مدولوبلاستوما چه نوع تومور مغزی است؟ چه علائمی دارد و چطور تشخیص داده می‌شود؟
مدولوبلاستوما Medulloblastoma یک تومور سرطانی (بدخیم) مغز است که از قسمت تحتانی پشت مغز به نام مخچه شروع می‌شود. مخچه در هماهنگی، تعادل و حرکت عضلات نقش دارد.
مدولوبلاستوما تمایل دارد از طریق مایع مغزی نخاعی (CSF) – مایعی که مغز و نخاع شما را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند – به سایر نواحی اطراف مغز و نخاع گسترش یابد. این تومور به ندرت به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابد.
مدولوبلاستوما نوعی تومور جنینی است – توموری که از سلول‌های جنینی (جنی) مغز شروع می‌شود. بر اساس انواع مختلف جهش ژنی، حداقل چهار زیرگروه مدولوبلاستوما وجود دارد. اگرچه مدولوبلاستوما ارثی نیست، سندرم‌هایی مانند سندرم گورلین یا سندرم تورکو ممکن است خطر ابتلا به مدولوبلاستوما را افزایش دهند.
علائم و نشانه‌های مدولوبلاستوما ممکن است شامل سردرد، حالت تهوع، استفراغ، خستگی، سرگیجه، دوبینی، هماهنگی ضعیف، راه رفتن ناپایدار و سایر نگرانی‌ها باشد. این علائم ممکن است مربوط به خود تومور یا به دلیل افزایش فشار در مغز باشد.
مدولوبلاستوما می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما اغلب در کودکان خردسال رخ می‌دهد. اگرچه مدولوبلاستوما نادر است، اما شایع‌ترین تومور سرطانی مغز در کودکان است. کودکان باید در مرکزی ویزیت شوند که دارای تیمی از متخصصان اطفال با تخصص و تجربه در زمینه تومور‌های مغزی اطفال با دسترسی به آخرین فناوری و درمان‌های کودکان باشد.
تشخیص
فرآیند تشخیص معمولاً با بررسی تاریخچه پزشکی و بحث در مورد علائم و نشانه‌ها شروع می‌شود. آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص مدولوبلاستوما عبارتند از:
- معاینه عصبی. در طی این روش بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی و رفلکس‌ها آزمایش می‌شود. این به تعیین اینکه کدام قسمت از مغز ممکن است تحت تأثیر تومور باشد کمک می‌کند.
- تست‌های تصویربرداری آزمایش‌های تصویربرداری می‌تواند به تعیین محل و اندازه تومور مغزی کمک کند. این آزمایش‌ها همچنین برای شناسایی فشار یا انسداد مسیر‌های CSF بسیار مهم هستند. توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ممکن است بلافاصله انجام شود. این آزمایشات اغلب برای تشخیص تومور‌های مغزی استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از تکنیک‌های پیشرفته مانند MRI پرفیوژن و طیف سنجی تشدید مغناطیسی استفاده شود.
- آزمایش نمونه بافتی (بیوپسی). نمونه‌برداری معمولاً انجام نمی‌شود، اما اگر آزمایش‌های تصویربرداری معمولی مدولوبلاستوما نباشد، ممکن است توصیه شود. نمونه بافت مشکوک در آزمایشگاه برای تعیین انواع سلول‌ها تجزیه و تحلیل می‌شود.
- برداشتن مایع مغزی نخاعی برای آزمایش (پنکسیون کمری). این روش که شیر نخاعی نیز نامیده می‌شود، شامل قرار دادن یک سوزن بین دو استخوان در قسمت تحتانی ستون فقرات است تا مایع مغزی نخاعی را از اطراف نخاع خارج کند. این مایع برای جستجوی سلول‌های تومور یا سایر ناهنجاری‌ها آزمایش می‌شود. این آزمایش تنها پس از مدیریت فشار در مغز یا برداشتن تومور انجام می‌شود.
درمان
درمان مدولوبلاستوما معمولاً شامل جراحی و به دنبال آن پرتودرمانی یا شیمی درمانی یا هر دو است. سن و سلامت عمومی، نوع و محل تومور، درجه و وسعت تومور و عوامل دیگر در تصمیم‌گیری‌های درمانی نقش دارند. گزینه‌ها عبارتند از:
- جراحی برای از بین بردن تجمع مایع در مغز. مدولوبلاستوما ممکن است رشد کند تا جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود کند، که می‌تواند باعث تجمع مایعی شود که به مغز فشار می‌آورد (هیدروسفالی). ممکن است جراحی برای ایجاد مسیری برای جریان مایع از مغز (درن بطن خارجی یا شانت بطنی-پریتونئال) توصیه شود. گاهی اوقات می‌توان این روش را با جراحی برای برداشتن تومور ترکیب کرد.
- جراحی برای برداشتن مدولوبلاستوما. یک جراح مغز کودکان یا بزرگسالان (جراح مغز و اعصاب) تومور را برمی دارد و مراقب است که به بافت مجاور آسیب نرساند. اما گاهی اوقات حذف کامل تومور ممکن نیست زیرا مدولوبلاستوما در نزدیکی ساختار‌های حیاتی در اعماق مغز تشکیل می‌شود. همه بیماران مبتلا به مدولوبلاستوما باید پس از جراحی درمان‌های اضافی را برای هدف قرار دادن سلول‌های باقی مانده دریافت کنند.
- پرتو درمانی. یک انکولوژیست پرتودرمانی کودکان یا بزرگسالان، پرتودرمانی را برای مغز و نخاع با استفاده از پرتو‌های پرانرژی، مانند اشعه ایکس یا پروتون، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی اجرا می‌کند. پرتودرمانی استاندارد را می‌توان استفاده کرد، اما پرتو درمانی با پرتو پروتون – که در تعداد محدودی از مراکز مراقبت بهداشتی عمده در ایالات متحده موجود است – دوز‌های هدفمند بالاتری از تشعشع را به تومور‌های مغزی می‌رساند و قرار گرفتن در معرض پرتو را در بافت سالم مجاور به حداقل می‌رساند.
- شیمی درمانی شیمی درمانی از دارو‌ها برای از بین بردن سلول‌های تومور استفاده می‌کند. به طور معمول، کودکان و بزرگسالان مبتلا به مدولوبلاستوما این دارو‌ها را به صورت تزریق در ورید (شیمی‌درمانی داخل وریدی) دریافت می‌کنند. شیمی درمانی ممکن است پس از جراحی یا پرتودرمانی یا در موارد خاص همزمان با پرتودرمانی توصیه شود. در برخی موارد، شیمی درمانی با دوز بالا و به دنبال آن نجات سلول‌های بنیادی (پیوند سلول‌های بنیادی با استفاده از سلول‌های بنیادی خود بیمار) ممکن است استفاده شود.
- آزمایشات بالینی کارآزمایی‌های بالینی، شرکت‌کنندگان واجد شرایط را برای مطالعه اثربخشی درمان‌های جدید یا مطالعه روش‌های جدید استفاده از درمان‌های موجود، مانند ترکیب‌های مختلف یا زمان‌بندی پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، ثبت‌نام می‌کنند. این مطالعات فرصتی را برای آزمایش آخرین گزینه‌های درمانی فراهم می‌کند، اگرچه ممکن است خطر عوارض جانبی شناخته نشده باشد. برای مشاوره با پزشک خود صحبت کنید.
