کولیت میکروسکوپی چیست و چه علائمی دارد؟ راه‌های تشخیص و درمان

کولیت میکروسکوپی Microscopic colitis التهاب روده بزرگ (کولون) است که باعث اسهال آبکی مداوم می‌شود. این اختلال نام خود را از این واقعیت گرفته است که برای شناسایی آن باید بافت روده بزرگ زیر میکروسکوپ بررسی شود، زیرا ممکن است با کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر، بافت طبیعی به نظر برسد.

انواع مختلفی از کولیت میکروسکوپی وجود دارد:

• کولیت کلاژنی، که در آن یک لایه ضخیم از پروتئین (کلاژن) در بافت روده بزرگ ایجاد می‌شود
• کولیت لنفوسیتی، که در آن گلبول‌های سفید خون (لنفوسیت‌ها) در بافت روده بزرگ افزایش می‌یابد
• کولیت میکروسکوپی ناقص، که در آن ویژگی‌های مختلط کولیت کلاژنی و لنفوسیتی وجود دارد.

محققان بر این باورند که کولیت کلاژنی و کولیت لنفوسیتی ممکن است مراحل مختلف یک بیماری باشند. علائم، آزمایش و درمان برای همه زیرگروه‌ها یکسان است.

علائم

علائم و نشانه‌های کولیت میکروسکوپی عبارتند از:

• اسهال آبکی مزمن
• درد شکم، گرفتگی یا نفخ
• کاهش وزن
• حالت تهوع
• بی‌اختیاری مدفوع
• کم آبی بدن

علائم کولیت میکروسکوپی ممکن است به طور مکرر ظاهر شوند و از بین بروند. گاهی اوقات علائم به خودی خود برطرف می‌شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر اسهال آبکی دارید که بیش از چند روز طول می‌کشد، با پزشک خود تماس بگیرید تا بیماری شما تشخیص داده شود و به درستی درمان شود.

علل

مشخص نیست که چه چیزی باعث التهاب روده بزرگ در کولیت میکروسکوپی می‌شود. محققان معتقدند که علل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• دارو‌هایی که می‌توانند پوشش روده بزرگ را تحریک کنند.
• باکتری‌هایی که سمومی تولید می‌کنند که پوشش روده بزرگ را تحریک می‌کند.
• ویروس‌هایی که باعث التهاب می‌شوند.
• بیماری خود ایمنی مرتبط با کولیت میکروسکوپی، مانند آرتریت روماتوئید، بیماری سلیاک یا پسوریازیس. بیماری خودایمنی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به بافت‌های سالم حمله می‌کند.
• اسید صفراوی به درستی جذب نمی‌شود و پوشش روده را تحریک می‌کند.

عوامل خطر

عوامل خطر برای کولیت میکروسکوپی عبارتند از:

• سن. کولیت میکروسکوپی بیشتر در افراد 50 تا 70 ساله دیده می‌شود.
• ارتباط جنسی. زنان بیشتر از مردان به کولیت میکروسکوپی مبتلا می‌شوند. برخی از مطالعات ارتباط بین هورمون درمانی پس از یائسگی و کولیت میکروسکوپی را نشان می‌دهد.
• بیماری خودایمنی. افراد مبتلا به کولیت میکروسکوپی گاهی اوقات یک اختلال خود ایمنی مانند بیماری سلیاک، بیماری تیروئید، آرتریت روماتوئید، دیابت نوع 1 یا پسوریازیس نیز دارند.
• پیوند ژنتیکی تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است بین کولیت میکروسکوپی و سابقه خانوادگی سندرم روده تحریک‌پذیر ارتباط وجود داشته باشد.
• سیگار کشیدن. مطالعات تحقیقاتی اخیر ارتباط بین سیگار کشیدن و کولیت میکروسکوپی، به ویژه در افراد 16 تا 44 ساله را نشان داده است.

برخی از مطالعات تحقیقاتی نشان می‌دهد که استفاده از برخی دارو‌ها ممکن است خطر ابتلا به کولیت میکروسکوپی را افزایش دهد. اما همه مطالعات موافق نیستند.

دارو‌هایی که ممکن است با این بیماری مرتبط باشند عبارتند از:

• مسکن‌های درد، مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
• مهارکننده‌های پمپ پروتون شامل لانسوپرازول ، اسموپرازول ، پانتوپرازول (Protonix)، رابپرازول (Aciphex)، امپرازول (Prilosec) و دکسلانسوپرازول (Dexilant)
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین (Zoloft)
• آکاربوز (پیش‌کوز)
• فلوتامید
• رانیتیدین
• کاربامازپین (کارباترول، تگرتول)
• کلوزاپین (کلوزاریل، فازاکلو)
• انتاکاپون (Comtan)
• پاروکستین (پاکسیل، پکسوا)
• سیمواستاتین (زوکور)
• توپیرامات

عوارض

اکثر افراد برای کولیت میکروسکوپی با موفقیت درمان می‌شوند. این وضعیت خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی‌دهد.

تشخیص

یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی می‌تواند به تعیین اینکه آیا سایر بیماری‌ها مانند بیماری سلیاک ممکن است در اسهال شما نقش داشته باشد یا خیر کمک کند.

