یائسگی چه علائمی دارد؟ شیوه درمان برخی علائم مزاحم آن

یائسگی Menopause زمانی است که نشان دهنده پایان چرخه قاعدگی شماست. این بیماری پس از ۱۲ ماه بدون قاعدگی تشخیص داده میشود. یائسگی ممکن است در ۴۰ یا ۵۰ سالگی اتفاق بیفتد، اما میانگین سنی در ایالات متحده ۵۱ سال است.
یائسگی یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است. اما علائم جسمی مانند گرگرفتگی و علائم احساسی یائسگی ممکن است خواب شما را مختل کند، انرژی شما را کاهش دهد یا بر سلامت عاطفی تأثیر بگذارد. درمانهای مؤثر زیادی وجود دارد، از تنظیم سبک زندگی گرفته تا هورمون درمانی.
علائم
در ماهها یا سالهای منتهی به یائسگی (پری یائسگی)، ممکن است این علائم و نشانهها را تجربه کنید:
- پریودهای نامنظم
- خشکی واژن
- گرگرفتگی
- لرز
- عرق شبانه
- مشکلات خواب
- تغییرات خلق و خوی
- افزایش وزن و کاهش متابولیسم
- موهای نازک و خشکی پوست
- از دست دادن پری سینه
علائم و نشانهها، از جمله تغییر در قاعدگی میتواند در بین زنان متفاوت باشد. به احتمال زیاد، قبل از پایان دورههای قاعدگی، بینظمیهایی را تجربه خواهید کرد.
پرش پریود در دوران پیش از یائسگی امری رایج و مورد انتظار است. اغلب، دورههای قاعدگی یک ماه از بین میرود و بازمیگردد، یا چندین ماه از بین میرود و سپس دوباره چرخههای ماهانه برای چند ماه شروع میشود. پریودها معمولاً در چرخههای کوتاهتر اتفاق میافتند، بنابراین به هم نزدیکتر هستند. با وجود پریودهای نامنظم، بارداری امکانپذیر است. اگر قاعدگی را رد کردهاید اما مطمئن نیستید که دوران یائسگی را شروع کردهاید، آزمایش بارداری را در نظر بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
برای مراقبتهای بهداشتی پیشگیرانه و هرگونه نگرانی پزشکی، مرتباً با پزشک خود ملاقات کنید. در طول و بعد از یائسگی به گرفتن این قرارها ادامه دهید.
مراقبتهای بهداشتی پیشگیرانه با افزایش سن ممکن است شامل تستهای غربالگری توصیه شده مانند کولونوسکوپی، ماموگرافی و غربالگریتری گلیسیرید باشد. پزشک شما ممکن است آزمایشها و معاینات دیگری را نیز توصیه کند، از جمله آزمایش تیروئید در صورت پیشنهاد سابقه، و معاینه سینه و لگن.
اگر بعد از یائسگی خونریزی از واژن دارید، همیشه به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
علل
یائسگی میتواند ناشی از:
- کاهش طبیعی هورمونهای تولید مثل. با نزدیک شدن به اواخر دهه ۳۰ زندگی، تخمدانهای شما شروع به تولید استروژن و پروژسترون کمتری میکنند – هورمونهایی که قاعدگی را تنظیم میکنند – و باروری شما کاهش مییابد.
در ۴۰ سالگی، دورههای قاعدگیتان ممکن است طولانیتر یا کوتاهتر، سنگینتر یا سبکتر و کم و بیش مکرر شود، تا اینکه در نهایت – به طور متوسط تا سن ۵۱ سالگی – تخمدانهای شماترشح تخمک را متوقف کنند و دیگر پریود نشوید.
- جراحی که تخمدانها را خارج میکند (اووفورکتومی). تخمدانهای شما هورمونهایی از جمله استروژن و پروژسترون تولید میکنند که چرخه قاعدگی را تنظیم میکنند. جراحی برای برداشتن تخمدانها باعث یائسگی فوری میشود. دورههای شما متوقف میشود و احتمالاً گرگرفتگی خواهید داشت و سایر علائم و نشانههای یائسگی را تجربه خواهید کرد. علائم و نشانهها میتوانند شدید باشند، زیرا تغییرات هورمونی به طور ناگهانی و نه تدریجی در طی چندین سال رخ میدهد.
