نحو شایسته بهره برداری بکند، آن یک دهه ای که مارگارت تاچر در رأس قدرت بود، انگلیسی‌ها پیامدهای خوب و بد بسیاری را تجربه کردند اما فیلم بانوی آهنین نتوانسته این پیامدها را نشان بدهد. به قول یکی از منتقدان آمریکایی ((آدم با مراجعه به مدخل مارگارت تاچر در ویکی پدیا اطلاعات بسیار بیشتری دربارهٔ تاجر به دست می‌آورد تا با تماشای این فیلم))!