تنگی دریچه میترال چه علائمی دارد و چطور تشخیص داده می‌شود؟

تنگی دریچه میترال Mitral valve stenosis – که گاهی اوقات تنگی میترال نامیده می‌شود – باریک شدن دریچه میترال قلب است. این دریچه غیر طبیعی به درستی باز نمی‌شود و جریان خون را به اتاق پمپاژ اصلی قلب شما (بطن چپ) مسدود می‌کند. تنگی دریچه میترال می‌تواند باعث خستگی و تنگی نفس در کنار سایر مشکلات شود.

علت اصلی تنگی دریچه میترال عفونتی به نام تب روماتیسمی است که مربوط به عفونت‌های استرپتوکوکی است. تب روماتیسمی – که اکنون در ایالات متحده نادر است، اما هنوز در کشور‌های در حال توسعه شایع است – می‌تواند دریچه میترال را زخمی کند. اگر تنگی دریچه میترال درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی قلبی شود.

علائم

در تنگی دریچه میترال، فشاری که در قلب ایجاد می‌شود، سپس به ریه‌ها فرستاده می‌شود و در نتیجه تجمع مایع (احتقان) و تنگی نفس ایجاد می‌شود.

این بیماری معمولاً در طول زمان به کندی پیشرفت می‌کند. ممکن است با تنگی دریچه میترال احساس خوبی داشته باشید یا ممکن است چندین دهه علائم خفیفی داشته باشید. علائم تنگی دریچه میترال معمولاً در سنین 15 تا 40 سالگی ظاهر می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی – حتی در دوران کودکی – رخ دهد.

علائم و نشانه‌های تنگی دریچه میترال عبارتند از:

• تنگی نفس، به خصوص هنگام فعالیت یا زمانی که دراز می‌کشید
• خستگی، به ویژه در هنگام افزایش فعالیت
• پا‌ها یا پا‌های متورم
• احساس ضربان قلب تند و بال بال (تپش قلب)
• ناراحتی قفسه سینه یا درد قفسه سینه
• سرفه کردن خون
• سرگیجه یا غش
• سوفل قلب
• تجمع مایع در ریه‌ها
• ریتم نامنظم قلب (آریتمی)

علائم تنگی دریچه میترال ممکن است هر زمان که ضربان قلب شما افزایش می‌یابد، مانند هنگام ورزش، ظاهر یا بدتر شود. یا ممکن است در اثر بارداری یا سایر مواردی که باعث ایجاد استرس در بدن می‌شود، مانند عفونت، تحریک شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر در حین فعالیت بدنی، تپش قلب یا درد قفسه سینه دچار خستگی یا تنگی نفس شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر تنگی دریچه میترال برای شما تشخیص داده شد اما علائمی نداشتید، از پزشک خود بپرسید که چند وقت یکبار باید ارزیابی‌های بعدی را انجام دهید.

علل

علل تنگی دریچه میترال عبارتند از:

• تب روماتیسمی. یک عارضه گلودرد استرپتوکوکی، تب روماتیسمی می‌تواند به دریچه میترال آسیب برساند. تب روماتیسمی شایع‌ترین علت تنگی دریچه میترال است. می‌تواند با ضخیم شدن یا جوش خوردن فلپ‌ها به دریچه میترال آسیب برساند. علائم و نشانه‌های تنگی دریچه میترال ممکن است برای سال‌ها ظاهر نشود.
• رسوبات کلسیم با افزایش سن، رسوبات کلسیم می‌تواند در اطراف دریچه میترال (حلقه) ایجاد شود که گاهی اوقات می‌تواند باعث تنگی دریچه میترال شود.
• پرتو درمانی. درمان انواع خاصی از سرطان که نیاز به تابش در ناحیه قفسه سینه شما دارد، گاهی اوقات می‌تواند باعث ضخیم شدن و سفت شدن دریچه میترال شود.
• علل دیگر. در موارد نادر، نوزادان با دریچه میترال باریک (نقص مادرزادی) به دنیا می‌آیند که به مرور زمان مشکلاتی را ایجاد می‌کند. برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس نیز به ندرت ممکن است باعث تنگی دریچه میترال شوند.

چگونه قلب کار می‌کند

قلب، مرکز سیستم گردش خون شما، از چهار حفره تشکیل شده است. دو اتاق فوقانی (دهلیز‌ها) خون دریافت می‌کنند. دو حفره پایین (بطن) خون را پمپاژ می‌کنند.

