تحقیق جدید: «مومیایی فریادزن» در رنج و درد شدید مرده است
یک تیم تحقیقاتی ادعا میکند که مومیایی معروف به «مومیایی فریادزن»، که به خاطر حالت چهرهی منقبضش مشهور است، احتمالاً در درد شدید جان سپرده است. این کشف، نظریهای را که از زمان کشف این مومیایی تقریباً یک قرن پیش مطرح شده بود، تقویت میکند.
کشف مومیایی
این مومیایی در سال ۱۹۳۵ توسط یک تیم اکتشافی از موزه متروپولیتن در تابوت چوبی زیر مقبره سنموت در دیر البحری، واقع در تبس باستانی، پیدا شد. این زن مومیایی شده، کلاهگیسی سیاه و انگشترهای طلا و نقره به دست داشت، اما حالت چهرهی او، با دهان باز و فک کمی کج، بیشتر از همه توجهها را جلب کرد.
تحلیلهای اولیه
در سال ۲۰۲۰، زاهی حواس و سحر سلیم با تحلیل این مومیایی ۳۰۰۰ ساله به این نتیجه رسیدند که این زن مصری باستانی از حمله قلبی درگذشته است. این تیم نتیجه گرفت که درد او در زمان مومیایی شدن ثبت شده و به همین دلیل او را «مومیایی فریادزن» نامیدند. در تحقیقات، این نمونه با عنوان «زن ناشناس A» شناخته میشود.
تأییدیه تحقیق جدید
حال، یک مقاله منتشر شده در مجله Frontiers in Medicine این یافتهها را تأیید کرده و به شک و تردیدهایی که در مورد شرایط مرگ این زن وجود داشت پاسخ داده است.
توضیحات رهبری تیم تحقیقاتی
سلیم، رادیولوژیست دانشگاه قاهره و نویسنده اصلی تحقیق، در ایمیلی توضیح داد که مومیاییها در مصر باستان با دقت زیادی نگهداری میشدند تا در دنیای پس از مرگ زیبا به نظر برسند. او افزود که مومیایی در وضعیت خوبی نگهداری شده بود و ردپای مواد گرانبهای مومیایی بر سطح بدن او مشاهده شد، که این نشان میدهد فرایند مومیایی شدن به دقت انجام شده و دهان او به عمد باز نگه داشته نشده است.
نظریه اسپاسم کاداوریک
تیم سلیم فرض میکند که این زن ممکن است دچار اسپاسم کاداوریک شده باشد، که نوعی انقباض عضلانی نادر است که دقیقاً قبل از مرگ رخ میدهد. عضلات ممکن است تا ۳۶ ساعت منقبض بمانند و تیم تحقیقاتی پیشنهاد میدهد که این فرد قبل از آرام شدن عضلات مومیایی شده و چهرهاش در حالت مرگ حفظ شده است. این وضعیت ممکن است باعث شده باشد که مومیاییکنندگان نتوانند دهان او را ببندند.
نظریه حمله قلبی
پژوهشگران بر این باورند که این زن ممکن است بر اثر حمله قلبی درگذشته باشد. یک تحقیق در سال ۲۰۱۳ نشان داد که ۳۴ درصد از مومیاییهای آن زمان دارای نشانههای بیماری قلبی بودند. به عنوان مقایسه، در سال ۲۰۲۲، یک از هر پنج مرگ به نوعی از بیماری قلبی نسبت داده میشد.
تحلیل مواد مومیایی
رندال تامپسون، متخصص قلب و نویسنده اصلی مطالعه جهانی HORUS، میگوید که تحقیق درباره رزینها و سایر مواد مومیایی در این مطالعه مفید است و روشهای نویسندگان نوآورانه و دقیق هستند. تامپسون افزود که در حالی که توضیح تیم تحقیقاتی درباره دهان باز منطقی است، آنها هیچ شواهد مستقیمی برای تأیید یا رد این نظریه در مورد این مومیایی خاص ندارند.
بررسیهای بیشتر
سلیم افزود که اسپاسم کاداوریک فرایندی است که هنوز به خوبی شناخته نشده و به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. همچنین، مطالعات بیشتری بر روی مومیاییهای با حالت چهره فریادزن ممکن است روشنایی بیشتری بر این وضعیت بیافکند.
اسپاسم کاداوریک (Cadaveric Spasm) یا «انقباض مرگ» نوعی انقباض ناگهانی و شدید عضلات است که در لحظات پایانی زندگی یا بلافاصله پس از مرگ رخ میدهد. این پدیده نادر، برخلاف سفتشدگی جسد یا ریگور مورتیس (Rigor Mortis)، محدود به گروه خاصی از عضلات و معمولاً در شرایط خاص ایجاد میشود.
علل ایجاد اسپاسم کاداوریک
چندین عامل ممکن است در ایجاد اسپاسم کاداوریک نقش داشته باشند:
- استرس شدید و ضربه عاطفی:
- افرادی که در شرایط استرسزا و ضربه عاطفی شدید قرار دارند، ممکن است به اسپاسم کاداوریک مبتلا شوند. این حالت میتواند در مواردی مانند قتل یا حوادث ناگهانی رخ دهد.
- فعالیت عضلانی شدید قبل از مرگ:
- افرادی که قبل از مرگ در حال فعالیت شدید بدنی بودهاند، ممکن است این حالت را تجربه کنند. به عنوان مثال، سربازان در میدان جنگ یا افراد در حال فرار از خطر.
- اختلالات الکترولیتی:
- اختلالات در توازن الکترولیتهای بدن نیز میتواند منجر به اسپاسم عضلانی شود. این اختلالات ممکن است در اثر شرایطی مانند کمآبی یا مصرف برخی داروها ایجاد شوند.
- مسمومیت:
- مسمومیت با برخی مواد شیمیایی و سمی نیز میتواند باعث اسپاسم کاداوریک شود. برخی از این مواد ممکن است تاثیر مستقیم بر روی سیستم عصبی و عضلانی داشته باشند.
تفاوت اسپاسم کاداوریک با ریگور مورتیس یا جمود نعشی
ریگور مورتیس یا سفتشدگی جسد، فرایندی است که در تمام عضلات بدن پس از مرگ رخ میدهد و به تدریج طی چند ساعت تا چند روز ادامه دارد. این پدیده به دلیل تجزیه آدنوزین تریفسفات (ATP) و افزایش سطح کلسیم در سلولهای عضلانی رخ میدهد.
اما اسپاسم کاداوریک برخلاف ریگور مورتیس، بلافاصله پس از مرگ و فقط در گروه خاصی از عضلات ایجاد میشود. این حالت میتواند چند ساعت ادامه داشته باشد و سپس با شروع ریگور مورتیس از بین برود.