پزشک شما همچنین در مورد دارو‌هایی که مصرف می‌کنید – به ویژه آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران)، ناپروکسن سدیم (Aleve)، مهارکننده‌های پمپ پروتون و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) – که ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، می‌پرسد. کولیت میکروسکوپی

تست‌ها

برای کمک به تایید تشخیص کولیت میکروسکوپی، ممکن است یک یا چند آزمایش و روش زیر را انجام دهید:

• کولونوسکوپی این معاینه به پزشک اجازه می‌دهد تا کل روده بزرگ شما را با استفاده از یک لوله نازک، انعطاف‌پذیر و روشن (کولونوسکوپ) با دوربین متصل مشاهده کند. دوربین تصاویری از راست روده و کل روده بزرگ شما را به یک مانیتور خارجی می‌فرستد و به پزشک اجازه می‌دهد پوشش روده را بررسی کند. پزشک همچنین می‌تواند ابزار‌هایی را از طریق لوله وارد کند تا نمونه بافت (بیوپسی) را بگیرد.
• سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر این روش شبیه کولونوسکوپی است، اما به جای مشاهده کل کولون، یک سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر به پزشک شما اجازه می‌دهد تا داخل راست روده و بیشتر روده بزرگ سیگموئید – حدود 2 فوت (61 سانتی متر) آخر روده بزرگ را مشاهده کند.

پزشک از یک لوله باریک، انعطاف‌پذیر و روشن (سیگموئیدوسکوپ) برای بررسی پوشش روده استفاده می‌کند. نمونه بافت را می‌توان از طریق اسکوپ در طول معاینه گرفت.

از آنجا که مشکلات روده اغلب در کولیت میکروسکوپی طبیعی به نظر می‌رسد، تشخیص قطعی کولیت میکروسکوپی نیاز به نمونه بافت کولون (بیوپسی) دارد که در طی کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر به دست می‌آید. در هر دو نوع کولیت میکروسکوپی، سلول‌های بافت کولون ظاهری مشخص در زیر میکروسکوپ دارند، بنابراین تشخیص قطعی است.

تست اضافی

علاوه بر کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر، ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایش‌ها را برای رد سایر علل علائم خود انجام دهید.

• تجزیه و تحلیل نمونه مدفوع برای کمک به رد عفونت به عنوان علت اسهال مداوم.
• آزمایش خون برای بررسی علائم کم خونی یا عفونت.
• آندوسکوپی فوقانی با بیوپسی برای رد بیماری سلیاک. پزشکان از یک لوله بلند و نازک با یک دوربین در انتهای آن برای بررسی قسمت بالایی دستگاه گوارش شما استفاده می‌کنند. آن‌ها ممکن است یک نمونه بافت (بیوپسی) را برای تجزیه و تحلیل در آزمایشگاه بردارند.

درمان

کولیت میکروسکوپی ممکن است خود به خود بهتر شود. اما هنگامی که علائم ادامه پیدا می‌کنند یا شدید هستند، ممکن است برای تسکین آن‌ها به درمان نیاز داشته باشید. پزشکان معمولاً یک رویکرد گام به گام را امتحان می‌کنند و با ساده‌ترین و راحت‌ترین درمان‌ها شروع می‌کنند.

رژیم غذایی و قطع دارو

درمان معمولاً با تغییر در رژیم غذایی و دارو‌هایی که ممکن است به تسکین اسهال مداوم کمک کند آغاز می‌شود. پزشک ممکن است به شما توصیه کند:

• از یک رژیم غذایی کم چرب و کم فیبر استفاده کنید. غذا‌هایی که چربی کمتری دارند و فیبر کمی دارند ممکن است به تسکین اسهال کمک کنند.
• محصولات لبنی، گلوتن یا هر دو را قطع کنید. این غذا‌ها ممکن است علائم شما را بدتر کنند.
• از کافئین و شکر خودداری کنید.
• هر دارویی را که ممکن است علت علائم شما باشد قطع کنید. پزشک شما ممکن است داروی متفاوتی را برای درمان یک بیماری زمینه‌ای توصیه کند.

دارو‌ها

در صورت تداوم علائم و نشانه‌ها، پزشک ممکن است توصیه کند:

• دارو‌های ضد اسهال مانند لوپرامید (Imodium) یا بیسموت ساب سالیسیلات (Pepto-Bismol)
• استروئید‌ها مانند بودزونید (Entocort EC)
• دارو‌هایی که اسید‌های صفراوی را مسدود می‌کنند (که می‌توانند به اسهال کمک کنند) مانند کلستیرامین/آسپارتام یا کلستیرامین (Prevalite) یا کلستیپول (Colestid)
• دارو‌های ضد التهابی مانند مسالامین (Delzicol، Apriso، و غیره) برای کمک به کنترل التهاب روده بزرگ
• دارو‌هایی که سیستم ایمنی را برای کمک به کاهش التهاب در روده بزرگ سرکوب می‌کنند، مانند مرکاپتوپورین (پورینتول) و آزاتیوپرین (آزاسان، ایموران)
• مهارکننده‌های TNF، مانند infliximab (Remicade) و adalimumab (Humira)، که می‌توانند التهاب را با خنثی کردن پروتئین سیستم ایمنی به نام فاکتور نکروز تومور (TNF) کاهش دهند.

عمل جراحی

هنگامی که علائم کولیت میکروسکوپی شدید است و دارو‌ها موثر نیستند، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن تمام یا بخشی از روده بزرگ توصیه کند. برای درمان کولیت میکروسکوپی به ندرت نیاز به جراحی است.