چهار دریچه قلب باز و بسته می‌شود تا خون تنها در یک جهت در قلب شما جریان یابد. دریچه میترال – که بین دو حفره در سمت چپ قلب شما قرار دارد – شامل دو فلپ بافتی به نام برگچه است.

دریچه میترال زمانی باز می‌شود که خون از دهلیز چپ به بطن چپ جریان یابد. سپس فلپ‌ها بسته می‌شوند تا خونی که به تازگی وارد بطن چپ شده است از برگشت به عقب جلوگیری کند. دریچه قلب معیوب به طور کامل باز یا بسته نمی‌شود.

عوامل خطر

تنگی دریچه میترال به اندازه گذشته رایج نیست زیرا شایع‌ترین علت آن، تب روماتیسمی، در ایالات متحده نادر است. با این حال، تب روماتیسمی همچنان یک مشکل در کشور‌های در حال توسعه است.

عوامل خطر برای تنگی دریچه میترال شامل عفونت‌های استرپتوکوکی درمان نشده و سابقه تب روماتیسمی است.

افراد مسن در معرض افزایش خطر تنگی دریچه میترال هستند. با افزایش سن، رسوبات کلسیم می‌تواند در اطراف دریچه میترال ایجاد شود که ممکن است منجر به تنگی دریچه میترال شود.

به ندرت، افرادی که برای انواع خاصی از سرطان در ناحیه قفسه سینه پرتودرمانی دریافت می‌کنند ممکن است دچار تنگی دریچه میترال شوند.

عوارض

مانند سایر مشکلات دریچه قلب، تنگی دریچه میترال می‌تواند قلب شما را تحت فشار قرار دهد و جریان خون را کاهش دهد. تنگی دریچه میترال درمان نشده می‌تواند منجر به عوارضی مانند:

• فشار خون بالا در شریان‌های ریوی (فشار خون ریوی). افزایش فشار در شریان‌هایی که خون را از قلب به ریه‌ها می‌برند (شریان‌های ریوی) باعث می‌شود قلب شما سخت‌تر کار کند.
• نارسایی قلبی. باریک شدن دریچه میترال در جریان خون اختلال ایجاد می‌کند. در نتیجه، ممکن است فشار در ریه‌های شما افزایش یابد و منجر به تجمع مایع شود. تجمع مایع سمت راست قلب را تحت فشار قرار می‌دهد و منجر به نارسایی قلب راست می‌شود.
• مایع در ریه‌ها (ادم ریوی). در این شرایط، خون و مایعات به ریه‌های شما برمی گردند. ادم ریوی می‌تواند باعث تنگی نفس شود و ممکن است باعث سرفه کردن مخاط خونی شود.
• بزرگ شدن قلب افزایش فشار ناشی از تنگی دریچه میترال منجر به بزرگ شدن حفره سمت چپ بالای قلب (دهلیز) می‌شود.
• فیبریلاسیون دهلیزی. کشش و بزرگ شدن دهلیز چپ قلب شما ممکن است منجر به این مشکل ریتم قلب شود که در آن حفره‌های فوقانی قلب شما به طور آشفته و خیلی سریع می‌زند.
• لخته شدن خون. فیبریلاسیون دهلیزی درمان نشده می‌تواند باعث ایجاد لخته‌های خون در اتاقک سمت چپ بالای قلب شود. لخته‌های خون از قلب شما می‌توانند شل شده و به سایر قسمت‌های بدن شما بروند و باعث ایجاد مشکلات جدی مانند سکته مغزی شوند اگر لخته یک رگ خونی در مغز شما را مسدود کند.

جلوگیری

بهترین راه برای جلوگیری از تنگی دریچه میترال، پیشگیری از شایع‌ترین علت آن یعنی تب روماتیسمی است. شما می‌توانید این کار را با اطمینان از اینکه خود و فرزندانتان برای گلودرد به پزشک مراجعه کنید، انجام دهید. عفونت گلودرد استرپتوکوکی درمان نشده می‌تواند به تب روماتیسمی تبدیل شود. خوشبختانه، گلودرد استرپتوکوکی معمولا به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.

تشخیص

پزشک شما در مورد سابقه پزشکی شما می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی که شامل گوش دادن به قلب شما از طریق گوشی پزشکی است به شما می‌دهد. تنگی دریچه میترال باعث ایجاد صدای غیرطبیعی قلب می‌شود که به آن سوفل قلبی می‌گویند.