جراحی که رحم شما را برمیدارد اما تخمدانها را برداشته نمیشود (هیسترکتومی) معمولاً باعث یائسگی فوری نمیشود. اگرچه دیگر پریود نمیشوید، تخمدانهای شما همچنان تخمکها را آزاد میکنند و استروژن و پروژسترون تولید میکنند.
- شیمی درمانی و پرتودرمانی. این درمانهای سرطان میتوانند باعث یائسگی شوند و علائمی مانند گرگرفتگی در طول دوره درمان یا مدت کوتاهی پس از آن ایجاد کنند. توقف قاعدگی (و باروری) همیشه پس از شیمی درمانی دائمی نیست، بنابراین اقدامات کنترل بارداری همچنان ممکن است مورد نظر باشد. پرتودرمانی تنها در صورتی بر عملکرد تخمدان تأثیر میگذارد که پرتو به سمت تخمدانها باشد. پرتودرمانی سایر قسمتهای بدن، مانند بافت سینه یا سر و گردن، تأثیری بر یائسگی نخواهد داشت.
- نارسایی اولیه تخمدان. حدود ۱ درصد از زنان یائسگی را قبل از ۴۰ سالگی تجربه میکنند (یائسگی زودرس). یائسگی زودرس ممکن است ناشی از نارسایی تخمدانها در تولید سطوح طبیعی هورمونهای تولید مثلی باشد (نارسایی اولیه تخمدان)، که میتواند ناشی از عوامل ژنتیکی یا بیماری خودایمنی باشد. اما اغلب هیچ دلیلی برای یائسگی زودرس نمیتوان یافت. برای این زنان، معمولاً هورمون درمانی حداقل تا سن طبیعی یائسگی به منظور محافظت از مغز، قلب و استخوانها توصیه میشود.
عوارض
پس از یائسگی، خطر ابتلا به برخی بیماریها در شما افزایش مییابد. مثالها عبارتند از:
- بیماری قلبی و عروقی (قلبی و عروقی). هنگامی که سطح استروژن شما کاهش مییابد، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی افزایش مییابد. بیماری قلبی علت اصلی مرگ و میر در زنان و همچنین مردان است. بنابراین مهم است که به طور منظم ورزش کنید، رژیم غذایی سالم داشته باشید و وزن طبیعی داشته باشید. از پزشک خود در مورد نحوه محافظت از قلب خود بخواهید، مانند نحوه کاهش کلسترول یا فشار خون در صورت بالا بودن آن.
- پوکی استخوان. این وضعیت باعث میشود استخوانها شکننده و ضعیف شوند و خطر شکستگی را افزایش دهند. در چند سال اول پس از یائسگی، ممکن است تراکم استخوان را به سرعت از دست بدهید و خطر پوکی استخوان را افزایش دهید. زنان یائسه مبتلا به پوکی استخوان به ویژه در معرض شکستگی ستون فقرات، لگن و مچ دست خود هستند.
- بیاختیاری ادرار. همانطور که بافتهای واژن و مجرای ادرار شما خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهند، ممکن است هوسهای مکرر، ناگهانی و شدید برای ادرار کردن، به دنبال آن از دست دادن غیرارادی ادرار (بیاختیاری فوری)، یا از دست دادن ادرار همراه با سرفه، خنده یا بلند کردن ادرار (بیاختیاری استرسی) را تجربه کنید. . ممکن است بیشتر اوقات دچار عفونت ادراری شوید.
تقویت عضلات کف لگن با تمرینات کگل و استفاده از استروژن موضعی واژینال ممکن است به تسکین علائم بیاختیاری کمک کند. هورمون درمانی همچنین ممکن است یک گزینه درمانی مؤثر برای تغییرات دستگاه ادراری یائسگی و تغییرات واژن باشد که میتواند منجر به بیاختیاری ادرار شود.
