گاموپاتی مونوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS) چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

گاموپاتی مونوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS) یا Monoclonal gammopathy of undetermined significance وضعیتی است که در آن یک پروتئین غیر طبیعی – معروف به پروتئین مونوکلونال یا پروتئین M – در خون شما وجود دارد.

این پروتئین غیرطبیعی در مغز استخوان، بافت نرم و تولیدکننده خون که در مرکز اکثر استخوان‌های شما پر می‌شود، تشکیل می‌شود. این اختلال بیشتر در مردان مسن رخ می‌دهد.

MGUS معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما گاهی اوقات می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تر، از جمله برخی از انواع سرطان خون پیشرفت کند.

اگر مقادیر بالایی از این پروتئین در خون خود دارید، مهم است که معاینات منظم داشته باشید تا در صورت پیشرفت، بتوانید زودتر درمان شوید. اگر پیشرفت بیماری وجود نداشته باشد، MGUS نیازی به درمان ندارد.

علائم

افراد مبتلا به گاموپاتی مونوکلونال معمولاً علائم یا علائمی را تجربه نمی‌کنند. برخی افراد ممکن است دچار بثورات پوستی یا مشکلات عصبی مانند بی‌حسی یا گزگز شوند. MGUS معمولاً زمانی که آزمایش خون برای بیماری دیگری انجام می‌دهید به طور تصادفی تشخیص داده می‌شود.

علل

علت دقیق MGUS مشخص نیست. به نظر می‌رسد تغییرات ژنتیکی و محرک‌های محیطی نقش دارند.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به MGUS را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• سن. می‌انگین سنی در هنگام تشخیص 70 سال است.
• نژاد. آفریقایی‌ها و آمریکایی‌های آفریقایی تبار نسبت به سفیدپوستان بیشتر احتمال دارد که MGUS را تجربه کنند.
• ارتباط جنسی. MGUS در مردان شایع‌تر است.
• سابقه خانوادگی. اگر سایر افراد خانواده شما این بیماری را داشته باشند، ممکن است خطر ابتلا به MGUS را افزایش دهید.

عوارض

هر سال حدود 1٪ از افراد مبتلا به MGUS به انواع خاصی از سرطان خون یا سایر بیماری‌های جدی مانند:

• مولتیپل میلوما
• آمیلوئیدوز زنجیره سبک
• ماکروگلوبولینمی والدنستروم
• لنفوم

سایر عوارض مرتبط با MGUS شامل شکستگی استخوان، لخته شدن خون و مشکلات کلیوی است.

تشخیص

از آنجایی که MGUS معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، معمولاً به طور تصادفی در طول آزمایش خون برای سایر شرایط تشخیص داده می‌شود. پس از آن، پزشک ممکن است توصیه کند:

• آزمایش خون دقیق‌تر این‌ها می‌توانند به رد سایر علل افزایش سطح پروتئین کمک کنند و می‌توانند آسیب کلیه را بررسی کنند.
• آزمایشات ادرار جمع‌آوری ادرار 24 ساعته می‌تواند به تعیین اینکه آیا پروتئین غیرطبیعی در ادرار شما‌ترشح می‌شود یا خیر کمک می‌کند. همچنین می‌تواند هرگونه آسیب کلیوی ناشی از آن را ارزیابی کند.
• تست‌های تصویربرداری اگر درد استخوانی دارید، پزشک ممکن است اسکن MRI یا توموگرافی گسیل اوزیترون (PET) را توصیه کند. این تصاویر می‌توانند به پزشک شما کمک کنند تا ناهنجاری‌های استخوانی مربوط به MGUS را پیدا کند. تراکم استخوان شما نیز ممکن است نیاز به بررسی داشته باشد.
• آزمایش مغز استخوان. یک سوزن توخالی می‌تواند بخشی از مغز استخوان شما را از پشت یکی از استخوان‌های لگن شما جدا کند. تجزیه و تحلیل مغز استخوان به طور کلی تنها زمانی انجام می‌شود که در معرض خطر ابتلا به یک بیماری جدی‌تر هستید یا اگر کم خونی غیرقابل توضیح، نارسایی کلیه، ضایعات استخوانی یا سطوح بالای کلسیم دارید.

درمان

MGUS نیازی به درمان ندارد. اما پزشک شما احتمالاً معاینات دوره‌ای را برای نظارت بر سلامت شما توصیه می‌کند که احتمالاً شش ماه پس از تشخیص شما شروع می‌شود.

انتظار مراقب

اگر در معرض خطر بالای تبدیل MGUS به یک بیماری جدی‌تر هستید، ممکن است پزشک معاینه‌های مکرر را توصیه کند تا هر گونه پیشرفت تشخیص داده شود و درمان در اسرع وقت آغاز شود.

پزشک شما احتمالاً به علائم و نشانه‌هایی مانند زیر توجه می‌کند:

• درد استخوان
• خستگی یا ضعف
• کاهش وزن ناخواسته
• تب یا تعریق شبانه
• سردرد، سرگیجه، درد عصبی، یا تغییر در بینایی یا شنوایی
• خون‌ریزی
• کم خونی یا سایر ناهنجاری‌های خونی
• تورم غدد لنفاوی، کبد یا طحال

دارو‌ها

اگر پوکی استخوان دارید، پزشک ممکن است دارویی را برای افزایش تراکم استخوان توصیه کند. به عنوان مثال می‌توان به آلندرونات (فوساماکس)، ریزدرونات (آکتونل، آتلویا)، ایباندرونات (بونیوا) و زولدرونیک اسید (Reclast، Zometa) اشاره کرد.