پزشک همچنین به ریه‌های شما گوش می‌دهد تا احتقان ریه را بررسی کند – تجمع مایع در ریه‌ها – که می‌تواند با تنگی دریچه میترال رخ دهد.

سپس پزشک تصمیم می‌گیرد که چه آزمایش‌هایی برای تشخیص لازم است و آیا نیاز به ارجاع به پزشک متخصص در بیماری‌های قلبی (متخصص قلب) دارید یا خیر.

تست‌ها

برای تعیین علت تنگی دریچه میترال و تعیین اینکه آیا می‌توان دریچه را ترمیم کرد، می‌توان آزمایشاتی انجام داد. آزمایشات رایج برای تشخیص تنگی دریچه میترال عبارتند از:

• الکتروکاردیوگرام (ECG). سیم‌ها (الکترود‌ها) که به پد‌های روی پوست شما متصل می‌شوند، سیگنال‌های الکتریکی قلب شما را اندازه‌گیری می‌کنند و اطلاعاتی در مورد ریتم قلب شما ارائه می‌دهند. ممکن است در حین نوار قلب روی تردمیل راه بروید یا دوچرخه ثابت را رکاب بزنید تا ببینید قلبتان چگونه به فعالیت بدنی واکنش نشان می‌دهد.
• اشعه ایکس قفسه سینه. رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا قلب بزرگ شده است یا خیر. رادیوگرافی قفسه سینه نیز می‌تواند وضعیت ریه‌های شما را نشان دهد.
• اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک. امواج صوتی که از یک دستگاه عصایی (مبدل) که روی قفسه سینه شما نگه داشته می‌شود به قلب شما هدایت می‌شود، تصاویر ویدیویی از قلب شما در حال حرکت تولید می‌کند. این تست برای تایید تشخیص تنگی دریچه میترال استفاده می‌شود.
• اکوکاردیوگرافی ترانس مری. یک دستگاه گرز مانند که به انتهای لوله متصل است، در مری شما قرار می‌گیرد. این به پزشک شما نسبت به یک اکوکاردیوگرافی معمولی نگاه دقیق‌تری به دریچه میترال می‌دهد.
• کاتتریزاسیون قلبی. این آزمایش اغلب برای تشخیص تنگی دریچه میترال استفاده نمی‌شود، اما اگر آزمایش‌های دیگر قادر به تشخیص بیماری یا تعیین شدت آن نباشند، ممکن است از آن استفاده شود. این شامل عبور دادن یک لوله نازک (کاتتر) از طریق یک رگ خونی، معمولاً در کشاله ران، به شریان قلب است. رنگ از طریق کاتتر جریان می‌یابد تا شریان را با اشعه ایکس واضح‌تر نشان دهد.

درمان

اگر تنگی دریچه میترال خفیف تا متوسط ​​و بدون علامت دارید، ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشید. درعوض، پزشک شما دریچه را کنترل می‌کند تا ببیند آیا وضعیت شما بدتر می‌شود یا خیر.

دارو‌ها

هیچ دارویی نمی‌تواند نقص دریچه میترال را اصلاح کند. با این حال، برخی دارو‌ها می‌توانند با کاهش فشار روی قلب و کنترل ریتم قلب علائم را کاهش دهند.

پزشک ممکن است یک یا چند داروی زیر را تجویز کند:

• دیورتیک‌ها برای کاهش تجمع مایع در ریه‌ها یا جا‌های دیگر.
• رقیق‌کننده‌های خون (ضد انعقاد‌ها) برای کمک به جلوگیری از لخته شدن خون.
• مسدودکننده‌های بتا، مسدودکننده‌های کانال کلسیم یا گلیکوزید‌های دیژیتالیس برای کاهش ضربان قلب و اجازه می‌دهند که قلب به طور مؤثرتری پر شود.
• دارو‌های ضد آریتمی برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی یا سایر ریتم‌های نامنظم قلب مرتبط با تنگی دریچه میترال.
• آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از بازگشت تب روماتیسمی، اگر این همان چیزی است که باعث تنگی دریچه میترال شما شده است.

جراحی یا سایر روش‌ها

ممکن است برای درمان تنگی دریچه میترال نیاز به تعمیر یا تعویض دریچه داشته باشید که ممکن است شامل گزینه‌های جراحی و غیرجراحی باشد.