- عملکرد جنسی خشکی واژن ناشی از کاهش تولید رطوبت و از دست دادن خاصیت ارتجاعی میتواند باعث ناراحتی و خونریزی خفیف در طول رابطه جنسی شود. همچنین، کاهش حس ممکن است میل شما به فعالیت جنسی (لبیدو) را کاهش دهد.
مرطوبکنندهها و روانکنندههای واژن مبتنی بر آب ممکن است کمک کنند. اگر روانکننده واژن کافی نباشد، بسیاری از زنان از استفاده از درمان موضعی استروژن واژینال که به صورت کرم، قرص یا حلقه واژینال موجود است، سود میبرند.
- افزایش وزن. بسیاری از زنان در دوران یائسگی و پس از یائسگی وزن اضافه میکنند زیرا متابولیسم کند میشود. شاید لازم باشد کمتر غذا بخورید و بیشتر ورزش کنید تا وزن فعلی خود را حفظ کنید.
تشخیص
علائم و نشانههای یائسگی معمولاً کافی است تا به اکثر زنان بگوییم که دوران یائسگی را شروع کردهاند. اگر نگران پریودهای نامنظم یا گرگرفتگی هستید، با پزشک خود صحبت کنید. در برخی موارد، ارزیابی بیشتر ممکن است توصیه شود.
آزمایشات معمولاً برای تشخیص یائسگی لازم نیست. اما تحت شرایط خاصی، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطح زیر توصیه کند:
- هورمون محرک فولیکول (FSH) و استروژن (استرادیول)، زیرا با یائسگی سطح FSH شما افزایش و سطح استرادیول کاهش مییابد.
- هورمون محرک تیروئید (TSH)، زیرا تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید) میتواند علائمی مشابه علائم یائسگی ایجاد کند.
آزمایشات خانگی بدون نسخه برای بررسی سطح FSH در ادرار شما در دسترس است. این آزمایشات میتواند به شما بگوید که آیا سطح FSH شما افزایش یافته است و ممکن است در دوران پیش از یائسگی یا یائسگی باشید. اما، از آنجایی که سطح FSH در طول چرخه قاعدگی افزایش و کاهش مییابد، آزمایشات خانگی FSH نمیتواند واقعاً به شما بگوید که آیا قطعاً در مرحله یائسگی هستید یا خیر.
درمان
یائسگی نیازی به درمان دارویی ندارد. در عوض، درمانها بر تسکین علائم و نشانههای شما و پیشگیری یا مدیریت بیماریهای مزمنی که ممکن است با افزایش سن رخ دهد، تمرکز دارند. درمانها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- هورمون درمانی. استروژن درمانی موثرترین گزینه درمانی برای تسکین گرگرفتگی یائسگی است. بسته به سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما، پزشک ممکن است استروژن را در کمترین دوز و کوتاهترین زمان مورد نیاز برای تسکین علائم برای شما توصیه کند. اگر هنوز رحم خود را دارید، علاوه بر استروژن به پروژستین نیز نیاز خواهید داشت. استروژن همچنین به جلوگیری از تحلیل استخوان کمک میکند. استفاده طولانی مدت از هورمون درمانی ممکن است برخی از خطرات سرطان سینه و قلبی عروقی را به همراه داشته باشد، اما شروع هورمونها در حوالی زمان یائسگی فوایدی برای برخی از زنان نشان داده است. در مورد مزایا و خطرات هورمون درمانی و اینکه آیا این یک انتخاب بیخطر برای شما است، با پزشک خود صحبت کنید.
- استروژن واژن برای از بین بردن خشکی واژن، استروژن را میتوان مستقیماً با استفاده از کرم، قرص یا حلقه واژن به واژن تزریق کرد. این درمان فقط مقدار کمی استروژن آزاد میکند که توسط بافتهای واژن جذب میشود. میتواند به تسکین خشکی واژن، ناراحتی ناشی از مقاربت و برخی علائم ادراری کمک کند.
- داروهای ضد افسردگی با دوز پایین. برخی از داروهای ضد افسردگی مرتبط با گروهی از داروها به نام مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) ممکن است گرگرفتگی یائسگی را کاهش دهند. یک داروی ضد افسردگی با دوز پایین برای مدیریت گرگرفتگی ممکن است برای زنانی که به دلایل سلامتی نمیتوانند استروژن مصرف کنند یا برای زنانی که برای اختلالات خلقی به داروی ضد افسردگی نیاز دارند، مفید باشد.
- گاباپنتین (Gralise، Horizant، Neurontin). گاباپنتین برای درمان تشنج تایید شده است، اما نشان داده شده است که به کاهش گرگرفتگی نیز کمک میکند. این دارو در زنانی که نمیتوانند از استروژن درمانی استفاده کنند و در کسانی که گرگرفتگی شبانه نیز دارند مفید است.
- کلونیدین (Catapres، Kapvay). کلونیدین، قرص یا چسبی که معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده میشود، ممکن است تا حدودی گرگرفتگی را تسکین دهد.
- داروهایی برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان. بسته به نیازهای فردی، پزشکان ممکن است داروهایی را برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان توصیه کنند. چندین دارو در دسترس هستند که به کاهش از دست دادن استخوان و خطر شکستگی کمک میکنند. پزشک ممکن است مکملهای ویتامین D را برای کمک به تقویت استخوانها تجویز کند.
قبل از تصمیمگیری در مورد هر نوع درمان، با پزشک خود در مورد گزینههای خود و خطرات و مزایای مربوط به هر کدام صحبت کنید. گزینههای خود را سالانه مرور کنید، زیرا ممکن است نیازها و گزینههای درمانی شما تغییر کند.
شیوه زندگی و درمانهای خانگی
خوشبختانه، بسیاری از علائم و نشانههای مرتبط با یائسگی موقتی هستند. این اقدامات را برای کمک به کاهش یا جلوگیری از اثرات آنها انجام دهید:
- گرگرفتگی سرد. چند لایه لباس بپوشید، یک لیوان آب سرد بخورید یا به مکانی خنکتر بروید. سعی کنید مشخص کنید چه چیزی باعث گرگرفتگی شما میشود. برای بسیاری از زنان، محرکها ممکن است شامل نوشیدنیهای گرم، کافئین، غذاهای تند، الکل، استرس، هوای گرم و حتی یک اتاق گرم باشد.
- کاهش ناراحتی واژن. یک روانکننده واژینال بدون نسخه و مبتنی بر آب (Astroglide، ژله KY، Sliquid، و غیره) یا یک روانکننده یا مرطوبکننده مبتنی بر سیلیکون (Replens، KY Liquibeads، Sliquid، و غیره) را امتحان کنید.
ممکن است محصولی را انتخاب کنید که حاوی گلیسیرین نباشد، که اگر به آن ماده شیمیایی حساس هستید، میتواند باعث سوزش یا تحریک شود. فعال ماندن از نظر جنسی نیز با افزایش جریان خون به واژن به ناراحتی واژن کمک میکند.
- به اندازه کافی خوابیدن. از مصرف کافئین، که خوابیدن را سخت میکند، اجتناب کنید و از نوشیدن الکل زیاد که میتواند خواب را مختل کند، خودداری کنید. در طول روز ورزش کنید، اگرچه درست قبل از خواب نیست. اگر گرگرفتگی خواب شما را مختل میکند، ممکن است لازم باشد قبل از اینکه بتوانید استراحت کافی داشته باشید راهی برای مدیریت آن پیدا کنید.
- تکنیکهای تمدد اعصاب را تمرین کنید. تکنیکهایی مانند تنفس عمیق، تنفس سریع، تصویرسازی هدایت شده، ماساژ و آرامسازی پیشرونده عضلانی ممکن است به علائم یائسگی کمک کند. میتوانید تعدادی کتاب و پیشنهادهای آنلاین پیدا کنید که تمرینهای آرامسازی متفاوتی را نشان میدهند.
- کف لگن خود را تقویت کنید. تمرینات عضلات کف لگن که به آن تمرینات کگل گفته میشود، میتواند برخی از اشکال بیاختیاری ادرار را بهبود بخشد.