• بالون دریچه میترال از راه پوست. در این روش که بالون والوتومی نیز نامیده می‌شود، پزشک یک لوله نرم و نازک (کاتتر) را که با یک بالون در یک شریان در بازو یا کشاله ران شما قرار داده شده، وارد می‌کند و آن را به سمت دریچه باریک هدایت می‌کند. پس از قرار گرفتن در موقعیت، بالون باد می‌شود تا دریچه باز شود و جریان خون بهبود یابد. سپس بالون تخلیه می‌شود و کاتتر با بالون خارج می‌شود.

همه افراد مبتلا به تنگی دریچه میترال کاندید عمل جراحی بالون دریچه نیستند. با پزشک خود صحبت کنید تا تصمیم بگیرد که آیا این یک گزینه برای شما است یا خیر.

• کومیسوروتومی جراحی اگر دریچه‌پلاستی با بالون یک گزینه نیست، جراح قلب ممکن است این عمل جراحی قلب باز را برای برداشتن رسوبات کلسیم و سایر بافت‌های اسکار برای پاک کردن مسیر دریچه انجام دهد. کمیسسوروتومی جراحی مستلزم آن است که در حین جراحی روی دستگاه بای پس قلب و ریه قرار بگیرید. در صورت بازگشت تنگی دریچه میترال ممکن است نیاز به تکرار این روش داشته باشید.
• تعویض دریچه میترال. اگر دریچه میترال قابل ترمیم نباشد، ممکن است جراحی برای جایگزینی دریچه آسیب دیده با دریچه مکانیکی یا دریچه‌ای ساخته شده از بافت قلب گاو، خوک یا انسان (دریچه بافت بیولوژیکی) توصیه شود.

دریچه‌های بافت بیولوژیکی به مرور زمان خراب می‌شوند و ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند. اگر دریچه مکانیکی دارید، برای جلوگیری از لخته شدن خون باید مادام العمر از دارو‌های رقیق‌کننده خون استفاده کنید. پزشک شما در مورد مزایا و خطرات هر نوع دریچه با شما صحبت خواهد کرد و در مورد اینکه کدام دریچه ممکن است برای شما مناسب باشد صحبت خواهد کرد.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

تغییرات سبک زندگی می‌تواند به بهبود سلامت قلب شما کمک کند. اگر تنگی دریچه میترال دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند:

• نمک را محدود کنید. نمک موجود در غذا و نوشیدنی ممکن است فشار بر قلب شما را افزایش دهد. از غذا‌های پر سدیم خودداری کنید. نمک به غذا اضافه نکنید. برچسب‌های مواد غذایی را بخوانید و هنگام صرف غذا در بیرون از خانه از غذا‌های کم نمک بخواهید.
• وزن سالم را حفظ کنید. از پزشک خود بپرسید که وزن سالم برای شما چیست.
• مصرف الکل و سایر محرک‌ها را کاهش دهید. مصرف زیاد الکل، کافئین، نیکوتین و سایر محرک‌ها می‌تواند باعث تندتر شدن ضربان قلب و بدتر شدن آریتمی شود.
• ورزش منظم داشته باشید. مدت زمان و سختی که می‌توانید ورزش کنید ممکن است به شدت وضعیت شما و شدت ورزش بستگی داشته باشد. اما همه باید حداقل در سطح پایین و منظم ورزش کنند. قبل از شروع ورزش از پزشک خود راهنمایی بخواهید، به خصوص اگر به ورزش‌های رقابتی فکر می‌کنید.
• ترک سیگار. اگر سیگار می‌کشید، با پزشک خود در مورد برنامه‌ها و دارو‌هایی که می‌توانند به شما در ترک سیگار کمک کنند، صحبت کنید.
• به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید. چکاپ‌های منظم را با متخصص قلب یا پزشک مراقبت‌های اولیه انجام دهید. اگر تپش مکرر دارید یا احساس می‌کنید قلبتان تند می‌زند، از پزشک کمک بگیرید. ریتم‌های سریع قلب که درمان نمی‌شوند می‌توانند به سرعت در افراد مبتلا به تنگی دریچه میترال بدتر شوند.

زنان مبتلا به تنگی دریچه میترال باید قبل از بارداری با پزشک خود در مورد برنامه‌ریزی خانواده صحبت کنند. بارداری باعث می‌شود که قلب بیشتر کار کند. اینکه قلب مبتلا به تنگی دریچه میترال چگونه کار اضافی را تحمل می‌کند به میزان تنگی و میزان پمپاژ قلب بستگی دارد. اگر باردار هستید و تنگی دریچه میترال دارید، پزشکان باید شما را از نزدیک تحت نظر بگیرند.