- یک رژیم غذایی متعادل بخورید. از انواع میوهها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. چربیهای اشباع، روغنها و قندها را محدود کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا به مکملهای کلسیم یا ویتامین D برای کمک به رفع نیازهای روزانه نیاز دارید.
- سیگار نکش سیگار خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، سکته مغزی، پوکی استخوان، سرطان و طیف وسیعی از مشکلات سلامتی دیگر را افزایش میدهد. همچنین ممکن است گرگرفتگی را افزایش دهد و یائسگی زودتر را به همراه داشته باشد.
- به طور منظم تمرین کن. برای کمک به محافظت در برابر بیماری قلبی، دیابت، پوکی استخوان و سایر شرایط مرتبط با افزایش سن، در بیشتر روزها فعالیت بدنی یا ورزش منظم داشته باشید.
طب جایگزین
بسیاری از رویکردها به عنوان کمکی در مدیریت علائم یائسگی تبلیغ شدهاند، اما تعداد کمی از آنها شواهد علمی برای حمایت از ادعاها دارند. برخی از درمانهای مکمل و جایگزین که مورد مطالعه قرار گرفته یا در حال مطالعه هستند عبارتند از:
- استروژنهای گیاهی (فیتواستروژن). این استروژنها به طور طبیعی در برخی غذاها وجود دارند. دو نوع اصلی فیتواستروژن وجود دارد – ایزوفلاونها و لیگنانها. ایزوفلاونها در سویا، عدس، نخود و سایر حبوبات یافت میشوند. لیگنانها در دانه کتان، غلات کامل و برخی میوهها و سبزیجات وجود دارند.
اینکه آیا استروژن موجود در این غذاها میتواند گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی را تسکین دهد، هنوز ثابت نشده است، اما اکثر مطالعات آنها را بیاثر میدانند. ایزوفلاونها اثرات ضعیفی شبیه به استروژن دارند، بنابراین اگر سرطان سینه داشتهاید، قبل از تکمیل رژیم غذایی خود با قرصهای ایزوفلاون، با پزشک خود صحبت کنید.
تصور میشود که گیاه مریم گلی حاوی ترکیباتی با اثرات مشابه استروژن است و شواهد خوبی وجود دارد که نشان میدهد میتواند به طور موثر علائم یائسگی را مدیریت کند. در افرادی که به مریم گلی حساسیت دارند و در زنان باردار یا شیرده باید از مصرف این گیاه و روغنهای آن اجتناب شود. در افراد مبتلا به فشار خون بالا یا صرع با احتیاط مصرف شود.
- هورمونهای بیولوژیک این هورمونها از منابع گیاهی میآیند. اصطلاح “بیو همسان” به این معنی است که هورمونهای موجود در این محصول از نظر شیمیایی با هورمونهایی که بدن شما تولید میکند یکسان هستند. برخی از هورمونهای بیولوژیکی موجود در بازار وجود دارد که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده است. اما بسیاری از آمادهسازیها ترکیب میشوند – طبق نسخه پزشک در داروخانه مخلوط میشوند – و توسط FDA تنظیم نمیشوند، بنابراین کیفیت و خطرات ممکن است متفاوت باشد. هیچ شواهد علمی وجود ندارد که نشان دهد هورمونهای بیولوژیک در کاهش علائم یائسگی بهتر از هورمون درمانی سنتی عمل میکنند. همچنین هیچ مدرکی مبنی بر خطر کمتری نسبت به هورمون درمانی سنتی وجود ندارد.
- کوهوش سیاه. کوهوش سیاه در میان بسیاری از زنان مبتلا به علائم یائسگی محبوب بوده است. اما شواهد کمی مبنی بر موثر بودن کوهوش سیاه وجود دارد و این مکمل میتواند برای کبد مضر باشد و ممکن است برای زنان با سابقه سرطان سینه خطرناک باشد.
- یوگا. هیچ مدرکی برای حمایت از تمرین یوگا در کاهش علائم یائسگی وجود ندارد. اما ورزشهای تعادلی مانند یوگا یا تای چی میتوانند قدرت و هماهنگی را بهبود بخشند و ممکن است به جلوگیری از سقوط که منجر به شکستگی استخوانها میشود، کمک کنند. قبل از شروع تمرینات تعادلی با پزشک خود مشورت کنید. در نظر بگیرید که یک کلاس برای یادگیری نحوه انجام وضعیت بدنی و تکنیکهای صحیح تنفسی شرکت کنید.
- طب سوزنی. طب سوزنی ممکن است فواید موقتی در کمک به کاهش گرگرفتگی داشته باشد، اما تحقیقات پیشرفت قابل توجه یا ثابتی را نشان نداده است. تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
- هیپنوتیزم بر اساس تحقیقات مرکز ملی سلامت مکمل و یکپارچه در مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده، هیپنوتیزم ممکن است بروز گرگرفتگی را در برخی از زنان یائسه کاهش دهد. بر اساس این مطالعه، هایفوتراپی همچنین به بهبود خواب و کاهش تداخل در زندگی روزمره کمک کرد.
ممکن است در مورد مکملهای غذایی دیگر مانند شبدر قرمز، کاوا، دونگ کوای، DHEA، روغن گل مغربی و یام وحشی (کرم پروژسترون طبیعی) شنیده باشید یا امتحان کرده باشید. شواهد علمی در مورد اثربخشی وجود ندارد و برخی از این محصولات ممکن است مضر باشند.
قبل از مصرف هر گونه مکمل گیاهی یا غذایی برای علائم یائسگی با پزشک خود صحبت کنید. FDA میکند تنظیم نیست محصولات گیاهی، و برخی را میتوان با داروهای دیگر شما را خطرناک یا تعامل، قرار دادن سلامت خود را در معرض خطر است.
آماده شدن برای ویزیت پزشکی
اولین قرار ملاقات شما احتمالاً با ارائه دهنده مراقبتهای اولیه یا متخصص زنان خواهد بود.
آنچه شما میتوانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات شما:
- علائم خود را پیگیری کنید. به عنوان مثال، فهرستی از تعداد گرگرفتگیهایی که در یک روز یا هفته تجربه میکنید تهیه کنید و میزان شدت آنها را یادداشت کنید.
- فهرستی از داروها، گیاهان دارویی و مکملهای ویتامینی که مصرف میکنید تهیه کنید. دوزها و دفعات مصرف آنها را درج کنید.
- در صورت امکان از یکی از اعضای خانواده یا دوست نزدیک خود بخواهید که شما را همراهی کند. ممکن است در بازدیدتان اطلاعات زیادی به شما داده شود و به خاطر سپردن همه چیز دشوار باشد.
- یک دفترچه یادداشت یا دفترچه یادداشت بردارید. از آن برای ثبت اطلاعات مهم در طول بازدید خود استفاده کنید.
- فهرستی از سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید تهیه کنید. ابتدا مهمترین سوالات خود را فهرست کنید.
برخی از سوالات اساسی برای پرسیدن عبارتند از:
- در صورت وجود، ممکن است به چه نوع آزمایشاتی نیاز داشته باشم؟
- چه درمانهایی برای به حداقل رساندن علائم من وجود دارد؟
- آیا کاری وجود دارد که بتوانم برای تسکین علائمم انجام دهم؟
- برای حفظ سلامتی خود چه اقداماتی میتوانم انجام دهم؟
- آیا درمان جایگزینی وجود دارد که بتوانم امتحان کنم؟
- آیا مطالب چاپی یا بروشورهایی دارید که بتوانم با خود ببرم؟
- چه وب سایتهایی را پیشنهاد میکنید؟
علاوه بر این، در هر زمانی از قرار ملاقات خود از پرسیدن سوال دریغ نکنید.
از پزشک خود چه انتظاری دارید
برخی از سوالاتی که ممکن است پزشک شما بپرسد عبارتند از:
- آیا هنوز پریود میشوید؟
- آخرین قاعدگی شما کی بوده؟
- هر چند وقت یک بار علائم آزاردهنده را تجربه میکنید؟
- علائم شما چقدر شما را ناراحت میکند؟
- آیا به نظر میرسد چیزی علائم شما را بهبود میبخشد؟
- آیا چیزی علائم شما را بدتر میکند؟